Lý do tội phạm lừa đảo ở Campuchia nhắm đến người Hàn

Campuchia gần đây trở thành tâm điểm chú ý sau sự việc một sinh viên Hàn Quốc bị tra tấn đến chết tại trung tâm lừa đảo ở nước này hồi tháng 8. Sự việc gây chấn động xã hội Hàn Quốc, thúc đẩy giới chức tăng cường hành động nhắm vào các băng nhóm lừa đảo hoạt động ở Campuchia.

Số công dân Hàn Quốc trở thành nạn nhân của các trung tâm lừa đảo đang gia tăng nhanh chóng. Dữ liệu từ Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cho thấy số công dân bị bắt cóc hoặc giam trái phép ở Campuchia đã tăng vọt từ chỉ 17 trường hợp vào năm 2023 lên 220 vụ vào năm ngoái và tính đến tháng 8 năm nay, con số đã vượt quá 330 người.

Tuy nhiên, con số thực tế có thể lớn hơn nhiều. Dữ liệu mà Bộ Tư pháp Hàn Quốc cung cấp cho nghị sĩ đảng Dân chủ Park Chan-dae cho thấy hàng nghìn người Hàn đã tới Campuchia nhưng không về nước trong vài năm qua.

Trong năm 2022, hơn 3.200 người Hàn Quốc đã không về nước sau khi đến Campuchia. Con số này ở mức 2.662 người năm 2023 và tăng lên 3.248 người vào năm 2024.

Hầu hết người Hàn Quốc tới Campuchia để "làm việc" đều ở độ tuổi 20-30, bị dụ dỗ bởi các quảng cáo trực tuyến hứa hẹn về việc nhẹ lương cao, có khi lên đến 10.000 USD mỗi tháng, mà không yêu cầu kỹ năng đặc biệt.

Sau khi đến Campuchia, họ thường bị thành viên băng đảng khống chế, tịch thu hộ chiếu và những vật dụng có giá trị, rồi đưa tới các địa điểm như Bokor hay Sihanoukville.

Những thành phố này là "điểm nóng" quy tụ hàng loạt tòa nhà được quây kín bằng hàng rào thép gai và được bảo vệ nghiêm ngặt, nơi nạn nhân bị giam lỏng và bị ép thực hiện các hành vi lừa đảo trên không gian mạng. Việc chống cự hay tìm cách bỏ trốn thường khiến họ bị tra tấn, thậm chí mất mạng.

Kwak Dae-kyung, giáo sư về an ninh tại Đại học Dongguk ở Seoul, nhận định cơ sở hạ tầng kỹ thuật số tiên tiến của Hàn Quốc đã biến công dân nước này thành mục tiêu hoàn hảo mà các băng đảng lừa đảo trực tuyến nhắm đến.

"Hầu hết người dân bình thường ở Hàn Quốc đều có thể tạo và quản lý tài khoản ngân hàng, thẻ căn cước từ xa", ông nói. "Đây chính là mảnh đất màu mỡ mà những kẻ lừa đảo muốn tận dụng triệt để".

Để có thể thuyết phục người Hàn chi tiền đầu tư tài chính, tiền ảo, sàn chứng khoán ảo, những kẻ lừa đảo phải tuyển mộ được người nói thông thạo tiếng Hàn và có kỹ năng nhất định về công nghệ thông tin. Đây là lý do chúng thường tìm cách dụ dỗ người trẻ ở Hàn Quốc, đặc biệt là các cử nhân vừa tốt nghiệp chưa xin được việc làm, tới Campuchia làm "việc nhẹ lương cao".

Theo giới chuyên gia, người Hàn Quốc rất dễ xin visa vào Campuchia và họ tin rằng phần lớn rắc rối ở đây đều có thể được giải quyết bằng những khoản đút lót cho các quan chức cấp thấp.

Khi các quốc gia châu Á như Thái Lan, Trung Quốc đẩy mạnh trấn áp tội phạm lừa đảo, các băng đảng có xu hướng chuyển sang hoạt động ở các nước như Campuchia, nơi việc giám sát, điều tra và truy tố ít nghiêm ngặt hơn.

"Nhiều băng nhóm điều hành trung tâm lừa đảo ở Campuchia còn câu kết với nhau tạo thành mạng lưới chặt chẽ, khiến các nỗ lực truy quét, trấn áp của chính quyền địa phương thường không hiệu quả. Đây là vấn đề lớn nhất", Lee Jae-hyun, chuyên gia về Đông Nam Á tại Viện Nghiên cứu Chính sách Asan, Hàn Quốc, cho hay.

Báo Chosun của Hàn Quốc hôm 15/10 dẫn lời một nạn nhân được giải cứu khỏi trung tâm lừa đảo ở Campuchia cho biết khi anh đến đồn cảnh sát Phnom Penh và chờ nhân viên sứ quán tới để hỗ trợ, những tên tội phạm bắt cóc anh lại xuất hiện công khai.

Quá trình hợp tác giữa cơ quan chức năng Hàn Quốc với giới chức sở tại gặp nhiều cản trở, khó khăn, khiến cảnh sát Hàn Quốc thất vọng. Đây là lý do cảnh sát Hàn Quốc kêu gọi thành lập một "ban chuyên trách Hàn Quốc" trong lực lượng cảnh sát Campuchia để bảo vệ công dân tốt hơn.

"Hợp tác giữa chúng tôi với cảnh sát Campuchia không được suôn sẻ như với các quốc gia Đông Nam Á khác", Yoo Jae-sung, quyền Tổng cục trưởng Cảnh sát Quốc gia Hàn Quốc, hôm 13/10 nói.

Nhiều người tin rằng ngành công nghiệp lừa đảo trực tuyến nảy sinh từ ngành công nghiệp cờ bạc hợp pháp một thời ở Campuchia. Theo giới quan sát, ngành đầu tư bất động sản, casino và lừa đảo trực tuyến đã phát triển song song, nhưng vấn đề chỉ bùng phát sau khi Campuchia ra chỉ thị ngày 18/8/2019 (gọi tắt là "lệnh 818") chấm dứt hoàn toàn hoạt động đánh bạc trực tuyến tại nước này.

Với lệnh cấm trên, nhiều công ty cờ bạc trực tuyến phải chuyển trụ sở đến nơi khác, khiến hàng loạt khách sạn, sòng bài, câu lạc bộ, siêu thị và nhà hàng bám víu vào ngành công nghiệp này không còn đất phát triển, khiến vô số nhà đầu tư phá sản và người lao động mất việc làm.

Tại những trung tâm cờ bạc như Sihanoukville ở phía nam Campuchia, các băng đảng từng kiếm tiền dựa vào người đánh bạc đã phải chuyển hướng sang lừa đảo trực tuyến. Đại dịch Covid-19 bùng phát càng khiến những trung tâm lừa đảo nở rộ, khi các nhà điều hành casino chuyển hướng sang hoạt động này.

Quy mô quá lớn của ngành công nghiệp lừa đảo đã đẩy Campuchia "vượt quá điểm giới hạn, khiến giới chức gần như không thể giải quyết các thách thức", Jason Tower, giám đốc quốc gia từ Viện Hòa bình Mỹ (USIP) tại Myanmar, nhận xét.

Tình trạng tội phạm lộng hành ở Sihanoukville đến mức có thời điểm băng nhóm thành lập các "tổ tự quản" trong những nơi khép kín như khu tự trị, nơi người dân địa phương tránh xa. "Bạn có thể bị băng đảng bắt chỉ vì đi dạo xung quanh những nơi đó. Đây từng là thành phố rất yên bình", một phụ nữ địa phương thở dài nói.

Tuy nhiên, dưới áp lực từ nhiều phía, chính quyền Campuchia gần đây bắt đầu có những biện pháp mạnh tay nhằm trấn áp vấn nạn lừa đảo trực tuyến.

Bộ trưởng Nội vụ Campuchia Sar Sokha và Thứ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Kim Jina hôm 18/10 họp bàn về chiến lược nhằm giải quyết mối đe dọa ngày càng tăng từ các vụ lừa đảo trực tuyến đang gây hại cho người dân khắp toàn cầu. Hai quốc gia thống nhất thành lập một nhóm công tác chung nhằm thúc đẩy hợp tác trong việc phòng ngừa và triệt phá những vụ lừa đảo trực tuyến.

Lực lượng Đặc nhiệm chống Lừa đảo Trực tuyến Campuchia cho biết giới chức nước này đã bắt 3.455 người kể từ khi các chiến dịch truy quét được khởi động vào ngày 27/6.

Theo một tuyên bố hôm 15/10, các cuộc đột kích đã nhắm vào 92 địa điểm tại 18 tỉnh và thành phố. Cảnh sát đã chuyển hàng chục nghi phạm bị cáo buộc là đầu sỏ đường dây lừa đảo sang tòa án để truy tố, trong khi hầu hết nghi phạm nước ngoài sẽ bị trục xuất.

Chiến dịch quy mô lớn này đánh dấu một bước đi chưa từng có của Campuchia nhằm triệt phá các mạng lưới lừa đảo công nghệ cao, nhằm lập lại an ninh, trận tự, an toàn xã hội.

"Thủ tướng Hun Manet cho biết ông đã tích cực thực hiện các nỗ lực, trong đó có tăng cường trấn áp, thông qua Ủy ban Chống Lừa đảo Trực tuyến do ông lãnh đạo. Ông bày tỏ hy vọng những nỗ lực như vậy sẽ được củng cố hơn nữa thông qua hợp tác giữa hai nước trong tương lai", Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cho biết sau cuộc gặp giữa ông Hun Manet với bà Kim Jina hôm 16/10.

Vũ Hoàng (Theo Chosun, Korea Times, DW, World Crunch)