Estonia kích hoạt điều khoản tham vấn NATO sau vụ 'tiêm kích Nga xâm phạm'

"Ba chiến đấu cơ MiG-31 Nga tiến vào không phận Estonia sáng nay, các tiêm kích NATO đã phản ứng và buộc máy bay Nga rút lui. Hành động xâm phạm như vậy là không thể chấp nhận. Chính phủ Estonia đã quyết định đề nghị tham vấn theo Điều 4 của NATO", Thủ tướng Estonia Kristen Michal cho biết hôm 19/9.

Điều 4 Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương quy định các nước thành viên NATO có quyền yêu cầu tham vấn chung khi "toàn vẹn lãnh thổ, độc lập chính trị hoặc an ninh của bất kỳ bên nào bị đe dọa", mà không cần phải kích hoạt phản ứng quân sự.

Bộ Quốc phòng Nga cùng ngày bác bỏ cáo buộc tiêm kích MiG-31 tiến vào không phận Estonia, khẳng định các dữ liệu theo dõi cho thấy biên đội đã tuân thủ chặt chẽ quy tắc về sử dụng vùng trời quốc tế và "không xâm phạm biên giới của các quốc gia khác".

"Biên đội gồm 3 chiếc MiG-31 đã thực hiện chuyến bay theo kế hoạch từ Karelia đến sân bay ở vùng Kaliningrad. Các phi cơ không bay chệch khỏi lộ trình thống nhất từ trước. Đường bay nằm hoàn toàn trên vùng trời quốc tế ở Biển Baltic, cách đảo Vaindloo hơn 3 km", Bộ Quốc phòng Nga cho hay.

Quân đội Estonia trước đó cáo buộc các máy bay MiG-31 Nga tiến vào không phận nước này trong vòng 12 phút mà không xin phép. Theo phía Estonia, sự việc diễn ra gần đảo Vaindloo ở Vịnh Phần Lan, tiêm kích Nga tắt bộ phát đáp và không khai báo lộ trình bay.

NATO cho biết tiêm kích F-35 Italy, đang đồn trú ở Estonia trong khuôn khổ chiến dịch "Người bảo vệ Phương Đông", đã cùng các máy bay của Phần Lan và Thụy Điển cất cánh khẩn cấp để phản ứng. Quân đội Thụy Điển sau đó công bố ảnh chụp tiêm kích MiG-31, cho thấy các máy bay Nga mang trang bị tên lửa đối không tầm ngắn R-73.

Hãng thông tấn Reuters cho biết máy bay Nga đã nhiều lần bị tố xâm nhập không phận quanh đảo Vaindloo, song các sự việc thường không kéo dài như lần này. "Rất khó để cho rằng đây không phải hành động cố ý", một quan chức Mỹ giấu tên nói.

Tallinn đã gửi công hàm phản đối tới Moskva về sự việc ngày 19/9, giới chức NATO và EU cũng lên án động thái của Nga. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng đây là một phần trong "chiến dịch có hệ thống của Nga" nhằm chống lại NATO.

Sự việc diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng sau khi Ba Lan và Romania cáo buộc máy bay không người lái (UAV) Nga xâm phạm không phận. NATO hôm 13/9 phát động chiến dịch "Người bảo vệ Phương Đông", điều động thêm nhiều lực lượng để tăng cường phòng thủ ở sườn phía đông liên minh.

Phạm Giang (Theo Reuters, CNN)