Vì sao mưa lũ bất thường kéo dài ở miền Trung?

Thạc sĩ Lê Thị Xuân Lan, chuyên gia khí tượng thủy văn lý giải hiện tượng mưa lũ bất thường ở miền Trung do sự xuất hiện đồng thời của các hình thái thời tiết xấu là nhiễu động gió đông và không khí lạnh.

Tính đến trưa nay, các tỉnh miền Trung xuất hiện mưa lũ bất thường khi mưa lớn đến 1.000 mm gây lũ vượt lịch sử ở một số trạm đo trên sông Hương (Huế), sông Vu Gia - Thu Bồn (Đà Nẵng). Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, trong 12 giờ tới, lũ trên các sông ở thành phố Huế, Đà Nẵng tiếp tục lên nhanh, tại trạm Phú Ốc có khả năng lên trên mức lịch sử 0,2 - 0,3m; trên sông Hương tại trạm Kim Long; sông Vu Gia tại trạm Ái Nghĩa, sông Thu Bồn tại trạm Câu Lâu tiếp tục lên trên mức báo động 3 từ 0,6 - 1,3m. 

Nguy cơ cao xảy ra ngập lụt diện rộng ở thành phố Huế và Đà Nẵng, có thể xảy ra lũ quét trên các sông suối và sạt lở đất trên các sườn dốc các tỉnh từ Quảng Trị đến Quảng Ngãi.

Chuyên gia Lê Thị Xuân Lan giải thích: Đợt mưa lớn kéo dài từ khi bão số 12 đến nay và dự báo còn tiếp tục kéo dài sang cả tháng 11. Nguyên nhân, do khu vực giữa Biển Đông có rãnh áp thấp mờ, trên rãnh áp thấp này là các ổ mây giông. Bên cạnh rãnh áp thấp là không khí lạnh ở phía bắc tràn về liên tục; hai hình thái này kết hợp với nhau tạo thành các "nhiễu động trong đới gió đông" hay có cách gọi khác là "nhiễu động sóng đông". Nhiễu động này mang hơi ẩm từ biển vào đất liền; trên đường di chuyển hơi ẩm "va phải" sườn đông của dãy Trường Sơn và gặp không khí lạnh từ phía bắc tràn xuống ngưng tụ lại tạo thành mưa.

Gọi là "nhiễu động sóng đông" vì xảy ra từng đợt, có thể hình dung gần giống như sóng trên mặt biển. Hiện nay, các đợt nhiễu động và không khí lạnh kéo dài cùng lúc, kết hợp gây mưa liên tục trong những ngày qua và dự báo còn tiếp tục trong những ngày tới.

Tháng 10 - 11 là cao điểm mùa mưa bão ở miền Trung. Thường mỗi đợt không khí lạnh kết hợp hơi ẩm từ biển vào sẽ gây mưa ở khu vực này. Năm nay, áp cao lạnh lục địa hoạt động mạnh khiến các đợt lạnh tràn về liên tục gây mưa kéo dài. Các mô hình dự báo trung hạn cho thấy, khả năng trong khoảng 10 ngày đầu tháng 11 có thể xuất hiện áp thấp nhiệt đới và bão trên Biển Đông ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta gây thời tiết rất xấu ở các tỉnh miền Trung và Nam bộ.

Ngoài ra, những ngày qua, khu vực Nam bộ cũng xuất hiện mưa to đến rất to ở nhiều nơi. Do khu vực này tồn tại một rãnh áp thấp đang có xu hướng hoạt động mạnh, vì vậy, trong những ngày cuối tháng 10 và đầu tháng 11, Nam bộ và TP.HCM tiếp tục có mưa lớn.