Chăm chỉ mãi vẫn không đổi đời, người trẻ chọn "nằm im"

(Dân trí) - Tại Trung Quốc, một bộ phận lớn giới trẻ đang theo đuổi lối sống “nằm im”, nghĩa là từ chối bước vào guồng quay cạnh tranh khốc liệt, chọn cách sống giản dị, ít áp lực và đặt ưu tiên cho sự cân bằng.

Hoài nghi về thành quả của sự chăm chỉ

Nguyên nhân dẫn đến xu hướng “nằm im” của người trẻ tại Trung Quốc, được các chuyên gia đánh giá xuất phát từ nhiều phía. Các yếu tố như đại dịch Covid-19, suy thoái kinh tế và tỷ lệ thất nghiệp cao đã làm gia tăng tâm lý hoài nghi và bất mãn trong giới trẻ.

Văn hóa cạnh tranh khốc liệt, yêu cầu làm việc quá sức và thiếu cơ hội thăng tiến, khiến nhiều người trẻ đặt câu hỏi về giá trị của sự chăm chỉ trong công việc. Thay vì tìm kiếm thành công về địa vị hay tiền bạc, họ chú trọng đến sự hoàn thiện bản thân, đề cao sức khỏe tinh thần và thời gian nghỉ ngơi.

Các khảo sát của tổ chức Khảo sát Giá trị Thế giới (WVS) và Khảo sát Nhóm Gia đình Trung Quốc (CFPS) cho thấy sự khác biệt rõ rệt giữa các thế hệ.

Thế hệ sinh trước 1980 coi công việc là nghĩa vụ xã hội, tin rằng chăm chỉ sẽ được đền đáp. Thế nhưng, chính họ lại là những người rơi vào vòng xoáy làm việc căng thẳng, chật vật sống mà ít cơ hội phát triển, dẫn đến vỡ mộng và mất niềm tin vào cơ chế thăng tiến công bằng.

Điều này cho thấy sự "vỡ mộng" của thế hệ này về một chế độ trọng dụng nhân tài và thăng tiến công việc một cách công bằng, dẫn đến việc người trẻ trở nên hoài nghi, thiếu tự tin về chính mình.

Trong khi đó, thế hệ trẻ hơn lại đặt nặng quyền tự quyết, đề cao công bằng xã hội và tin vào năng lực bản thân. Họ ít quan tâm đến quan hệ cá nhân trong công việc, mà chú trọng nỗ lực cá nhân như chìa khóa để có cuộc sống tốt hơn.

Nỗ lực giải quyết của Chính phủ

Xu hướng này đã gây ra những tác động sâu rộng đến xã hội Trung Quốc, khiến năng suất lao động sụt giảm, tăng trưởng kinh tế chậm lại, tỷ lệ sinh thấp. Tất cả đều là lực cản đối với mục tiêu “giấc mơ Trung Hoa” mà Chính phủ đề ra.

Đứng trước thách thức này, chính quyền Trung Quốc đã đề ra 2 chiến lược. Thứ nhất, họ lên án và hạn chế thảo luận về xu hướng “nằm im” trên các nền tảng trực tuyến; đồng thời thúc đẩy truyền thông về các giá trị truyền thống đề cao sự chăm chỉ và kiên trì.

Thứ hai, Chính phủ ban hành các chính sách nhằm giảm thiểu tình trạng làm việc quá sức, tiêu biểu như hạn chế văn hóa “996” (làm việc từ 9h đến 21h, 6 ngày/tuần). Tuy vậy, các biện pháp này vẫn còn cục bộ và chưa xử lý được gốc rễ vấn đề.

Các chuyên gia cho rằng để thay đổi tình trạng này hiệu quả, cần tập trung vào cải thiện cơ hội việc làm, đảm bảo tuyển dụng công bằng cho nhân sự, tăng cường hỗ trợ về mặt thu nhập, mở rộng chính sách nhà ở giá rẻ.

Đồng thời, giải pháp phát triển việc làm tự do, dịch vụ chăm sóc trẻ em và khuyến khích đổi mới sáng tạo trong công việc cũng giúp lao động trẻ tái hòa nhập với lực lượng lao động, hướng đến sự ổn định lâu dài của xã hội.

Xu hướng “nằm im” không đơn thuần là sự phản kháng nhất thời mà phản ánh một quá trình thay đổi sâu sắc về quan niệm sống của giới trẻ Trung Quốc. Họ ngày càng ưu tiên tự chủ, nỗ lực cá nhân và chất lượng cuộc sống hơn là địa vị hay vật chất.

Đây vừa là tín hiệu tích cực, cho thấy người trẻ dám từ chối áp lực vô lý, vừa là thách thức lâu dài đối với nền kinh tế và chính sách xã hội của Trung Quốc. Bởi lẽ, một thế hệ chọn “nằm im” cũng đồng nghĩa với việc giấc mơ thịnh vượng của quốc gia sẽ khó đạt được khi thiếu đi động lực từ chính lớp trẻ.

Thảo Quân