Đại tá, nhà văn Ngô Vĩnh Bình, người lưu giữ ký ức các nhà văn quân đội, qua đời

Đại tá, nhà văn, nhà lý luận phê bình văn học Ngô Vĩnh Bình, nguyên tổng biên tập tạp chí Văn Nghệ Quân Đội, người lưu giữ kho tư liệu quý về các nhà văn quân đội, vừa qua đời trưa nay, 5-9, hưởng thọ 72 tuổi.

Thông tin được đại tá, nhà văn Nguyễn Bình Phương - tổng biên tập tạp chí Văn Nghệ Quân Đội, chia sẻ với Tuổi Trẻ Online.

Ông Phương cho biết ông Ngô Vĩnh Bình đã yếu cả tháng nay, nhưng tin ông mất cũng làm nhiều bạn bè bất ngờ.

Ngô Vĩnh Bình - người có công lớn làm tư liệu văn học cho Văn Nghệ Quân Đội

Đại tá, nhà phê bình văn học Ngô Vĩnh Bình sinh năm 1953 tại thôn Thụy Lôi, xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, TP Hà Nội (này là xã Thư Lâm, Hà Nội).

Giỏi văn từ bé, từng là học sinh lớp chuyên văn của Hà Nội, nhưng khi vào đại học ông lại chọn khoa sử, Trường đại học Tổng hợp Hà Nội.

Ra trường, ông về công tác tại Viện Dân tộc học (thuộc Ủy ban Khoa học xã hội Việt Nam, nay là Viện hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam). 

Nhưng số phận cuối cùng vẫn đưa ông về lại văn chương khi ông nhập ngũ, tham gia chiến tranh biên giới phía Bắc năm 1979, rồi về công tác tại tạp chí Văn Nghệ Quân Đội.

Tại đây, từ vị trí phụ biên tập, ông được tín nhiệm lên tới chức tổng biên tập tờ tạp chí văn chương uy danh.

Cũng tại "ngôi đền văn chương" số 4 Lý Nam Đế (địa chỉ tạp chí Văn Nghệ Quân Đội), trải qua 4 thập kỷ cần mẫn làm việc và sống giữa các nhà văn quân đội, Ngô Vĩnh Bình đã hình thành cho mình một phong cách phê bình riêng.

Nhà phê bình Ngô Thảo, "sếp" của ông Ngô Vĩnh Bình khi ông Bình vừa về Văn Nghệ Quân Đội, gọi phong cách riêng đó là tiếp cận phê bình văn học từ góc nhìn lịch sử.

Ông Ngô Thảo nói Ngô Vĩnh Bình có nhiều thành tựu trong nghiên cứu, tìm tư liệu về các nhà văn.

Là người học sử chuyển sang làm lý luận phê bình văn học, ông mang phong cách của người làm sử vào nghiên cứu văn chương, tiếp cận văn học từ góc nhìn lịch sử, rất cần cù, làm tư liệu cẩn trọng.

"Ông không phải người sắc sảo trong bình luận văn chương, nhưng là người tích lũy được rất nhiều tư liệu văn chương, đặc biệt là các nhà văn quân đội, có công lớn làm tư liệu văn học cho Văn Nghệ Quân Đội", ông Ngô Thảo nói.

Làm phong phú thêm vẻ đẹp của người lính Cụ Hồ

Nhà văn Nguyễn Bình Phương cũng bày tỏ sự kính trọng với đóng góp của người tiền nhiệm.

Ông Phương cho biết nhà văn, nhà lý luận phê bình Ngô Vĩnh Bình nắm nhiều tư liệu các nhà văn quân đội, chịu khó ghi chép, viết nhiều giai thoại các nhà văn, đặc biệt là nhà văn quân đội.

"Trong công việc, ông cần mẫn, chăm chỉ, thiện lành, có tâm với văn học. Trong cuộc sống ông cũng thế, chỉn chu, hiền lành, gần gũi, dí dỏm, dân dã, ai cũng quý mến", ông Nguyễn Bình Phương nói.

Ngô Vĩnh Bình đã xuất bản hơn 30 đầu sách gồm sách nghiên cứu lý luận văn học và văn xuôi.

Mảng đề tài ông dành nhiều tâm huyết là viết về những nhà văn chiến sĩ trải qua từ cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, qua cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đến cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc của Tổ quốc.

Những tác phẩm của ông được coi là "kho tư liệu" quý giá của nền văn học nước nhà.

Theo tiến sĩ, nhà phê bình Đoàn Minh Tâm, bằng giọng văn trong sáng, giản dị và hóm hỉnh cùng nguồn tư liệu dồi dào, độc đáo được tích lũy từ sách vở và những chuyến đi điền dã, thực tế, các tác phẩm bút ký, tản văn của ông đã góp phần làm phong phú thêm vẻ đẹp của người lính Cụ Hồ và Hà Nội - hai mảng đề tài ông yêu tha thiết.