Ca bệnh hô hấp ở TP.HCM tăng nhanh, bệnh viện phải kê thêm giường

Vào những tháng cuối năm, thời tiết thay đổi đột ngột, là điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn, virus gây bệnh đường hô hấp phát triển. Ảnh: Duy Hiệu.

Những ngày cuối tháng 10, tại các khoa hô hấp ở TP.HCM, không khó để bắt gặp cảnh tượng bệnh nhi phải nằm ghép hoặc được bố trí ra hành lang vì quá tải. Các bác sĩ cho biết đây là tình trạng quen thuộc vào mỗi mùa giao mùa, song năm nay số ca viêm đường hô hấp có xu hướng tăng cao hơn cùng kỳ và xuất hiện sớm hơn.

Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC), trong năm 2024, số ca viêm đường hô hấp dao động từ 16.000-18.000 ca mỗi tháng và có xu hướng tăng mạnh trong 3 tháng cuối năm.

Trẻ em chiếm hơn nửa số ca

Trong chương trình “Viêm đường hô hấp - Nhận biết sớm, chăm sóc an toàn”, do HCDC tổ chức, bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Cát Phương Vũ, khoa Hô hấp, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM), cho biết trung bình mỗi ngày có 1.500-2.000 lượt khám ngoại trú, trong đó hơn 50% là bệnh lý hô hấp.

Riêng khoa Hô hấp, mỗi ngày tiếp nhận 20-30 ca nhập viện mới, trong khi số xuất viện ít hơn, nên có tình trạng phải xếp giường nằm ngoài hành lang. Cơ số giường bệnh viện chuẩn bị khó có thể đáp ứng kịp với số ca bệnh tăng.

"Các bệnh hô hấp tăng mạnh, nhưng tỷ lệ vẫn nằm trong mức kiểm soát hàng năm, chưa đến mức bùng phát dịch", bác sĩ Vũ nhấn mạnh.

Bác sĩ Vũ lý giải trẻ em là nhóm dễ tổn thương nhất khi thời tiết thay đổi. Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, niêm mạc đường thở mỏng, dễ viêm khi tiếp xúc với virus. Cộng thêm việc tựu trường, sinh hoạt trong lớp học kín, tiếp xúc nhiều bạn bè khiến bệnh lây lan nhanh.

Trẻ nhập viện vì viêm đường hô hấp. Ảnh minh hoạ: Duy Hiệu.

Không chỉ trẻ em, theo bác sĩ chuyên khoa II Phan Vĩnh Thọ, Trưởng khoa Nhiễm D, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM, người lớn tuổi và người có bệnh nền cũng là nhóm nguy cơ cao. Những bệnh nhân nằm liệt, sau tai biến hay mắc bệnh mạn tính đôi khi không có triệu chứng điển hình như ho, sốt, mà chỉ uể oải hoặc lơ mơ nhẹ, dễ bị bỏ qua.

Bác sĩ Thọ cho biết mỗi năm, số ca viêm đường hô hấp bắt đầu tăng nhẹ từ tháng 7-8, đạt đỉnh vào tháng 10-12, sau Tết mới giảm.

"Nguyên nhân là thời tiết chuyển lạnh, ẩm, thay đổi thất thường khiến cơ thể không kịp thích nghi. Virus cũng tồn tại và phát triển mạnh trong điều kiện này", bác sĩ Thọ nói.

Bệnh lây từ người sang người qua giọt bắn đường hô hấp, nên rất dễ lan trong cộng đồng. Người bệnh khi ho, hắt hơi, nói chuyện sẽ phát tán các giọt dịch chứa virus ra không khí hoặc bám lên bề mặt đồ vật như tay nắm cửa, bàn ghế. Người khỏe mạnh chỉ cần chạm vào bề mặt đó, rồi đưa tay lên mắt, mũi, miệng là virus có thể xâm nhập.

"Trẻ em thường lây bệnh nhanh hơn vì hay chạm tay, dụi mắt, chia sẻ đồ dùng. Đáng chú ý, người nhiễm có thể lây ngay cả khi chưa có triệu chứng, tức 1-2 ngày trước khi phát bệnh. Đây là lý do khiến bệnh lan nhanh và khó kiểm soát", bác sĩ Thọ cảnh báo.

3 tác nhân virus gây bệnh phổ biến tại TP.HCM

Từ kết quả giám sát tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới, ba loại virus gây bệnh hô hấp phổ biến nhất trong năm 2024 gồm Rhinovirus, virus hợp bào hô hấp (RSV) và virus cúm mùa.

Ngoài ra, các vi khuẩn như Haemophilus influenzae và phế cầu khuẩn cũng xuất hiện quanh năm, có thể gây viêm phổi nặng nếu không điều trị kịp thời.

"Hiện chưa ghi nhận chủng virus mới nổi bật trong năm 2025, nhưng không vì thế mà được chủ quan. Virus, đặc biệt là virus cúm, rất dễ biến đổi gen, có thể tạo ra chủng mới gây dịch lớn", bác sĩ Thọ nói.

Trong khi đó, bác sĩ Phương Vũ cho hay việc nhận biết sớm triệu chứng viêm đường hô hấp giúp trẻ được điều trị đúng thời điểm, tránh biến chứng nguy hiểm.

Phụ huynh cần lưu ý những dấu hiệu cảnh báo sau:

"Khi thấy trẻ thở mệt, tím môi, hoặc ho kéo dài không giảm, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám ngay, không tự ý dùng thuốc kháng sinh hay thuốc ho", bác sĩ Vũ nhấn mạnh.

Trẻ sốt cao liên tục là biểu hiện của bệnh lý đường hô hấp. Ảnh: Freepik.

Đối với người lớn, triệu chứng điển hình là sốt, ho, sổ mũi, đau họng. Nếu có đau ngực, khó thở, mệt nhiều, tím tái, lơ mơ, bệnh đã diễn tiến nặng và cần nhập viện ngay.

Cách phòng tránh bệnh hô hấp

Trước tình hình số ca mắc bệnh hô hấp tăng cao, HCDC khuyến cáo người dân cần đồng thời thực hiện các biện pháp bảo vệ cá nhân và chủ động tiêm ngừa. Người dân nên giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, ngực và bàn chân khi thời tiết chuyển lạnh; rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, nhất là sau khi ho, hắt hơi hoặc chạm vào các bề mặt công cộng.

Khi ra ngoài, cần che miệng khi ho và đeo khẩu trang tại nơi đông người để hạn chế nguy cơ lây lan. Bên cạnh đó, việc tiêm đầy đủ các loại vắc xin như cúm, phế cầu và Covid-19 cho các nhóm nguy cơ cao là rất cần thiết. Phụ huynh cũng được khuyến cáo tránh đưa trẻ đến nơi đông người nếu trẻ có dấu hiệu ho, sổ mũi nhằm giảm nguy cơ lây nhiễm chéo.

Dù tình hình gia tăng ca bệnh, các bác sĩ khẳng định đây không phải là đợt bùng phát dịch lớn, mà là chu kỳ mùa bệnh hàng năm.

"Quan trọng là nâng cao ý thức phòng ngừa, chăm sóc sớm, tránh để bệnh diễn tiến nặng. Cả người lớn lẫn trẻ nhỏ đều cần chủ động bảo vệ đường hô hấp khi thời tiết thay đổi", bác sĩ Vũ khuyến cáo.

TP.HCM đang bước vào giai đoạn cao điểm của bệnh hô hấp, các bệnh viện đã tăng cường nhân lực, giường bệnh và duy trì giám sát ca nặng hàng ngày để ứng phó kịp thời.

Người dân chỉ cần duy trì thói quen vệ sinh, tiêm ngừa đầy đủ và nhận biết sớm triệu chứng, thì tình hình bệnh hô hấp hoàn toàn có thể kiểm soát được, tránh tái diễn cảnh quá tải bệnh viện mỗi cuối năm.