Tác hại của việc chính phủ Mỹ đóng cửa

Việc chính phủ Mỹ đóng cửa khiến dòng chảy dữ liệu kinh tế liên bang bị ngưng trệ, trong bối cảnh các nhà hoạch định chính sách đang bất đồng về thị trường lao động và lạm phát.

Việc chính phủ Mỹ đóng cửa hôm 1/10 có thể kéo theo tác động kinh tế trong ngắn hạn. Ảnh: Reuters.

Nếu nhìn vào lịch sử, việc đóng cửa chính phủ khó có khả năng để lại dấu ấn lâu dài đối với nền kinh tế Mỹ, ngay cả khi động thái này khiến giới hoạch định chính sách và nhà đầu tư phải ra quyết định trong tình trạng “mù mịt” về dữ liệu, theo Reuters.

Trong nửa thế kỷ qua, 20 lần chính phủ Mỹ đóng cửa thường kéo dài trung bình 8 ngày - khoảng thời gian quá ngắn để việc ngừng cung cấp một số dịch vụ công và trả lương cho nhân viên liên bang có thể ảnh hưởng nền kinh tế.

Lần đóng cửa chính phủ kéo dài kỷ lục 35 ngày trong giai đoạn 2018-2019 cũng để lại ít tác động lâu dài đối với nền kinh tế và thị trường tài chính Mỹ.

Tuy nhiên, đợt đóng cửa mới đây vẫn khiến giới đầu tư và các quan chức phụ trách điều hành kinh tế đau đầu tìm cách giải quyết.

Làn sóng sa thải hàng loạt

Dù hàng trăm nghìn nhân viên liên bang bị cho nghỉ việc tạm thời (furlough), các nhà đầu tư và chuyên gia kinh tế thường bỏ qua mức độ tác động bởi họ sẽ được trả lương bù và quay lại làm việc khi chính phủ mở cửa trở lại.

Theo quy luật, mỗi tuần đóng cửa chính phủ thường khiến mức tăng trưởng GDP giảm khoảng 0,2% nhưng chỉ số này có thể phục hồi nhanh chóng khi chính phủ quay trở lại hoạt động, theo CNN.

Hàng trăm nghìn nhân viên liên bang có nguy cơ mất việc. Ảnh minh họa: Reuters.

Điều đó hoàn toàn có thể lặp lại trong lần này, đặc biệt nếu đợt đóng cửa sắp tới chỉ kéo dài ngắn ngủi. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định đợt đóng cửa chính phủ vào hôm 1/10 khiến tình hình trở nên tiêu cực.

Khác với trước đây, chính quyền ông Trump đã đe dọa sẽ tiến hành sa thải hàng loạt nhân viên liên bang trong đợt đóng cửa này.

Bà Stephanie Roth, nhà kinh tế tại Wolfe Research, cho rằng quyết định cho thôi việc hàng trăm nghìn nhân viên liên bang "sẽ là một vấn đề kinh tế rất lớn" và không thể duy trì trong trung hạn.

Thậm chí, việc sa thải vĩnh viễn sẽ tác động lâu dài, buộc giới đầu tư và kinh tế gia phải đánh giá lại thiệt hại đối với nền kinh tế Mỹ.

Fed thiếu dữ liệu quan trọng

Trong vòng 4 tuần tới, các quan chức Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) phải đưa ra quyết định về lãi suất, dựa trên các đánh giá của họ về thị trường lao động và lạm phát.

Trong thời gian chính phủ ngừng hoạt động, Fed buộc phải dựa vào một số dữ liệu từ khu vực tư nhân, vốn chỉ được xem là "bản thay thế" cho các con số chi tiết từ Cục Thống kê Lao động (BLS), Cục Phân tích Kinh tế (BEA) và Cục Điều tra Dân số.

"Tôi thực sự tiếc rằng chúng ta sẽ không có được số liệu chính thức đúng vào thời điểm đang cần xác định xem nền kinh tế liệu có đang trong giai đoạn chuyển hướng hay không", Chủ tịch Fed Chicago Austan Goolsbee nói trên kênh Fox Business.

Vào tháng trước, Fed đã hạ lãi suất lần đầu kể từ tháng 12 năm ngoái do lo ngại về thị trường việc làm.

Tuy nhiên, các dự báo đi kèm quyết định này cho thấy một số nhà hoạch định chính sách vẫn chưa hoàn toàn tin tưởng vào dữ liệu thị trường việc làm có thể trở thành "lời biện minh" cho việc tiếp tục cắt giảm lãi suất trong ngắn hạn.

Giờ đây, họ có nguy cơ không kịp xem báo cáo việc làm hàng tháng của BLS (dự kiến công bố vào ngày 3/10) trước cuộc họp chính sách ngày 28-29/10, nếu đợt đóng cửa chính phủ kéo dài nhiều tuần như lần gần nhất dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Ngay ngày đầu tiên chính phủ Mỹ đóng cửa, tình thế tiến thoái lưỡng nan đã hiện rõ. Báo cáo từ ADP cho thấy các doanh nghiệp bất ngờ cắt giảm 32.000 việc làm trong tháng 9, đánh dấu 3-4 tháng gần đây ghi nhận việc làm tư nhân sụt giảm.

Đồng thời, những đợt điều chỉnh lớn gần đây trong dữ liệu BLS, cộng với việc ông Trump sa thải lãnh đạo cơ quan này hồi tháng 8, đã làm suy giảm uy tín của BLS, thậm chí thúc đẩy sự quan tâm đến các nguồn dữ liệu thay thế trong đó có ADP.

"Những lo ngại ngày càng gia tăng về tính toàn vẹn của dữ liệu kinh tế chính phủ cũng như việc chính phủ đóng cửa đã đẩy mạnh nhu cầu mở rộng phạm vi dữ liệu mà chúng tôi sử dụng, bao gồm cả báo cáo việc làm quốc gia của ADP", Matthew Martin, nhà kinh tế trưởng Mỹ tại Oxford Economics, cho biết.

Theo ông Martin, sự sụt giảm việc làm tư nhân trong báo cáo của ADP phản ánh thực trạng các doanh nghiệp đang dè dặt trong việc tuyển thêm nhân sự.

Với dữ liệu thị trường lao động yếu hơn và nguy cơ rơi vào tình trạng thiếu hụt thông tin nếu chính phủ đóng cửa kéo dài, các chuyên gia sẽ điều chỉnh dự báo cắt giảm lãi suất từ tháng 12 sang tháng 10 trong kịch bản cơ sở sắp tới.

Nhiều phiền toái và lộn xộn

Trong khi hàng trăm nghìn nhân viên liên bang bị sa thải tạm thời và nhiều dịch vụ công quan trọng bị "đóng băng", đợt đóng cửa chính phủ Mỹ hiếm khi làm thay đổi đáng kể cục diện kinh tế.

Trên thực tế, chi tiêu tiêu dùng trong các tháng bị ảnh hưởng bởi những lần đóng cửa trước đây vẫn tăng trung bình khoảng 0,5%.

Trong đợt đóng cửa dài nhất lịch sử - 35 ngày, từ cuối tháng 12/2018 sang tháng 1/2019, dưới thời ông Trump - tiêu dùng trong 2 tháng giảm trung bình 0,3%.

Hiện, Phố Wall vẫn tỏ ra thờ ơ với rủi ro từ việc chính phủ đóng cửa, và chứng khoán Mỹ vẫn gần mức kỷ lục.

Các nhà đầu tư lâu năm nhìn nhận những lần đóng cửa trước đây thường không ảnh hưởng lớn đến thị trường.

Theo Truist Wealth, từ năm 1976, chỉ số S&P 500 trung bình không thay đổi trong các lần chính phủ đóng cửa. Thậm chí, chứng khoán Mỹ còn tăng 10% trong đợt đóng cửa bắt đầu cuối năm 2018.

"Các đợt đóng cửa chính phủ trước đây giống như một trận bão tuyết hay bão lớn, làm trì hoãn các hoạt động rồi nhanh chóng phục hồi sau đó", Keith Lerner, Giám đốc đầu tư tại Truist Wealth, nhận định.

Trong khi đó, Bob Elliott, Giám đốc đầu tư tại Unlimited Funds, cho biết thị trường vẫn đang đi theo "kịch bản cũ" hay đợt đóng cửa chính phủ sẽ không mấy ảnh hưởng đến kinh tế. Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng với những mối đe dọa đặc biệt lần này, tình hình có thể khác với trước đây.