Chỗ dựa kinh tế vững chắc nhất đang khiến Nga e dè, buộc Moscow ‘nối gót’ Mỹ, châu Âu ra động thái kìm hãm

Kể từ xung đột Ukraine, Trung Quốc nổi lên trở thành đối tác thương mại quan trọng nhất của Nga.

Sự bùng nổ thương mại giữa Nga và Trung Quốc đang mất dần động lực khi thị trường trong nước đã quá bão hòa với nhiều hàng hoá Trung Quốc, Bộ trưởng Công Thương Nga Anton Alikhanov cảnh báo.

Phát biểu tại một diễn đàn doanh nghiệp ngày 19/8, ông Alikhanov cho biết: “Từ đầu năm, chúng tôi ghi nhận sự suy giảm nhất định trong trao đổi thương mại song phương. Thị trường Nga đã dần bão hòa ở một số phân khúc, đồng thời cả hai nền kinh tế đều đối mặt với những biến động nội tại”.

Ngoài ra, các lệnh trừng phạt và biến động giá hàng hóa cũng gây sức ép lên dòng chảy thương mại, ông cho biết.

Sau khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra năm 2022, thương mại song phương tăng vọt khi Trung Quốc thế chân các thương hiệu phương Tây tại Nga và Moscow đẩy mạnh xuất khẩu năng lượng sang châu Á. Kim ngạch thương mại Nga – Trung đạt 245 tỷ USD năm 2024, tăng 29% so với 2022 và tăng 26% so với 2023.

Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng giảm mạnh còn 2% năm ngoái. Trong 7 tháng đầu 2025, thương mại giảm 8% so với cùng kỳ, xuống 125,8 tỷ USD. Ông Alikhanov nhận định “khó có khả năng lặp lại mức tăng nóng như trước, và tăng trưởng sẽ chỉ ở mức vừa phải trong trung hạn”.

Doanh nghiệp Trung Quốc đã chiếm lĩnh thị trường tiêu dùng Nga, đặc biệt là ô tô, sau khi các hãng phương Tây rút lui. Nhưng làn sóng nhập khẩu lớn đã gây lo ngại tại Moscow. Năm nay, Nga tăng thuế nhập khẩu ô tô Trung Quốc, động thái tương tự Mỹ và châu Âu nhằm đối phó tình trạng dư thừa sản xuất từ Trung Quốc.

Biện pháp này nhanh chóng tác động tới dòng chảy thương mại. Xuất khẩu hàng hóa Trung Quốc sang Nga giảm 8,4% trong nửa đầu 2025.

Bộ trưởng Alikhanov nhấn mạnh hợp tác tương lai nên chuyển trọng tâm sang đầu tư công nghiệp, chuyển giao công nghệ và sản xuất chung thay vì chỉ dựa vào nhập khẩu tiêu dùng.

Không chỉ thương mại hàng hóa, xuất khẩu năng lượng – trụ cột của kinh tế Nga – cũng chững lại do giá dầu toàn cầu giảm và lệnh trừng phạt vận tải biển của Mỹ siết chặt. Diến biến này tác động tới nền kinh tế, khiến GDP Nga chỉ tăng 1,1% trong quý 2/2025, giảm từ 1,4% quý 1 và thấp hơn mức 4% cùng kỳ năm ngoái.

Theo chuyên gia Maciej Kalwasiński (Trung tâm Nghiên cứu Đông Âu, Ba Lan), nhu cầu Trung Quốc suy giảm đối với nguyên liệu thô của Nga, đặc biệt là dầu, đã “làm xói mòn nguồn thu ngân sách từ năng lượng, gây áp lực tài khóa lớn hơn cho Moscow”.

Ông nhấn mạnh sự suy giảm thương mại song phương đang tác động tiêu cực rõ rệt tới kinh tế Nga trong bối cảnh tăng trưởng giảm tốc từ đầu năm 2025 và chi tiêu chiến tranh ngày càng tăng.

Tham khảo: BI, Reuters