Từ vụ Đặng Chí Thành hành hung phụ nữ: Thế nào là "có tính chất côn đồ"?

(Dân trí) - "Có tính chất côn đồ" được hiểu là việc sẵn sàng dùng vũ lực tấn công người khác vô cớ hoặc chỉ vì một cơ duyên nhỏ nhặt. Nếu bị áp dụng tình tiết này, người phạm tội có thể không được hưởng án treo.

Từ vụ việc Đặng Chí Thành (31 tuổi, ở phường Phương Liệt, Hà Nội) hành hung phụ nữ tại sảnh chung cư Sky Central (176 Định Công) tối 9/8, nhiều người đặt câu hỏi về việc có thể xem xét áp dụng tình tiết "có tính chất côn đồ" để xử lý đối tượng hay không. 

Luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết dưới góc độ khoa học hình sự, hành vi thuộc nhóm "có tính chất côn đồ" được hiểu là hành vi bao gồm những yếu tố như coi thường pháp luật; luôn phá rối trật tự trị an; sẵn sàng, thích dùng vũ lực để uy hiếp người khác và vô cớ hoặc chỉ vì một duyên cớ nhỏ nhặt là đâm chém, thậm chí giết người, xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự người khác. 

Còn theo Án lệ số 17/2018/AL, yếu tố được đánh giá có tính chất côn đồ là việc: "chỉ vì mâu thuẫn nhỏ nhặt trong sinh hoạt với nhau mà tội phạm đã dùng mã tấu chém nhiều nhát vào những vùng trọng yếu trên cơ thể của nạn nhân.

Đối với sự việc xảy ra tối 9/8, có thể thấy nguyên nhân vụ việc xuất phát từ mâu thuẫn nhỏ là tranh cãi giữa 2 người vợ, chưa để lại hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, Thành đã tấn công chị T. một cách quyết liệt trong khi nạn nhân không có phản kháng. 

Đối với hành vi Gây rối trật tự công cộng theo Điều 318 Bộ luật Hình sự 2015, điều luật này không quy định tình tiết "có tính chất côn đồ" là một tình tiết định khung để xác định trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, quá trình giải quyết vụ án, nếu cơ quan điều tra xét thấy hành vi của Thành có dấu hiệu của sự hung hăng, manh động, bất chấp, coi thường sức khỏe người khác, có thể xem xét "có tính chất côn đồ" như một tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự theo Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015. 

Ngoài ra, trong trường hợp kết quả giám định thương tích của nạn nhân có xuất hiện tỷ lệ thương tật, cộng với việc nạn nhân có đơn yêu cầu xử lý hình sự, việc hành vi "có tính chất côn đồ" hay không sẽ là vấn đề mấu chốt để xác định nghi phạm có thể bị xử lý thêm về tội Cố ý gây thương tích theo Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 hay không. 

Về việc xét mức hình phạt, khoản 1, Điều 3 Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao quy định người phạm tội có tính chất côn đồ thuộc trường hợp không cho hưởng án treo. 

Tại Công văn số 02/TANDTC-PC ngày 02/8/2021, TAND Tối cao tiếp tục đưa ra hướng dẫn thi hành quy định trên. Theo đó, trường hợp người phạm tội bị Tòa án áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự "phạm tội có tính chất côn đồ" hoặc tình tiết định khung tăng nặng "phạm tội có tính chất côn đồ" theo quy định của Bộ luật Hình sự thì thuộc trường hợp không cho hưởng án treo.

Đối với vụ án hình sự có đồng phạm, Tòa án sẽ xem xét, đánh giá tính chất, vai trò, hành vi phạm tội của từng đồng phạm để xác định có thuộc trường hợp "phạm tội có tính chất côn đồ" hay không.

Như vậy, nếu bị quy kết phạm tội, vụ án không có đồng phạm và hành vi thuộc trường hợp "có tính chất côn đồ", đối chiếu các quy định của pháp luật, nghi phạm có thể không được xét áp dụng án treo.