'Lần đầu trao quyền sở hữu kết quả nghiên cứu dùng ngân sách cho doanh nghiệp'

Thông tin được Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cho biết tại Hội nghị Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội ở Việt Nam tổ chức sáng 21/8.

Ông Duy cho biết, Luật Khoa học công nghệ và Đổi mới sáng tạo 2025 tháo gỡ căn bản các điểm nghẽn để khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo đi vào cuộc sống. Trong đó "Lần đầu tiên trong lịch sử, các đề tài nghiên cứu khoa học do ngân sách nhà nước hỗ trợ sẽ để cho tổ chức chủ trì, doanh nghiệp sở hữu và tự đăng ký sở hữu trí tuệ, thương mại hóa".

Song song, cơ chế tài chính cũng được điều chỉnh mạnh mẽ: "Trong Luật Thuế doanh nghiệp quy định tất cả chi cho nghiên cứu phát triển, đổi mới sáng tạo đều được khấu trừ thuế. Thậm chí với lĩnh vực trọng điểm, mức thưởng có thể lên tới 200%".

Thứ trưởng cho biết, thủ tục hành chính cũng được rút gọn. Minh chứng là Nghị quyết 193 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia được xây dựng trong 7 ngày, thay vì 6 tháng như thông thường.

"Dù nhanh nhưng vẫn đủ 7 bước và Nghị quyết được thông qua là một điểm đáng chú ý", Thứ trưởng nói, điều này chứng minh bộ máy quản lý nhà nước hoàn toàn có thể thúc đẩy, đơn giản hóa thủ tục và tăng tốc để giải quyết vấn đề của cuộc sống. Khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số đang được quan tâm một cách toàn diện, tuyệt đối.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Quang Mâu, Chủ tịch HĐQT Gốm Đất Việt kỳ vọng vào những thay đổi của chính sách để thuận lợi hơn trong việc ứng dụng công nghệ. Ông cho biết đơn vị tập trung nghiên cứu công nghệ nghiền siêu mịn, công nghệ ép dẻo và công nghệ nung tiết kiệm năng lượng, từ đó làm chủ quy trình sản xuất gạch ngói chất lượng cao.

Đến nay, Gốm Đất Việt đã có 11 bằng sáng chế độc quyền, 38 kỷ lục quốc gia, xuất khẩu sang 56 nước và được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học và Công nghệ. Ông Mâu nói: "Nếu không lấy khoa học kỹ thuật làm then chốt, doanh nghiệp chúng tôi đã không thể vượt qua giai đoạn khủng hoảng và vươn ra thế giới".

Câu chuyện này cho thấy, với hành lang chính sách thông thoáng, nhiều doanh nghiệp khác hoàn toàn có thể đi theo con đường khoa học công nghệ để phát triển bền vững.

Bên cạnh việc tạo hành lang pháp lý thông thoáng, TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp Hội KHKT Việt Nam, cho biết việc tôn vinh kịp thời cũng là động lực cho doanh nghiệp ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Ông cho biết qua hơn 30 năm, giải thưởng Sáng tạo KH&CN Việt Nam (Vifotec) đã góp phần thúc đẩy phong trào rộng lớn, phát huy trí tuệ và sức sáng tạo của hàng vạn nhà khoa học, kỹ sư, công nhân. "Đây là động lực để nhà khoa học dấn thân nghiên cứu, sáng tạo và cống hiến nhiều hơn cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước", ông Dũng nói.

Tại hội nghị, ông Huỳnh Thành Đạt, Phó Trưởng ban Tuyên giáo & Dân vận Trung ương, nhận định, thách thức của Việt Nam rất rõ khi năng suất lao động còn thấp so với khu vực, năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp chưa cao, liên kết nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp còn lỏng lẻo và đội ngũ nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực chiến lược chưa đáp ứng yêu cầu.

Vì vậy, việc Quốc hội thông qua luật mới là bước tiến lớn về thể chế, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, mở ra cơ chế, chính sách tài chính đột phá, khuyến khích mạnh mẽ đầu tư, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên, ông Đạt nhận định.

Lê Tân