Yêu nước trong việc nhỏ

Quốc kỳ phủ kín những tuyến đường, những dải băng đỏ rực bay trong gió, từng gương mặt bừng sáng nụ cười. Tinh thần yêu nước và tự hào dân tộc hiện diện khắp nơi, không chỉ trên phố mà còn trên mạng xã hội: Facebook, Zalo, TikTok ngập tràn cờ hoa, những bức avatar thay màu đỏ sao vàng. Mạng xã hội cũng đã hóa thành một quảng trường ảo, nơi hàng triệu người cùng hướng về một niềm vui.

Trong khoảnh khắc, một cách tự nhiên, tôi thấy lòng mình xúc động, bất giác nhớ về những lời nổi tiếng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước.

Quả thực, chính tình yêu nước ấy đã trở thành vũ khí tinh thần quan trọng nhất, giúp dân tộc Việt Nam đi qua bao nhiêu bể dâu, bao cuộc thăng trầm, bao lần bị đô hộ bởi ngoại bang, nhưng chưa bao giờ chịu khuất phục, chưa bao giờ để bị đồng hóa. Đó là sức mạnh vô hình nhưng bền bỉ, nối liền quá khứ, hiện tại và tương lai, hun đúc nên bản lĩnh Việt Nam.

Nhưng, ngay giữa gam màu rực rỡ ấy, vẫn thấp thoáng những vết gợn. Khi niềm vui cuộn trào, người dân hồn nhiên để lại trên đường phố những đống rác ngổn ngang. Trên đường về tôi gặp la liệt chai nhựa, túi nilon, giấy gói... Gánh nặng sẽ đổ lên vai lực lượng vệ sinh môi trường. Và trước khi họ kịp dọn dẹp, ấn tượng về một thủ đô lem nhem đã kịp lưu vào ký ức du khách trong và ngoài nước.

Mới đây, một niềm vui khác cũng biến thành nỗi lo. Sau khi đội U23 Việt Nam đánh bại Indonesia để giành cúp Đông Nam Á, hàng nghìn thanh niên đổ xuống đường. Đêm ấy, khi trở về nhà, tôi rùng mình chứng kiến những đoàn xe lạng lách, rú ga với tốc độ chóng mặt. Câu hỏi bật lên trong đầu: Liệu chiến thắng một giải trẻ ở cấp ASEAN có đáng để ăn mừng đến mức bất chấp tính mạng của người khác? Nhẽ ra, chiến thắng ấy phải được coi là bình thường, một dấu hiệu tích cực nhưng không quá mức đặc biệt, để chúng ta đón nhận bằng niềm vui bình thản, nhẹ nhàng.

Tài xế taxi chở tôi hôm đó kể lại một câu chuyện buồn: cũng trong một lần ăn mừng trước đây, có những người dân lương thiện đã trở thành nạn nhân, bỏ mạng trên đường chỉ vì sự cuồng nhiệt mất kiểm soát. Tôi lặng người. Vậy yêu nước đâu phải là men say bốc đồng sau chiến thắng, mà chính là khả năng biết dừng lại, biết kiềm chế, để niềm vui của mình không trở thành nỗi đau cho người khác.

Ai cũng có quyền thể hiện tình yêu nước theo cách riêng. Người treo cờ trước cửa nhà. Người xuống đường hòa vào dòng người hò reo. Người chỉ lặng lẽ rưng rưng khi nghe Quốc ca. Người thay ảnh đại diện Facebook thành màu cờ Tổ quốc. Tất cả đều đáng trân trọng, bởi tình yêu nước là cảm xúc tự nhiên, là niềm tự hào mỗi người có quyền giữ cho riêng mình hoặc chia sẻ theo cách của mình. Nhưng, mọi sự thể hiện chỉ thật sự có giá trị khi nó không gây tổn hại cho người khác, không biến niềm vui của cộng đồng thành nỗi bất an của xã hội.

Yêu nước, xét đến cùng, không chỉ nằm ở lá cờ treo trên ban công, ở những tiếng hò reo vang dội, hay trong những dòng trạng thái đầy cảm xúc trên mạng xã hội. Yêu nước cũng không chỉ là vài phút rưng rưng khi nghe Quốc ca trong một buổi lễ trọng đại. Tình yêu ấy chỉ thực sự có ý nghĩa khi đi cùng trách nhiệm xã hội - từ những việc tưởng như nhỏ nhặt: giữ gìn vệ sinh công cộng, không xả rác bừa bãi, không phóng nhanh vượt ẩu, tôn trọng không gian chung.

Người Việt Nam thường dễ xúc động trước những biểu tượng lớn lao. Nhưng chính trong những hành động giản dị hàng ngày mới thể hiện rõ tình yêu ấy. Một đất nước đẹp không chỉ ở cờ hoa, mà còn ở những con phố sạch sẽ sau lễ hội; không chỉ ở những phút giây hò reo sau chiến thắng, mà còn ở việc không ai phải lo sợ khi ra đường trong đêm vui ấy.

Nếu mỗi người, trong khoảnh khắc hân hoan, vẫn tự hỏi: "Mình góp thêm điều gì vào niềm vui?", thì hình ảnh đất nước sẽ đẹp hơn biết bao. Khi lá cờ đỏ sao vàng tung bay, nó không chỉ là biểu tượng của niềm tự hào, mà còn là lời nhắc nhở: tình yêu nước chỉ trọn vẹn khi đi cùng trách nhiệm.

Nguyễn Thế Vinh