Việt Nam đã cơ bản hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước

Sáng 26/8, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tổng kết chương trình và phong trào thi đua "Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát".

Hội nghị diễn ra theo hình thức trực tiếp, kết hợp trực tuyến tới các địa phương và được truyền hình, phát thanh trực tiếp. 

Dự tại điểm cầu Hà Nội có: Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình; Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang; các Phó Thủ tướng; lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương…

Muốn giảm nghèo nhanh, bền vững thì người dân phải có nhà ở

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung - Phó Trưởng ban kiêm Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương triển khai xóa nhà tạm đã báo cáo kết quả triển khai thực hiện chương trình và phong trào thi đua “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát”.

Bộ trưởng khẳng định, trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, chính sách xã hội của Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, nổi bật là công tác giảm nghèo và một số lĩnh vực xã hội khác đã sớm về đích, vượt xa mục tiêu thiên niên kỷ. Đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện, được cộng đồng quốc tế ghi nhận, thể hiện bản chất ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa, không “hy sinh” tiến bộ, công bằng xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần.  

“Thực tiễn cho thấy, muốn giảm nghèo nhanh, bền vững thì người dân phải có nhà ở, nếu không có nhà ở thì người dân không thể “an cư” và khó có thể thoát nghèo”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung lưu ý.

Ngày 24/11/2023, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Nghị quyết số 42-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, trong đó đặt ra mục tiêu đến năm 2030 “xóa bỏ hoàn toàn tình trạng nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu”.

Trên thực tế, công tác hỗ trợ nhà ở cho nhân dân, nhất là gia đình người có công, đối tượng chính sách, hộ nghèo đã đạt được những kết quả rất đáng trân trọng.

Tuy nhiên, qua rà soát, đến cuối năm 2023 cả nước còn gần 400 nghìn căn nhà tạm, nhà dột nát, chưa bảo đảm “3 cứng”, thiếu hụt về chất lượng; vẫn còn nhiều người dân, gia đình phải sống trong những căn nhà đơn sơ, tạm bợ, không bảo đảm an toàn ở mức tối thiểu. 

“Đây là điều trăn trở, niềm day dứt của nhiều đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành, địa phương, nhất là khi đất nước đã độc lập 80 năm và 50 năm giải phóng miền Nam thống nhất đất nước”, Bộ trưởng cho biết.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, nếu vẫn tiếp tục với cách làm như trước đây, sẽ dẫn tới phân tán nguồn lực hỗ trợ, không xác định được đối tượng ưu tiên cần hỗ trợ nhà ở, thiếu nhất quán trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện, khó khăn trong huy động nguồn lực, triển khai manh mún, hiệu quả chưa cao... và không thể đạt mục tiêu hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát trong những năm tới.

Từ kinh nghiệm của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và một số địa phương, cuối năm 2023, Thủ tướng, Hội đồng Thi đua khen thưởng Trung ương đã quyết định phát động phong trào thi đua “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trong năm 2025”.

Ngày 13/4/2024, tại Hòa Bình, Thủ tướng - Chủ tịch Hội đồng thi đua khen thưởng Trung ương đã phát động và kêu gọi cả nước quyết tâm phấn đấu hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát vào cuối năm 2025.

Ngày 5/10/2024, tại Hà Nội, trong chương trình “Mái ấm cho đồng bào tôi” do Bộ LĐ-TB&XH cùng Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức, Chính phủ, Thủ tướng đã phát động 450 ngày đêm cao điểm hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước, đặt mục tiêu hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát nhanh hơn, phấn đấu hoàn thành trước ngày 31/10/2025.

Quá trình triển khai, nhờ bám sát thực tiễn, nhận định chính xác tình hình, khi thấy có thời cơ kết thúc sớm hơn được nữa, tại phiên họp thứ tư (tháng 5/2025) Ban Chỉ đạo Trung ương xóa nhà tạm, nhà dột nát, Thủ tướng quyết định chỉ đạo với tinh thần “thực hiện thần tốc, thần tốc hơn nữa, quyết liệt rồi thì quyết liệt hơn nữa” để rút ngắn thời gian hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát trước ngày 31/8/2025, đúng vào dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Thay đổi tư duy, phương pháp, cách làm

Bộ trưởng đặc biệt đánh giá cao sự thay đổi tư duy và những phương pháp, cách làm mới để người dân có cơ hội “an cư lạc nghiệp”.

Một là, thành lập Ban Chỉ đạo từ Trung ương đến xã, phường: Ở Trung ương, Ban Chỉ đạo do Thủ tướng làm Trưởng ban; ở địa phương do Bí thư cấp ủy làm Trưởng ban. Định kỳ hàng tháng, tổ chức giao ban toàn quốc để thống nhất chỉ đạo, nhất là giải quyết, khắc phục các khó khăn, vướng mắc. Ban Chỉ đạo Trung ương và các địa phương đã rất chủ động, sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo đem lại kết quả thiết thực.

Hai là, thay vì từng ngành, từng cấp tự vận động, tự quản lý, tự triển khai, thì đã dồn tổng lực các nguồn lực của tất cả các cấp, các ngành vào một chương trình để tránh dàn trải, manh mún. Trong đó Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, đồng thời huy động mọi nguồn lực xã hội cho công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát.

Ba là, đề cao tinh thần tự lực, tự cường của các địa phương; phân các địa phương thành 4 nhóm (nhóm phát triển, nhóm khá, nhóm khó khăn, nhóm nghèo) để có cơ chế huy động hỗ trợ phù hợp.

Bốn là, sử dụng một phần nguồn lực Nhà nước đầu tư cho chương trình, như cho phép sử dụng ngân sách tiết kiệm chi thường xuyên, ngân sách vượt thu để hỗ trợ; cho phép các địa phương chủ động ứng kinh phí để triển khai trước bảo đảm tiến độ đề ra.

Năm là, phát huy tính tự lực, tự cường, vai trò của người dân và gia đình; huy động sự chung tay góp sức, đồng lòng, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp, người dân, lan tỏa rộng khắp trong xã hội, cộng đồng theo phương châm xuyên suốt là “Ai có gì góp nấy, người có sức góp sức, người có của góp của, ai có nhiều góp nhiều, ai có ít góp ít”, miễn là cùng đi chung trên 1 con đường, 1 mục tiêu cao cả và thiêng liêng: “Vì mái ấm cho đồng bào tôi”.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung phấn khởi chia sẻ: “Sau 1 năm 4 tháng 13 ngày kể từ ngày Thủ tướng phát động phong trào thi đua tại Hòa Bình và sau 10 tháng 21 ngày tổ chức chương trình thi đua cao điểm 450 ngày đêm với chủ đề “Mái ấm cho đồng bào tôi” tại Thủ đô Hà Nội, hôm nay, Ban Chỉ đạo Trung ương, Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương xin trân trọng báo cáo trước Đảng, trước đồng bào, đồng chí, chiến sĩ trong cả nước và bạn bè quốc tế rằng “Việt Nam đã cơ bản hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước”, về đích sớm trước 5 năm 4 tháng so với mục tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 42”.

Công trình quốc gia đặc biệt

Theo thống kê của Bộ Dân tộc và Tôn giáo, cả nước đã xóa 334.234 căn nhà tạm, nhà dột nát, nhà không bảo đảm 3 cứng.

Gần 50 nghìn tỷ đồng đã được huy động, trong đó 24.761,596 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương (Nhà nước đã cho phép sử dụng 5% tiết kiệm chi thường xuyên năm 2024 là 5.074 tỷ đồng và 1.940 tỷ đồng từ nguồn vượt thu để hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ). 

Nhiều địa phương đã chủ động, sáng tạo huy động nguồn lực hỗ trợ cao hơn mức hỗ trợ chung theo quy định của Trung ương, như: Tuyên Quang, Thanh Hóa hỗ trợ 80 triệu đồng, Hà Nam (trước khi sáp nhập tỉnh) hỗ trợ 120 triệu đồng đối với hộ xây mới… 

Khoảng 60% hộ gia đình được hỗ trợ đã tự huy động nguồn lực để xây dựng, sửa chữa cao hơn mức hỗ trợ chung của chương trình.

Trong hơn 1 năm đã huy động hơn 2,7 triệu ngày công lao động với 454 nghìn lượt người tham gia hỗ trợ người dân. 

Kết quả này khẳng định sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước trong việc hỗ trợ để người dân có nhà ở ổn định, an toàn “an cư để lạc nghiệp”. Thành tựu này khẳng định chính sách ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa, chính sách xã hội gắn liền bảo đảm quyền cơ bản của người dân; khẳng định Việt Nam luôn đi đầu trong thực hiện các chính sách an sinh xã hội. Đây cũng là hiện thực hóa lời cam kết của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hội nghị thượng đỉnh các nước G20 ngày 18/11/2024 tại Brazil, khi Việt Nam được mời tham gia là thành viên sáng lập Liên minh toàn cầu chống đói nghèo.

“Chương trình và phong trào thi đua xóa nhà tạm, nhà dột nát là “công trình quốc gia đặc biệt”, “công trình của ý Đảng, lòng dân”, thiết thực góp phần chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, người đứng đầu Bộ Dân tộc và Tôn giáo nhấn mạnh.

Tự hào với những thành tựu đạt được, nhưng Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cũng lưu ý: Kết quả mới là cơ bản, đây mới chỉ là bước khởi đầu của hành trình tiến tới xóa bỏ hoàn toàn hộ nghèo đa chiều. Thời gian tới chúng ta còn rất nhiều việc phải làm.

Ban Chỉ đạo Trung ương xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi toàn quốc đề nghị các cấp, các ngành, địa phương cần tiếp tục thực hiện tốt các chính sách xã hội, phát huy mọi tiềm năng, sáng tạo của nhân dân, hướng tới xây dựng lưới an sinh xã hội đa chiều, bao trùm, bền vững, toàn dân.

Đặc biệt, cần tiếp tục chăm lo, hỗ trợ để các hộ không chỉ “an cư”, mà phải “lạc nghiệp”, có công ăn, việc làm, sinh kế, thu nhập để nhanh chóng vươn lên thoát nghèo, “không để ai bị bỏ lại phía sau”...