Viết tiểu thuyết bằng AI, tác giả Nhật Bản giành giải thưởng văn học

Một phần tiểu thuyết “Sympathy Tower Tokyo” của Rie Qudan được viết bằng ChatGPT, góp phần giúp cô giành giải Akutagawa danh giá và gây tranh cãi lớn trong giới văn học Nhật.

Nhà văn Rie Qudan, sinh năm 1990, gây tranh cãi khi sử dụng AI để viết 5% nội dung tiểu thuyết và giành giải thưởng văn học ở Nhật.

Trong một căn hộ nhỏ ở ngoại ô Tokyo, Rie Qudan trò chuyện với Guardian qua một ứng dụng văn phòng. Cô điềm đạm kể về ý tưởng sử dụng AI trong tiểu thuyết mới nhất của mình.

Tác phẩm Sympathy Tower Tokyo (Tạm dịch: Tòa tháp cảm thông Tokyo), tiểu thuyết thứ tư của cô, vừa được dịch sang tiếng Anh và chuẩn bị phát hành quốc tế. Điều khiến cuốn sách gây xôn xao không nằm ở cốt truyện mà ở công cụ hỗ trợ phía sau - ChatGPT.

Qudan, 35 tuổi, xác nhận khoảng 5% nội dung sách được tạo ra từ trí tuệ nhân tạo. "Tôi không cảm thấy phiền lòng khi tác phẩm của mình được dùng để huấn luyện AI. Ngay cả khi bị sao chép, tôi tin rằng luôn có một phần bản sắc cá nhân không thể thay thế được", cô nói.

Nhân vật chính của tác phẩm là nữ kiến trúc sư Sara Machina, từng là nạn nhân của tội phạm bạo lực. Cô được giao thiết kế tòa tháp dành riêng cho tội phạm bị kết án. Tòa tháp là biểu tượng cho tinh thần nhân đạo của xã hội Nhật Bản khi giam giữ các tội phạm bằng sự cảm thông, cho họ một cuộc sống tương đối thoải mái.

Sympathy Tower Tokyo giành giải Akutagawa năm 2024, một trong những giải thưởng văn học danh giá nhất Nhật Bản.

Qudan chia sẻ một phần tiểu thuyết là những đoạn đối thoại giữa nhân vật và ChatGPT, thể hiện ý tưởng AI có thể “phản chiếu” tư duy con người. “Tôi tìm được rất nhiều cảm hứng khi trò chuyện với AI, đặc biệt là khi nhận ra nó có thể mô phỏng cách con người lý luận”, cô nói.

Một nhân vật trong truyện thậm chí bày tỏ lòng thương hại với chatbot: “Bị kết án sống một đời trống rỗng, cứ phải tuôn ra những câu từ được bảo phải tuôn mà chẳng bao giờ hiểu được ý nghĩa của chúng”.

Sympathy Tower Tokyo đã giành giải Akutagawa năm 2024, một trong những giải thưởng văn học danh giá nhất Nhật Bản dành cho các tác giả mới. Tuy nhiên, việc Qudan công khai sử dụng ChatGPT trong quá trình viết sách khiến giới phê bình văn học dậy sóng. Nhiều người đặt câu hỏi về vấn đề AI có nên được coi là đồng tác giả hoặc đây là lời cảnh báo cho tương lai của văn học.

“Tôi không dùng AI để lừa độc giả. Tôi dùng nó để họ thấy được công nghệ đang làm thay đổi cách ta tư duy, sáng tác và tiếp cận với ngôn ngữ. Mặt khác, tôi không nghĩ AI hiện có thể viết một tiểu thuyết hay hơn con người, chưa phải bây giờ”, nhà văn sinh năm 1990 nhận xét.