Quân đội Israel đau đầu vì lính dự bị mất tinh thần chiến đấu

Các binh sĩ Israel đã kiệt sức sau gần hai năm chiến đấu và ngày càng nhiều người đặt câu hỏi về mục đích của chiến dịch ở Gaza. Quân đội đang kêu gọi khoảng 60.000 lính dự bị từ bỏ công việc, trường học và gia đình để tham gia hỗ trợ nhiệm vụ mới song không ít người nói rằng họ đã đến giới hạn chịu đựng.

Một số chỉ huy phải dùng đến những phương pháp chưa từng có để tìm đủ quân số. "Tôi đang tìm lính chiến đấu, chủ yếu là lính quân y và lính bắn tỉa cho chiến dịch kéo dài 70 ngày, bắt đầu từ 11/9. Nếu lính dự bị nào quan tâm, vui lòng nhắn tin riêng cho tôi", một chỉ huy viết gần đây trong nhóm WhatsApp dành cho sinh viên đại học Israel.

Quân đội Israel khẳng định họ luôn duy trì khả năng sẵn sàng tác chiến và hỗ trợ tối đa cho lính dự bị, những người mà họ coi là vô cùng cần thiết với thành công của những nhiệm vụ sắp tới. Tình trạng thiếu hụt đã diễn ra nhiều tháng qua khi tâm lý bất mãn của người dân Israel đối với cuộc xung đột ở Gaza ngày càng gia tăng.

Các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy tới 80% công chúng Israel muốn Thủ tướng Benjamin Netanyahu đạt được một thỏa thuận để chấm dứt giao tranh và đưa các con tin bị Hamas bắt trở về nhà. Hàng nghìn cựu chiến binh và lính dự bị đã ký đơn kiến nghị yêu cầu ngừng chiến và trả tự do cho con tin.

Đây là thay đổi rõ rệt về tâm lý của hầu hết lính dự bị sau khi Hamas đột kích lãnh thổ Israel hồi tháng 10/2023, châm ngòi cho cuộc xung đột. Lúc bấy giờ, hàng nghìn người đã tình nguyện ra trận, tin rằng chiến dịch tấn công Hamas là cần thiết để cứu đất nước. Nhưng niềm tin dần lung lay khi chiến sự kéo dài và họ liên tục bị gọi tái ngũ.

Một thượng sĩ thuộc Sư đoàn Biệt kích 98, người đã chiến đấu 400 ngày kể từ khi xung đột bùng phát, cho biết anh nghĩ mọi người đang chết vô ích trên chiến trường và Thủ tướng Netanyahu chỉ muốn kéo dài chiến sự vì sự nghiệp chính trị của chính ông.

Thượng sĩ này gần đây nhận được cuộc gọi từ quân đội hỏi liệu anh có sẵn sàng trở lại tham gia chiến dịch ở Gaza City hay không. Từng làm nhiệm vụ tại Khan Younis khi xung đột mới bùng phát, anh cho rằng Hamas không thể bị tiêu diệt hoàn toàn vì cách chiến đấu kiểu du kích của họ.

Hầu hết người Do Thái ở Israel được gọi thực hiện nghĩa vụ quân sự bắt buộc ở tuổi 18. Israel duy trì một đội quân thường trực tương đối nhỏ và bổ sung bằng lính dự bị, đặc biệt là trong thời chiến. Hầu hết lính dự bị phục vụ vài tuần mỗi năm cho đến 40 hoặc 45 tuổi, tùy thuộc vào vị trí. Nhưng không ít lính dự bị đang thất vọng khi chính quyền Thủ tướng Netanyahu thúc đẩy việc miễn nghĩa vụ quân sự cho nhóm thiểu số Do Thái chính thống siêu truyền thống (theo lối sống khắt khe) của đất nước.

Xung đột ở Gaza là cuộc chiến dài nhất mà Israel từng trải qua. Thời gian chiến đấu dai dẳng gây sức ép không nhỏ lên các gia đình khi những người đàn ông phải rời bỏ vợ con, công việc suốt thời gian dài. Giao tranh còn gây tổn hại tâm lý cho một bộ phận người dân.

Dalit Kislev Spektor cho biết chồng cô, một chỉ huy lính dự bị, đã kiệt sức sau tổng cộng 580 ngày phục vụ. Anh về nhà tháng trước, bị sang chấn sau khi nhận dạng thi thể của một người đồng đội đã tự sát. Theo lời Spektor, nhiều lính dự bị trong đơn vị hậu cần 150 người của chồng cô đã mất việc, ly hôn hoặc gặp khó khăn về tài chính do thời gian phục vụ kéo dài. Hiện tại, ngày càng nhiều người tỏ ra hoài nghi về mục đích của cuộc chiến ở Gaza. Spektor lo lắng chồng cô sẽ lại bị gọi tái ngũ.

"Tôi đã nói với anh ấy rằng 'cuộc chiến này mang tính chính trị vì không ai trong chúng ta tin vào giới lãnh đạo'. Nếu tôi được quyền quyết định, tôi sẽ yêu cầu anh ấy đừng đi nữa", Spektor cho hay.

Vài lính dự bị, đặc biệt là những người đã làm cha, cho hay họ đã ngừng thực hiện nghĩa vụ vì vợ họ không thể chịu đựng thêm được nữa.

Các chỉ huy quân sự Israel đang cố gắng tìm ra giải pháp. Một đại đội trưởng đang bận rộn gọi lính cho đợt nghĩa vụ sắp tới vào tháng 9 cho biết anh bắt đầu gửi trước mẫu đơn để lính dự bị có thể đánh dấu những ngày cụ thể mà họ không thể có mặt. Để giảm gánh nặng, các binh sĩ sẽ chuyển sang một mô hình linh hoạt hơn, theo đó họ phục vụ một tuần và nghỉ một tuần trong suốt 90 ngày của đợt nghĩa vụ theo quy định mới.

Thời gian phục vụ kéo dài khiến nhiều lính dự bị cảm thấy chán nản. Nhưng bất chấp thực tế đó, quân đội Israel cho hay họ có kế hoạch gia hạn nghĩa vụ đối với 20.000 lính dự bị tại ngũ, bên cạnh 60.000 người mà họ đang nỗ lực gọi nhập ngũ.

Một quan chức quân sự Israel tiết lộ các lực lượng tham gia chiến dịch sắp tới ở Gaza City sẽ chủ yếu gồm những binh sĩ thực hiện nghĩa vụ bắt buộc, tức những người được gọi nhập ngũ để hoàn thành ba năm phục vụ trong lực lượng vũ trang. Lần này, lính dự bị sẽ chủ yếu thay thế các binh sĩ ở Syria, Lebanon và Bờ Tây, dù một số vẫn sẽ tham chiến tại Gaza.

Theo những nguồn tin am hiểu vấn đề, trong cuộc họp nội các vào tháng trước, Tham mưu trưởng quân đội Israel Eyal Zamir đã phản đối phương án kiểm soát toàn bộ Gaza, một phần vì vấn đề nhân lực.

Một lính công binh 31 tuổi đang phục vụ ở miền nam Gaza cho biết anh gần đây bị gia hạn thời gian tại ngũ đến cuối tháng 11. Điều này ảnh hưởng rất lớn tới tinh thần của anh cũng như những người lính khác trong đơn vị. Anh đã yêu cầu được chuyển sang vị trí phi chiến đấu bên ngoài Gaza vì cho rằng các chỉ huy đơn vị đang đặt binh lính vào tình thế nguy hiểm.

Dù mang tâm trạng mỏi mệt và hoài nghi ngày càng tăng về chiến dịch, một số lính dự bị nói họ vẫn có ý định quay trở lại. Theo Idit Shafran Gittleman, chuyên gia cấp cao tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia ở Tel Aviv, những người này thường tiếp tục thực hiện nghĩa vụ quân sự nhằm hỗ trợ bạn bè đang chiến đấu và vì họ phần nào vẫn tin vào sứ mệnh chung là tiêu diệt Hamas.

Song một nhóm nhỏ lính dự bị cho hay họ đã ngừng quay trở lại làm nhiệm vụ vì những lý do liên quan đến tư tưởng, trong đó có các "hành vi phi đạo đức" mà họ chứng kiến đối với người Palestine.

Một lính dự bị cho biết anh quyết định không quay trở lại sau khi biết việc một chỉ huy đã báo cáo rằng lực lượng của ông vô tình bắn ba phụ nữ Gaza làm một người thiệt mạng. Ông xin phép đưa hai người bị thương vào khu vực nhân đạo nhưng không chủ động giúp họ điều trị và cấp trên đã đồng ý. Người lính dự bị nói anh bị sốc trước thái độ thản nhiên của họ.

Khi được yêu cầu bình luận, quân đội Israel cho hay họ sẽ tiếp tục nỗ lực xác định các trường hợp bất thường, hành vi lệch chuẩn của binh lính và xử lý thích đáng.

"Càng có nhiều dấu hỏi về tính chính đáng của cuộc chiến, càng có nhiều người ngần ngại trở lại phục vụ", Gittleman nói. "Chúng ta đang rất gần với lằn ranh đỏ".

Vũ Hoàng (Theo WSJ, AFP, Reuters)