Top 2 loại nước đứng đầu danh sách nhiễm vi nhựa nhưng nhiều người Việt rất mê, vô tư uống hàng ngày

Tiêu thụ quá nhiều loại nước có chứa vi nhựa tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho sức khỏe con người.

Hạt vi nhựa có kích thước từ 1 nanomet đến 5 mm, được hình thành từ quá trình phân hủy các sản phẩm nhựa như chai nhựa, túi nilon, đồ dùng bằng nhựa… thải ra môi trường. Các nhà nghiên cứu từ Đại học Birmingham (Anh) đã thử nghiệm 155 mẫu đồ uống phổ biến được bán tại các siêu thị và quán cà phê, phát hiện thấy vi nhựa trong tất cả các mẫu.

Cà phê, trà, đồ uống tăng lực, soda và nước trái cây được phân tích dưới kính hiển vi. Kết quả, trà túi lọc pha nóng đứng đầu bảng xếp hạng về lượng vi nhựa với trung bình 49 - 81 hạt vi nhựa trên một lít, gấp đôi so với trà lạnh. Xếp thứ hai về lượng vi nhựa là cà phê nóng, với lượng vi nhựa từ 29 - 57 hạt trên một lít, vượt qua cà phê đá với lượng vi nhựa từ 31 - 43 hạt. 

Những phát hiện này cho thấy nhiệt độ làm tăng tốc độ giải phóng các hạt nhựa từ bao bì, dẫn đến số lượng hạt nhựa cao hơn trong đồ uống nóng. Lượng vi nhựa càng tăng khi người uống sử dụng các loại cốc dùng một lần. 

“Kết quả phân tích củng cố cho các nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng nhiệt độ làm tăng lượng vi nhựa giải phóng từ vật liệu đóng gói, do đó cho thấy đồ uống nóng có lượng vi nhựa cao hơn đồ uống lạnh”, các nhà nghiên cứu cho biết.

Trước đó, một nghiên cứu năm 2019 của Đại học McGill (Canada) phát hiện việc ngâm túi trà trong nước 95 độ giải phóng hạt vi nhựa vào nước. Đó là bởi hầu hết các túi trà đều được làm từ nhựa, có thể là nylon hoặc polyethylene terephthalate (PET). 

Các nhà nghiên cứu Đại học Nevada (Mỹ) đã thử nghiệm các túi trà làm từ polypropylene, nylon và cellulose. Họ phát hiện ra cả 3 loại túi trà này đều giải phóng các hạt vi nhựa, trong đó túi polypropylene thải ra nhiều nhất. 

Trong khi đó, lượng vi nhựa từ cà phê nóng là do nhựa từ các cốc sử dụng một lần, bộ lọc cà phê hoặc thậm chí các bộ phận bằng nhựa của máy pha cà phê cũng có khả năng giải phóng các hạt nhựa nhỏ vào đồ uống. Một nghiên cứu năm 2023 cho thấy một túi cà phê nhựa có thể giải phóng hơn 10.000 hạt vi nhựa vào nước nóng.

Tuy nhiên, đồ uống lạnh vẫn chưa thực sự sạch vi nhựa. Các nhà nghiên cứu từ Đại học Birmingham chỉ ra nước ép trái cây chứa từ 19 - 41 hạt vi nhựa trên một lít, trong khi đồ uống tăng lực có từ 14 - 36 hạt/lít, và con số này ở nước ngọt đóng chai là 13 - 21 hạt/lít. 

Ảnh hưởng của vi nhựa và cách hạn chế

Tác động đầy đủ của việc tiêu thụ vi nhựa đối với sức khỏe con người vẫn chưa rõ ràng nhưng có nhiều nghiên cứu chỉ ra vi nhựa gây tổn thương tế bào cơ thể. Một nghiên cứu tháng 3/2024 phát hiện ra rằng những người có hạt vi nhựa trong động mạch cổ có nguy cơ đau tim, đột quỵ hoặc tử vong cao gấp đôi trong vòng 3 năm so với những người không có hạt này.

Vi nhựa khi xâm nhập vào cơ thể khả năng làm gián đoạn quá trình sinh học và mang theo các hóa chất như bisphenol, phthalate, chất chống cháy, PFAS và kim loại nặng phát tán vào máu và di chuyển đến gan, thận, não…, ảnh hưởng hô hấp, gây dị ứng, tổn thương thần kinh thậm chí gây nên sự phát triển tế bào ung thư. 

Tiến sĩ Alba García-Rodríguez, Đại học Barcelona (Tây Ban Nha) cho biết dù rất khó để tránh hoàn toàn các hạt vi nhựa trong trà, cà phê, nhưng mọi người có thể hạn chế bằng cách pha trà trực tiếp bằng bình có lưới lọc thay vì dùng trà có túi lọc sẵn. Một lựa chọn tốt khác là pha trà lá trong ấm đun nước và sau đó lọc để loại bỏ lá trà. Chuyên gia này cũng khuyên người thích uống trà, cà phê nên chọn loại có thương hiệu uy tín, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng để giảm thiểu rủi ro cho sức khỏe.