Liệt toàn thân sau liều tiêm botox làm đẹp

Hiện nay trên mạng xã hội xuất hiện rất nhiều quảng cáo về tiêm thẩm mỹ làm đẹp "tại nhà", "giá rẻ", "bác sĩ riêng", "đẹp sau 15 phút"... Người dân cần cảnh giác và hiểu rằng tất cả các hoạt động này đều vi phạm pháp luật. Tiêm thẩm mỹ phải được thực hiện bởi cơ sở y tế được cấp phép và được kiểm soát bởi cơ quan chuyên môn.

Mới đây, ngay sau khi tiêm botox để làm đẹp, hai phụ nữ khỏe mạnh đã bị liệt toàn thân, suy hô hấp, phải thở máy. Trong đó, bệnh nhân (BN) nữ 34 tuổi (ở Hà Nội) tiêm botox tại nhà từ người quen trên mạng, vị trí tiêm là hai bên cằm và vùng giữa trán. Sau 2 ngày, BN khó nuốt, yếu cơ, liệt tay chân, khó thở… BN được đưa đến Bệnh viện (BV) Bạch Mai (Hà Nội) trong tình trạng tỉnh táo nhưng liệt toàn thân, phải đặt ống nội khí quản, thở máy, chẩn đoán ngộ độc độc tố botulinum.

Trường hợp tương tự là BN nữ 38 tuổi (ở Hưng Yên) vào BV Bạch Mai sau khi được một người (không phải nhân viên y tế) tiêm 3 loại thuốc cùng chứa hoạt chất botulinum với mục đích làm đẹp. Sau tiêm, BN xuất hiện sụp mi, nhìn đôi, nuốt nghẹn, khó thở, yếu tứ chi, thân mình, cơ vùng cổ, gần như mất toàn bộ khả năng vận động.

3 YẾU TỐ CẦN XÁC ĐỊNH KHI LÀM ĐẸP

Theo Trung tâm chống độc, BV Bạch Mai, botulinum là độc tố do vi khuẩn clostridium botulinum tiết ra, được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xếp vào nhóm chất độc thần kinh mạnh hàng đầu. Chỉ với liều 0,09 microgram tiêm vào tĩnh mạch, một người trưởng thành 70 kg có thể tử vong.

Trong y học, botulinum toxin type A được ứng dụng hợp pháp trong điều trị thần kinh, phục hồi chức năng, thẩm mỹ (xóa nếp nhăn, tạo gọn cơ mặt). Tuy nhiên, sự khác biệt giữa một phương pháp điều trị hiệu quả và một thảm họa y khoa phụ thuộc vào 3 yếu tố: người thực hiện - phải là bác sĩ, nhân viên y tế được đào tạo và có chứng chỉ hành nghề về 3 chuyên khoa: thần kinh, phục hồi chức năng, thẩm mỹ (các bác sĩ thuộc chuyên ngành khác dù giỏi đến đâu cũng không được phép thực hiện); cơ sở thực hiện - phải là cơ sở y tế được cấp phép bởi Bộ Y tế; nguồn gốc thuốc - phải nhập khẩu hợp pháp, bảo quản nghiêm ngặt và sử dụng đúng liều lượng (vì mỗi sản phẩm có dược lực học khác nhau).

TỔN THƯƠNG DO BOTULINUM KHÔNG THỂ PHỤC HỒI

Các thuốc điều trị thẩm mỹ có thành phần botulinum gây nguy hiểm do độc tố gắn chặt gây tổn thương và cắt đứt đường dẫn truyền thần kinh, làm gián đoạn hoàn toàn tín hiệu thần kinh, khiến cơ thể mất khả năng điều khiển các cử động, kể cả việc thở. Không chỉ liệt tạm thời, BN còn mất khả năng vận động, sinh hoạt, giao tiếp, sống phụ thuộc hoàn toàn vào nhân viên y tế và người thân. Trong nhiều trường hợp, liệt hô hấp đến mức không thể ho, khạc đờm, làm tăng nguy cơ tử vong do suy hô hấp thứ phát hoặc viêm phổi nặng.

TS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc, cho biết thêm: Tổn thương thần kinh do botulinum không thể hồi phục. Cơ thể phải tự tái tạo các đường dẫn truyền thần kinh mới, giống như một cái cây bị chặt giữa thân và phải chờ mọc lại cành. Đó là một quá trình kéo dài từ 2 - 4 tháng hoặc hơn. Khi được tiêm với mục đích làm đẹp bởi người không có chuyên môn sâu về y tế như trên thì rất dễ gây ngộ độc botulinum. Trong thời gian chờ đợi cơ thể tự hồi phục, BN có nguy cơ tử vong cao vì suy hô hấp, viêm phổi, loét do nằm lâu, tắc ruột, nhiễm trùng...

Theo các báo cáo về tai biến do tiêm thuốc có thành phần botulinum trên thế giới, ngay cả bác sĩ chuyên khoa thẩm mỹ khi đứng trước các thuốc chứa botulinum thẩm mỹ cũng gặp khó khăn và cần phải rất thận trọng. Cùng một thành phần hoạt chất botulinum, với cùng hàm lượng, nhưng giữa các sản phẩm thuốc của các nhà sản xuất khác nhau cũng có tác dụng và độc tính ở các mức độ khác nhau. Điều đó đòi hỏi người tiêm vừa đảm bảo đúng chuyên môn y tế, vừa phải đảm bảo mức độ thành thạo và kinh nghiệm trong hành nghề.