Đã rẻ lại còn hiện đại: Chính phủ Mỹ muốn "cai" nhưng người dân lại càng nghiện một mặt hàng Made in China

Sản phẩm của Trung Quốc không chỉ rẻ hơn đáng kể so với hàng từ Mỹ, mà còn thường sở hữu công nghệ tiên tiến hơn.

Nông dân Mỹ không thể tách rời drone Trung Quốc

Nông dân Mỹ ngày càng phụ thuộc vào máy bay không người lái (drone) và các hệ thống công nghệ do doanh nghiệp Trung Quốc sản xuất, bất chấp lo ngại an ninh từ Washington.

Khi David Bruntz – Phó Chủ tịch Liên đoàn Xuất khẩu Thịt Mỹ – gần đây tìm mua máy bay không người lái để quản lý đàn gia súc tại trang trại ở Nebraska, ông nhận ra chỉ có một thương hiệu đưa ra giải pháp “hợp túi tiền”: Gã khổng lồ công nghệ DJI của Trung Quốc.

Doanh nghiệp có trụ sở tại Thâm Quyến (Trung Quốc) này đang thống trị thị trường drone tại Mỹ. Sản phẩm của họ nhanh chóng được ứng dụng rộng rãi trong nông nghiệp, từ gieo hạt trên đồng ruộng, phun thuốc cho cây trồng cho đến theo dõi vật nuôi.

“Máy bay di chuyển rất nhanh,” Bruntz nói.

Tuy nhiên, giống như nhiều nông dân Nebraska khác, ông không thoải mái khi phụ thuộc vào công nghệ Trung Quốc. Bruntz lo ngại nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng – giống như thời kỳ Covid-19, khi “chúng tôi không thể có đủ chip để lắp vào xe cộ và các thiết bị khác.”

Song hiện tại, ông gần như không có lựa chọn nào khác. Sản phẩm của Trung Quốc không chỉ rẻ hơn đáng kể so với hàng thay thế từ Mỹ, mà còn thường sở hữu công nghệ tiên tiến hơn.

“Họ thực sự có lợi thế về kỹ thuật,” ông nói. “Giải pháp lâu dài phải là tự phát triển sản phẩm trong nước.”

Không chỉ riêng drone, nhiều nông dân Nebraska cho biết các loại thẻ tai thông minh hay hệ thống kiểm soát mà họ sử dụng cũng chứa công nghệ và linh kiện “made in China”.

Thiết bị Trung Quốc đang nhanh chóng lan rộng trong nông nghiệp Mỹ, ngay cả khi Washington ngày càng lo ngại về rủi ro an ninh quốc gia – từ ngành công nghiệp drone cho đến việc người Trung Quốc mua đất nông nghiệp.

Nebraska là một trong số ít bang đã siết chặt luật sở hữu đất nông nghiệp đối với người nước ngoài trong những năm gần đây. Tháng 7 vừa qua, Bộ Nông nghiệp Mỹ cũng công bố kế hoạch tăng cường giám sát việc người Trung Quốc nắm giữ đất nông nghiệp trên toàn quốc.

Song song, Cục Công nghiệp và An ninh Mỹ đã mở cuộc điều tra về sự phụ thuộc vào drone nhập khẩu – một lĩnh vực Trung Quốc thống trị – nhằm chuẩn bị cho khả năng áp dụng thuế quan và các biện pháp bảo hộ.

Ngành drone Trung Quốc phát triển mạnh

Về phía mình, DJI khẳng định người dùng có toàn quyền kiểm soát dữ liệu, đồng thời nhấn mạnh đã áp dụng nhiều biện pháp bảo mật. Công ty cho rằng các cáo buộc từ một số chính trị gia Mỹ chỉ là “nỗi sợ vô căn cứ và mang tính bài ngoại.”

Andrew Collier – chuyên gia cấp cao tại Trung tâm Kinh doanh và Chính phủ Mossavar-Rahmani, Trường Harvard Kennedy – nhận định Mỹ hiện khó có thể hạn chế việc sử dụng drone nông nghiệp của Trung Quốc.

“Ngành nông nghiệp chưa tạo ra mối đe dọa an ninh đủ lớn,” ông nói.

Theo ông Collier, chính quyền Mỹ cũng chưa có khả năng xác định liệu drone nông nghiệp của DJI có thu thập dữ liệu nhạy cảm để gửi về Trung Quốc hay không. 

Tuy nhiên, thái độ của Washington có thể thay đổi nếu drone Trung Quốc tiếp tục phát triển, tích hợp thêm nhiều chức năng trí tuệ nhân tạo (AI), theo ông Jayant Menon – chuyên gia cấp cao tại Viện ISEAS–Yusof Ishak ở Singapore.

“Họ muốn duy trì vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực này,” ông nói, ám chỉ ngành công nghiệp AI.

Dù vậy, việc tách rời ngành công nghiệp drone Trung Quốc gần như bất khả thi. Năm 2024, Trung Quốc xuất khẩu 3,72 triệu drone, trị giá 2,1 tỷ USD, theo số liệu hải quan. Các công ty Trung Quốc cũng giữ vai trò chủ lực trong sản xuất linh kiện, khiến nhiều nhà sản xuất nước ngoài phải phụ thuộc nặng nề, theo Drone Industry Insights.

Tại Nebraska, Bruntz thẳng thắn: Chuyển sang dùng drone và thiết bị nông nghiệp do Mỹ sản xuất “không dễ, cũng không hiệu quả về chi phí.”

“Chúng ta [Mỹ] phải cạnh tranh trên thị trường nếu muốn bán sản phẩm,” ông nói.

Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), DJI chiếm tới 90% thị phần drone thương mại tại Mỹ. Công ty này đang ngày càng hướng mạnh vào nông nghiệp và công nghiệp như nguồn doanh thu mới.

Mẫu drone nông nghiệp mới nhất – Agras T100, ra mắt năm ngoái – được trang bị bình chứa 100 lít cùng thuật toán bay AI, cho phép phun phân bón và thuốc trừ sâu hiệu quả hơn.

Ngành công nghiệp drone Trung Quốc vẫn tăng trưởng chóng mặt. Tháng 7 vừa qua, một công ty đã gây chú ý khi điều khiển dàn drone vận chuyển 180 tấn thép và bê tông lên đỉnh núi tại Vân Nam, nơi đang xây dựng nhà máy điện mặt trời.