Xe đậu tràn lan giữa đường, nhưng thiếu bãi giữ, biết gửi xe ở đâu?

Cần phạt nghiêm việc đậu ô tô ở nơi không được phép, nhưng thiếu bãi đậu xe, giữ xe thì xe biết đậu ở đâu?

Xe đậu tràn lan, do tài xế hay do nhiều dự án đã được lên ý tưởng nhưng chưa thể thành hiện thực?

Lòng đường thành bãi đậu tạm

Không khó để bắt gặp cảnh ô tô xếp hàng dài trên các tuyến đường trung tâm TP.HCM. Dù nhiều tuyến đã có biển cấm hoặc thời gian đậu xe giới hạn, tình trạng "đậu đại" vẫn diễn ra thường xuyên.

Có đoạn gần đường Trường Sa, vốn là đường ven kênh chỉ rộng hai làn, nay bị thu hẹp gần nửa mặt đường bởi hàng dài ô tô đậu suốt ngày lẫn đêm. "Không có bãi giữ xe nào gần nhà, tôi phải chấp nhận đậu dưới lòng đường rồi đặt báo thức dậy sớm... dời xe trước khi bị phạt" - anh Tuấn, tài xế xe công nghệ, chia sẻ.

Tình trạng này lan rộng đến khu dân cư, khu thương mại. Quanh các bệnh viện, bến xe, chợ... luôn có hàng trăm ô tô "ăn gian" vỉa hè, ảnh hưởng đến lối đi bộ của người dân.

Theo thống kê, đến năm 2024 TP.HCM đang quản lý gần 10 triệu xe, trong đó hơn 1 triệu ô tô. Taxi có 13.264 chiếc (tới nay ước tính đã tăng nhiều hơn), chưa tính xe vãng lai từ nơi khác.

Trong đó xe cá nhân khá lớn. So với năm 2023, tổng số xe tăng ít nhất 3%, vượt xa khả năng đáp ứng của các bãi đậu. Mỗi ngày có hàng trăm ngàn xe phải "tự xoay xở" chỗ đậu, không ít tài xế đang đậu chui, đậu tràn hay đậu bất kỳ ở đâu còn chỗ.

Không chỉ thiếu bãi công cộng, nhiều khu vực dân cư, khu đô thị mới cũng không có được đầy đủ bãi đỗ xe theo chuẩn. Người dân buộc phải đậu tạm trên vỉa hè, lề đường hoặc bãi giữ xe tự phát.

Bãi đậu xe thu phí: Nhiều nhưng chưa đủ

Để giảm áp lực thiếu bãi giữ xe, những năm qua TP.HCM đã triển khai thu phí đậu xe ô tô trên 22 tuyến đường tại các quận trung tâm. Các tuyến này được kẻ vạch rõ ràng, cho phép đậu xe ô tô dưới 9 chỗ với thời gian giới hạn, mức phí dao động từ 20.000 - 40.000 đồng/giờ, thu qua ứng dụng My Parking.

Tuy nhiên hiệu quả mô hình này còn hạn chế vì hệ thống giám sát chưa tốt. Báo cáo của Sở Giao thông vận tải TP.HCM (nay là Sở Xây dựng) năm 2023 cho biết tỉ lệ thu phí thực tế chỉ đạt khoảng 30% so với lượng xe đậu thực tế trên các tuyến đường này.

Không ít tài xế phản ảnh ứng dụng thu phí hay lỗi, không nhận diện được vị trí, gây phiền hà khi thanh toán. Một số tuyến cho phép đậu xe nhưng không có chỗ quay đầu hoặc xuống xe an toàn khiến nhiều người chọn cách... đậu chui ở nơi khác. Trong khi đó vùng ven và khu dân cư đông đúc hoàn toàn không có bãi đậu có thu phí, lòng lề đường bị chiếm dụng trái phép.

Ý tưởng xây nhà giữ xe cao tầng lắp ghép từng được Sở Giao thông vận tải TP.HCM đề xuất từ giữa 2023 và đang được thí điểm khảo sát các vị trí cụ thể nhưng đến nay TP vẫn chưa có thêm nhà xe cao tầng mới. Các vị trí còn nằm ở bước gợi ý, chưa đủ điều kiện về cơ sở pháp lý, vốn đầu tư... 

Điều này đồng nghĩa với việc hàng trăm ngàn ô tô vẫn đang chưa có chỗ gửi và tiếp tục đậu tràn lan ở lòng đường, vỉa hè.

Có giải pháp nhưng còn chờ

TP.HCM từng đưa ra nhiều cách trong những năm qua nhưng kết quả thực tế chưa như mong đợi. Các dự án bãi xe ngầm tại trung tâm TP.HCM (đã đề xuất trước đó) còn gặp vướng về quy hoạch, cấp phép và chính sách ưu đãi đầu tư. 

Song song đó các bãi đỗ xe cao tầng bằng kết cấu thép lắp ghép như mô hình tại sân bay Tân Sơn Nhất chưa được nhân rộng tại những nơi khác, đặc biệt ở trung tâm TP, gần khu dân cư, siêu thị, công viên.

UBND TP.HCM đã và đang giao các địa phương rà soát quỹ đất công, đặc biệt là khu vực công viên, sân vận động, gầm cầu vượt... để làm điểm giữ xe tạm có kiểm soát (gồm cả ô tô và xe máy), tránh để người dân "chiếm dụng tự phát". 

Mới đây Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường đã yêu cầu các sở ngành, đơn vị liên quan rà soát luật định để gỡ vướng cấp phép tạm bãi giữ xe tại các công viên, bãi giữ xe công cộng... để phục vụ người dân tốt hơn.

Cụ thể, UBND TP.HCM giao Sở Xây dựng nhanh chóng đề xuất việc cấp giấy phép xây dựng có thời hạn đối với nhà, sân bãi để xe, nhà vệ sinh công cộng trên đất do Nhà nước quản lý theo chức năng thẩm quyền. 

Đồng thời rà soát, làm rõ các khó khăn, vướng mắc trong việc cấp phép tạm các vị trí để xe (có thu phí hoặc không thu phí) tại các công viên cây xanh ở TP.HCM.

Cũng trong nỗ lực giải bài toán thiếu bãi giữ xe kéo dài nhiều năm, Sở Xây dựng đã từng trình UBND TP.HCM đề xuất dùng 10 khu đất công nằm tại các quận trung tâm và cận trung tâm để phát triển bãi đậu xe công cộng có thu phí. 

Đây là những vị trí đất do Nhà nước quản lý, hiện đang bị bỏ trống hoặc khai thác chưa hiệu quả. Các vị trí này đều có ưu điểm nằm ở vị trí giao thông thuận tiện, gần khu dân cư hoặc thương mại, phù hợp để tổ chức bãi giữ xe tạm thời, giúp giảm áp lực đậu xe tràn lan trên vỉa hè, lòng đường.

Theo Sở Xây dựng, đây là cách ngắn hạn nhưng cấp thiết, tận dụng quỹ đất công để "gỡ khó" cho nhu cầu đậu xe đang ngày càng tăng tại TP.HCM. 

Các bãi xe sau khi được phê duyệt sẽ được vận hành có kiểm soát, thu phí theo khung giá của Nhà nước, do đơn vị công lập hoặc doanh nghiệp xã hội hóa khai thác. Việc này đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân mà còn tạo nguồn thu cho ngân sách và góp phần lập lại trật tự đô thị.