Tại công ty tôi, giờ nghỉ trưa chỉ kéo dài 40 phút. Nghe qua, nhiều người tỏ ra ngạc nhiên: "Sao mà đủ để nghỉ ngơi?", "làm việc cả ngày, ngủ trưa ít vậy sao chịu nổi?". Nhưng thực tế, đây là một quyết định được chúng tôi áp dụng có chủ đích – dựa trên cơ sở khoa học của chu kỳ giấc ngủ (sleep cycle). Và sau gần một năm thực hiện, năng suất lao động, tinh thần nhân viên và bầu không khí làm việc đều có sự thay đổi tích cực rõ rệt.

Trước đây, như nhiều nơi khác, công ty tôi cho nhân viên nghỉ trưa từ 12h đến 13h30. Nhiều người tranh thủ ăn xong nằm nghỉ, có người chợp mắt, người thì lướt điện thoại. Tuy nhiên, không ít nhân viên than rằng ngủ trưa dậy lại thấy mệt hơn lúc chưa ngủ, uể oải, buồn ngủ kéo dài đến tận đầu giờ chiều. Điều này khiến tôi bắt đầu tìm hiểu sâu hơn về cơ chế của giấc ngủ. Hóa ra, một chu kỳ giấc ngủ đầy đủ của con người kéo dài khoảng 90 phút và bao gồm hai giai đoạn chính:

NREM (Non-Rapid Eye Movement) – giấc ngủ không chuyển động mắt nhanh, trong đó có ba mức:

Giai đoạn 1 (N1): Là giai đoạn ru ngủ, chuyển tiếp từ trạng thái tỉnh táo sang ngủ nông. Cơ thể thư giãn dần, nhịp tim và hơi thở chậm lại.

Giai đoạn 2 (N2): Giấc ngủ nông, chiếm phần lớn thời gian trong một chu kỳ. Ở giai đoạn này, ý thức mờ dần, nhưng cơ thể vẫn dễ bị đánh thức.

Giai đoạn 3 (N3): Giấc ngủ sâu – còn gọi là "ngủ sóng chậm", là lúc cơ thể phục hồi mạnh mẽ nhất, hệ miễn dịch và tế bào được tái tạo.

REM (Rapid Eye Movement) – giai đoạn ngủ có chuyển động mắt nhanh, thường là lúc xuất hiện giấc mơ. Não hoạt động mạnh nhưng cơ thể gần như bất động.

Trình tự một chu kỳ ngủ bình thường là N1, N2, N3, quay lại N2, rồi bước vào REM. Sau đó, chu kỳ lại lặp lại. Nếu một người bị đánh thức giữa giai đoạn N3 hoặc REM, họ sẽ rơi vào cảm giác đầu óc mụ mị, mệt mỏi, thậm chí nhức đầu – chính là lý do khiến nhiều người "ngủ trưa dậy càng buồn ngủ thêm".

>> 'Ngủ trưa 15 phút sẽ tỉnh táo hơn ngủ một tiếng'

Sau khi nghiên cứu, tôi cùng ban lãnh đạo thử nghiệm rút ngắn giờ nghỉ trưa xuống 40 phút, khuyến khích nhân viên ngủ khoảng 20-30 phút, còn lại để chuẩn bị tinh thần, vệ sinh cá nhân, thư giãn nhẹ. Mục tiêu là giúp mọi người chỉ dừng lại ở giai đoạn N2 – giấc ngủ nông, thay vì rơi vào giai đoạn ngủ sâu (N3).

Thật bất ngờ, chỉ sau hai tuần, nhiều nhân viên phản hồi rằng họ tỉnh táo hơn, đầu óc nhẹ nhõm, không còn cảm giác nặng nề sau khi thức dậy. Một số người trước đây phải dùng cà phê mỗi chiều thì nay đã giảm hẳn. Điều này hoàn toàn trùng khớp với các nghiên cứu khoa học: Giấc ngủ ngắn từ 20–40 phút giúp cải thiện khả năng tập trung, trí nhớ ngắn hạn và phản xạ. Nếu ngủ lâu hơn 60 phút, bạn dễ bước vào giai đoạn ngủ sâu, khiến cơ thể mất thời gian để "tỉnh lại". Một giấc ngủ ngắn đúng thời điểm giúp cơ thể tái tạo năng lượng mà không làm rối loạn nhịp sinh học.

>> Hai tiếng chờ đợi vô nghĩa vì 'công ty nghỉ trưa đến 13h30'

Khi bắt đầu áp dụng, tôi không muốn biến việc "ngủ trưa 40 phút" thành một mệnh lệnh, mà là một thói quen văn hóa. Chúng tôi bố trí phòng nghỉ chung, bật nhạc nhẹ, để nhiệt độ ở mức 25 độ C, khuyến khích mọi người không dùng điện thoại trong 15 phút trước khi ngủ. Ngoài ra, công ty tổ chức một buổi chia sẻ về "chu kỳ giấc ngủ và hiệu suất làm việc", mời chuyên gia về trao đổi để nhân viên hiểu rõ lý do khoa học phía sau. Dần dần, mọi người chủ động điều chỉnh đồng hồ sinh học: ăn trưa gọn nhẹ, tìm góc yên tĩnh, đặt báo thức 30 phút, và đặc biệt không ngủ nướng.

Điều khiến tôi ấn tượng là, sau vài tháng, hiệu quả công việc buổi chiều tăng rõ. Các nhóm kỹ thuật, bán hàng và marketing đều ghi nhận mức độ tập trung và tốc độ xử lý công việc tốt hơn, số lỗi nhỏ giảm gần 20%. Quan trọng hơn cả, không khí trong văn phòng cũng trở nên nhẹ nhàng, tích cực hơn.

Tôi từng nghĩ, để tăng năng suất, chỉ cần làm việc chăm hơn, ngủ ít hơn. Nhưng thực tế lại khác: chất lượng giấc ngủ quan trọng hơn số lượng giờ ngủ. Giờ đây, 40 phút nghỉ trưa của chúng tôi trở thành một "nghi thức" nhỏ trong ngày: tắt đèn, yên tĩnh, ai nấy đều tranh thủ "sạc năng lượng". Chúng tôi vẫn làm việc 8 tiếng, nhưng với tinh thần sáng suốt, vui vẻ và hiệu quả hơn trước.

BN