Vu lan 2025: Mạng xã hội có làm chữ hiếu phai nhạt?

Mùa Vu lan lay động trái tim mỗi người con: giữa bộn bề thời 4.0, liệu ta đã kịp tri ân, sẻ chia yêu thương và thắp lửa hiếu đạo cho cha mẹ?

Mùa Vu lan 2025 về, mỗi người con đứng trước một câu hỏi day dứt: chữ hiếu mà chúng ta tin là bất diệt, có còn nguyên vẹn, hay đã dần lung lay giữa nhịp sống 4.0 hối hả?

Những bữa cơm gia đình lặng im, tiếng hỏi thăm cha mẹ vội vã qua tin nhắn, giờ giấc dành cho mạng xã hội nhiều hơn cho cha mẹ… Bao năm qua, ta có thực sự nhìn thấy nỗi vất vả, tuổi già và tấm lòng bao la của cha mẹ, hay chỉ nhìn thấy tiện nghi và sự bận rộn của chính mình?

Bữa cơm thiếu sự nuôi dưỡng

Thượng tọa Thích Trí Chơn, Phó trưởng ban Văn hóa Trung ương Giáo hội, Trưởng ban Văn hóa Phật giáo TP.HCM, viện chủ tu viện Khánh An chia sẻ về thực trạng mâm cơm gia đình của một số gia đình "không ấm".

Bữa cơm gia đình vốn là "ngọn lửa" nuôi dưỡng hạnh phúc, tình thương, là nơi các thành viên quây quần sau một ngày học tập, làm việc. Ấy thế, ta luôn nhân danh là trụ cột của kinh tế gia đình, đi làm lụng để kiếm tiền lo cho chồng/vợ, con cái nên ta có cái quyền… không ở nhà và chỉ ăn cơm bên ngoài với bạn bè vì… công việc, để bếp nấu ở nhà luôn nguội lạnh.

Thượng tọa khuyên mọi người hãy mạnh dạn từ chối những bữa cơm chiều nhạt nhòa nơi góc phố, con đường để về ấm êm với bữa cơm đoàn tụ gia đình, nơi đó được nuôi dưỡng không chỉ bằng thực phẩm bổ dưỡng mà còn bằng tình thương và lẽ sống.

Mặt khác, ngay khi về nhà ăn cơm thì bữa cơm cũng không có sự tập trung và tình thân không được gắn kết. Mỗi người ăn một góc hoặc "ăn" với chiếc điện thoại, ti vi… khiến bữa cơm không có sự nuôi dưỡng. Trong thời đại 4.0, con người đang dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội.

Sử dụng mạng xã hội khôn ngoan, bày tỏ "tâm hiếu"

Thượng tọa chia sẻ, chúng ta có thể sẵn sàng nhắn gửi, viết những câu yêu thương, tri ân cha mẹ lên trang mạng xã hội cho người khác đọc, trong khi ngại ngần nói những câu đó trực tiếp với cha mẹ.

Đừng nghĩ rằng: "Cha mẹ có bao giờ lên Facebook, TikTok đọc đâu mà nhắn với gởi". Có thể cha mẹ đọc cũng có thể không đọc nhưng chữ hiếu sắc son nằm ngay nơi trái tim mình. Chỉ cần thể hiện, nói lên tức là mình đang sống bằng đạo hiếu.

Trưởng ban Văn hóa Phật giáo TP.HCM chia sẻ: "Mỗi sáng mở mắt ra, hãy nhớ ánh mắt này là của mẹ cha cho, mái tóc, hình hài, vóc dáng này… cái gì ta có được cũng đều từ mẹ cha. Do vậy, tự thân mình hãy sống có đạo đức, yêu thương, tinh thần hướng thiện, hoàn thiện mình… đó là tinh thần báo hiếu".

Thắp lửa Vu lan trong công ty, trường học

Mới đây, câu chuyện về CT Group cho nhân viên nghỉ lễ 5 ngày để báo hiếu cha mẹ dịp lễ Vu lan nhận nhiều lời khen từ cộng đồng.

Tại Báo Thanh Niên, mỗi cuộc họp định kỳ, chúc mừng sinh nhật cán bộ nhân viên hằng tháng, Tổng Biên tập Nguyễn Ngọc Toàn luôn mở đầu bằng câu nói: "Tôi xin gửi lời tri ân đấng sinh thành của anh, chị vì đã sinh ra anh chị để ngày hôm nay, anh chị ở đây, là những người ưu tú cùng góp sức xây dựng mái nhà chung Thanh Niên".

Thượng tọa Thích Trí Chơn nhìn nhận, việc "thắp lửa" Vu lan ở công ty, trường học… để tôn vinh tinh thần kính cha hiếu mẹ là điều quan trọng để Vu lan lan tỏa thành một nếp văn hóa nhân văn.

Người trẻ hôm nay thường tổ chức sinh nhật, tụ tập bạn bè ăn mừng ngày mình chào đời. Nhưng ít ai nhớ rằng chính ngày ấy, mẹ đã chịu những cơn đau dường như vô tận, để rồi niềm hạnh phúc vỡ òa khi tiếng khóc đầu tiên của ta vang lên.

"Tôn vinh các giá trị văn hóa gia đình, nuôi dưỡng đạo đức truyền thống thì công ty phát triển tốt. Gốc rễ của lòng biết ơn và đạo hiếu không chỉ nuôi dưỡng từng cá nhân mà còn vun đắp nên những tập thể gắn kết, xã hội vững mạnh và tràn đầy nhân văn", vị thượng tọa nhận xét.

Hướng cha mẹ về con đường lành là cách báo hiếu thiết thực nhất

Thượng tọa Thích Trí Chơn giảng giải, việc chúng ta lo cho cha mẹ thuốc men, cơm dâng, nước rót… đó là báo hiếu đích thực. Tuy nhiên, báo hiếu như vậy là cần mà chưa đủ, cách sâu sắc nhất là hướng cha mẹ về con đường lành.

Ở trong xã hội, nếu mỗi người gặp người già, người nghèo khó thì cũng xem đó như cha mẹ mình để giúp đỡ, tạo ra năng lượng an lành, hướng thiện, hướng tâm đến cha mẹ mình.

Sư thầy Thích Minh Thiền, trụ trì chùa Đức Hòa (phường Đông Hòa, TP.HCM) cũng chia sẻ, ngoài tri ân và biết ơn cha mẹ, chúng ta phải báo ơn bằng những việc làm cụ thể, đem lại một đời sống an lạc, hướng thiện cho cha mẹ.

Sư thầy trích dẫn, trong kinh Tăng Nhất A Hàm, Đức Phật có dạy, có hai người mà chúng ta không thể nào đền ơn cho hết được, đó là cha và mẹ. Người con hiếu thảo muốn báo đáp công ơn cha mẹ đúng chánh pháp, ngoài việc lo cho cha mẹ vật thực đủ đầy thì cần phải thực hành những việc sau đây:

Làm được như vậy là trả ơn cha mẹ đúng với chánh pháp, khiến cha mẹ không những được an vui trong hiện tại, mà còn gieo phước lành trong nhiều kiếp sau này.

Trụ trì chùa Đức Hòa cho hay, trong tất cả mọi hình ảnh mà mỗi người lưu giữ trong tim thì không có hình ảnh nào rõ ràng tường tận cho bằng hình ảnh của cha mẹ; không có kỷ niệm với ai đẹp bằng những kỷ niệm với cha mẹ.

"Cách báo hiếu thiết thực nhất là mỗi người giúp cha mẹ có niềm tin, giúp cha mẹ biết hướng thiện, giúp cha mẹ biết bố thí, giúp bố mẹ biết xả bỏ tham lam, giúp cha mẹ biết sống một đời sống trí tuệ. Đó là những cách căn bản mà Đức Phật dạy để cho chúng ta báo hiếu cha mẹ", sư thầy Thích Minh Thiền nhắn gửi.