Rong biển thành 'vàng xanh' mới của thế giới

Trong bối cảnh ngư dân khắp thế giới đang đối mặt với tình trạng thủy sản ngày càng khan hiếm và khó đánh bắt, rong biển được xem là "ngôi sao đang lên" với tiềm năng kinh tế lớn.

Rong biển vừa tạo ra giá trị cho ngành tiêu dùng, vừa có thể nuôi trồng mà không cần phân bón, nước sạch và đất nông nghiệp. Theo tổ chức bảo vệ sức khỏe đại dương One Ocean Foundation, rong biển có thể được nuôi trồng ở nhiều kiểu môi trường khác nhau bao gồm nước mặn, nước ngọt hay thậm chí nước thải, với khả năng thích nghi cao.

Nhiều lợi ích kinh tế

Chia sẻ với báo The Strait Times mới đây, ông Simon Davis - người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Công ty công nghệ sinh học rong biển Seedling có trụ sở tại Singapore - đánh giá cao tác động và vai trò của rong biển trong việc tạo ra công ăn việc làm và sinh kế bền vững cho các cộng đồng ven biển.

Ông cho hay rong biển mang lại nhiều lợi ích kinh tế và môi trường hơn mọi người thường nghĩ. Một số công dụng điển hình bao gồm sử dụng rong biển như một thành phần trong phân bón để cải thiện cây trồng, sản xuất nhiên liệu sinh học, sản xuất thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, tạo ra nguyên liệu cho ngành thời trang bền vững hay thậm chí có thể ứng dụng để xử lý nước thải.

"Rong biển cực kỳ giàu dinh dưỡng và chứa nhiều hợp chất hoạt tính sinh học, bởi loài thực vật này phát triển trong những điều kiện khắc nghiệt. So với các loài thực vật khác, tôi cho rằng rong biển có mức độ đa dạng rất cao", ông Davis chia sẻ.

Năm 2021, một nhóm nhà khoa học từ Đại học California (Mỹ) công bố nghiên cứu chỉ ra rằng việc thêm rong biển vào thức ăn chăn nuôi có thể giảm lượng khí thải methane từ gia súc thịt bò lên đến 82%, do đó loại thực vật này có thể đóng góp gián tiếp cho các hoạt động bảo vệ môi trường.

Khác với nông nghiệp truyền thống, nuôi trồng rong biển không cần đất canh tác, giúp giảm áp lực lên diện tích đất nông nghiệp vốn đã hạn chế của con người. Hơn nữa, rong biển phát triển rất nhanh và có thể thu hoạch thường xuyên, cung cấp một nguồn thực phẩm liên tục và đáng tin cậy, góp phần giải quyết vấn đề an ninh lương thực toàn cầu.

Ông Davis cho biết rong biển có thể phát triển ở khắp mọi nơi trên thế giới. Tuy nhiên với đặc điểm quan trọng là quê hương của ngành canh tác và tiêu thụ rong biển, Đông Nam Á nói riêng và châu Á nói chung có môi trường tự nhiên lý tưởng để nuôi trồng và hưởng lợi từ loại thực vật này. 

Đặc biệt, khu vực Đông Nam Á có thể trồng rong biển quanh năm do lợi thế khí hậu nhiệt đới và ánh nắng mặt trời quanh năm.

Có thể thay nhiên liệu hóa thạch

Theo báo cáo mới đây của Ngân hàng Thế giới (WB), 10 thị trường rong biển mới nổi toàn cầu có tiềm năng tăng trưởng lên tới 11,8 tỉ USD vào năm 2030. Con số này phản ánh tiềm năng của rong biển trong việc hấp thụ carbon, duy trì đa dạng sinh học biển, tạo việc làm cho phụ nữ và mở ra các chuỗi giá trị mới.

WB nhận định trong tương lai các sản phẩm từ rong biển có thể thay thế nhiên liệu hóa thạch trong các ngành như dệt may và nhựa, hấp thụ carbon, đồng thời tạo ra nguồn thu nhập cho các cộng đồng ven biển dễ bị tổn thương. Cơ hội tăng trưởng của ngành này rất lớn ở nhiều khu vực, đặc biệt là châu Á khi khu vực này chiếm tới 98% sản lượng nuôi trồng rong biển toàn cầu.

"Sự phát triển của ngành nuôi trồng rong biển toàn cầu sẽ phụ thuộc vào việc chia sẻ công nghệ và kiến thức giữa các nhà hoạch định chính sách, tổ chức tài chính, giới khoa học, khu vực tư nhân, người sản xuất và chế biến - để không ai bị bỏ lại phía sau", bà Valerie Hickey - Giám đốc toàn cầu phụ trách môi trường, tài nguyên thiên nhiên và kinh tế biển xanh của WB - nhận định.

Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) thống kê sản lượng nuôi trồng rong biển thế giới tăng gấp 1.000 lần từ năm 1950 đến năm 2019 - từ 34,7 nghìn tấn lên 34,7 triệu tấn.

Giới phân tích ước tính tốc độ tăng trưởng kép hằng năm sẽ dao động khoảng 4% nhờ nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng với các sản phẩm hữu cơ, bền vững và có nguồn gốc sinh học trong ngành thực phẩm, dược phẩm cùng nhiều lĩnh vực khác.

Theo một nghiên cứu gần đây của Cơ quan Thương mại và Phát triển Liên hợp quốc (UNCTAD) về tiềm năng của rong biển trong việc thúc đẩy các khía cạnh môi trường và bình đẳng giới dựa trên các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), rong biển là loại thực vật tiềm năng có thể đóng góp to lớn cho các mục tiêu khí hậu, an ninh lương thực và bình đẳng giới.

"Rong biển có những "siêu năng lực" riêng. Nó có thể cùng lúc thúc đẩy nhiều mục tiêu phát triển bền vững - từ trao quyền kinh tế cho phụ nữ và đảm bảo an ninh lương thực, cho đến giải quyết cuộc khủng hoảng môi trường ba mặt gồm biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh học và ô nhiễm" - bà Chantal Line Carpentier, Trưởng bộ phận thương mại và môi trường UNCTAD, nhận định.