Tỉ phú Nguyễn Thị Phương Thảo kể chuyện hậu trường 100 ngày 'giải cứu' HOSE

Một nhóm doanh nghiệp tài chính, công nghệ gồm Sovico và FPT đã cùng bàn nhau tìm cách giải quyết tình trạng nghẽn mạch của sàn HOSE cách đây 4 năm.

Câu chuyện được tỉ phú Nguyễn Thị Phương Thảo - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Sovico Hodings - chia sẻ chiều 30-9 tại phiên họp Ủy ban 1 Fintech & Tài sản số trong khuôn khổ toàn cảnh kinh tế tư nhân (ViPEL) đã gây ấn tượng, bởi câu chuyện 100 ngày giải cứu Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE) do bị nghẽn mạch.

Có nguồn lực, công nghệ nhưng trăn trở: "Ai cho mình làm?"

Dù không phải người tham gia thị trường chứng khoán, không có tài khoản và không mua bán trên sàn, nhưng trước tình hình sàn giao dịch thị trường vốn lớn nhất của Việt Nam - HOSE - có nguy cơ nghẽn mạch khiến cho một số doanh nghiệp lớn phải chuyển giao dịch, giảm năng lực nhà đầu tư tham gia thị trường tài chính, bà Thảo chia sẻ đã cùng Chủ tịch FPT Trương Gia Bình bàn cách tháo gỡ.

Khi đó một số chuyên gia khuyến nghị có thể chuyển sàn HOSE ra Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội - HNX khi đây là sàn đang phát triển. Tuy nhiên những lãnh đạo chủ chốt của Sovico và FPT đưa ra giải pháp ngược lại, đó là chuyển sàn HNX vào sàn HOSE. Trên cơ sở tham vấn chuyên gia về việc đưa sàn Hà Nội vào sàn TP.HCM để giúp tăng Volume (khối lượng giao dịch), bổ sung các tính năng để đáp ứng yêu cầu của sàn HOSE.

Tính toán kỹ lưỡng về mặt chuyên môn, kỹ thuật và nguồn lực có thể làm được phương án trên, cả hai nhà lãnh đạo Sovico và FPT mong muốn được làm, nhưng khi đó câu hỏi lại đặt ra: "Ai cho mình làm?". 

Trăn trở đó khiến hai vị chủ tịch cùng "bàn cách" đưa ý tưởng này đề xuất trực tiếp tới Thủ tướng Chính phủ tại một cuộc họp với doanh nhân, rồi cùng bàn cách ai sẽ trình bày ý tưởng trước lãnh đạo Chính phủ. Kết quả, đề xuất trên đã được Thủ tướng đồng ý.

Nhưng bước tiếp theo cũng không đơn giản, khi đây là việc chưa từng có tiền lệ, chưa có quy định để doanh nghiệp tư nhân tham gia. Lúc đó FPT và Sovico đã phải trực tiếp đưa ra phương án đề xuất với Bộ Tài chính.

"Việc tiếp nhận giải pháp của một nhóm doanh nghiệp tư nhân với sáng kiến triển khai thí điểm là chưa có tiền lệ, nên phải bằng quyết định của Thủ tướng thì doanh nghiệp tư nhân mới có thể triển khai được" - bà Thảo chia sẻ.

Một dự án chưa từng có tiền lệ

Khi sáng kiến được các cấp ngành đồng thuận và phê duyệt, một bài toán nữa là triển khai thế nào khi đầu năm 2021 dịch COVID-19 bùng phát, khiến cho việc đi lại khó khăn. Chủ tịch Sovico chia sẻ lúc đó đã phải trực tiếp đến Bộ Y tế xin giấy thông hành cho 200 "chiến sĩ" công nghệ thuận tiện đi lại thực hiện dự án.

Khi đó mục tiêu đặt ra triển khai dự án trong 90 ngày, cùng 10 ngày dự phòng, dự án được đặt tên là "HOSE 100" và theo đúng tiến độ, 100 ngày đã hoàn thành. Kết quả, dự án kết nối với các công ty chứng khoán, trung tâm lưu ký chứng khoán, mua sắm bản quyền và các phần cứng… với toàn bộ nguồn lực của tư nhân.

Nhưng không dừng lại ở đó, khi dự án đã "chạy" xong thì lại gặp phải vấn đề nghiệm thu, phê chuẩn. Do không có quy định với một dự án chưa từng có tiền lệ, nên "không ai dám nghiệm thu, không ai có ý kiến" trong sự sốt ruột của nhà đầu tư. 

Dù phải mất thêm vài tháng nữa để các doanh nhân vận động việc hoàn thành thủ tục, nhưng vị Chủ tịch Sovico chia sẻ rằng những hiệu quả mang lại đã chứng minh 4 năm qua dự án vận hành liên tục, ổn định, trong khi chi phí đầu tư chỉ mất vài triệu USD.

Đến nay thị trường chứng khoán tăng trưởng, có những phiên giao dịch lên tới 2 tỉ USD, năng lực khớp lệnh đạt tới 7 triệu lệnh, trong khi dự án thiết kế lên 10 triệu lệnh, với thời gian hoàn thành thần tốc chỉ 100 ngày. 

Bà Thảo chia sẻ nếu tại thời điểm đó những doanh nhân không tiên phong xin được đóng góp, xin được cống hiến, thì những ý tưởng không thể trở thành hiện thực. 

"Chúng ta có năng lực tạo ra giá trị, sự sáng tạo đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ, hoặc có những lĩnh vực tiên phong như tài sản số, thì với ánh sáng từ Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, kinh tế tư nhân là động lực tăng trưởng kinh tế, đến lượt chúng ta sẽ phải hành động như thế nào? Chúng ta hãy đóng góp và tiên phong, xông lên để thực thi những dự án, chương trình quốc gia mà trước đây chúng ta không có cơ hội, bị kẹt về cơ chế" - bà Thảo bày tỏ.