Lao động chấp nhận bị “vắt kiệt sức”, gác ước mơ được nghỉ 2 ngày cuối tuần

(Dân trí) - Sau gần 1 tháng tìm việc, Zhao Qing, một nhân viên văn phòng ở Trung Quốc, bất lực khi hầu như không có công ty nào cho phép nghỉ 2 ngày cuối tuần cố định.

Zhao Qing (sinh năm 1990, quốc tịch Trung Quốc) cho hay có rất ít công ty triển khai chế độ nghỉ 2 ngày cuối tuần cố định.

“Họ chỉ cho phép lao động nghỉ trọn cuối tuần một cách xen kẽ, nghĩa là tuần này nghỉ 2 ngày cuối tuần thì tuần sau chỉ được nghỉ 1 ngày”, Zhao nói.

Zhao Qing cho rằng lao động hiện nay tìm được một công việc cho phép nghỉ xen kẽ như vậy là chuyện tốt. Nhiều công ty thậm chí còn tính cả thời gian làm thêm vào kết quả đánh giá hiệu suất làm việc của người lao động. Nếu không tăng ca hơn 40 tiếng/tháng, họ có thể bị trừ điểm hiệu suất.

Văn hóa làm việc “996” (từ 9h đến 21h, 6 ngày/tuần) đã dẫn đến tình trạng làm thêm giờ đến kiệt sức của người lao động. Việc cạnh tranh tự hủy hoại bản thân này lại bị áp đặt trở thành chuẩn mực phấn đấu đối với họ.

Năm 1995, Thủ tướng Trung Quốc đã ký sắc lệnh quy định làm việc 5 ngày/tuần, với 8 tiếng/ngày và 40 tiếng/tuần. Từ năm 2021, chính quyền Trung Quốc cũng đã tuyên bố văn hóa làm việc “996” là bất hợp pháp.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp cho rằng việc áp dụng chế độ nghỉ 2 ngày cuối tuần sẽ khiến chi phí nhân công tăng cao. Trong khi đó, với hơn 12,2 triệu sinh viên tốt nghiệp trong năm nay, nhà tuyển dụng không hề lo lắng về việc không tuyển được người, kể cả khi thông báo chỉ cho phép nghỉ 1 ngày cuối tuần. Ngược lại, người lao động ngày nay lo rằng nếu yêu cầu nghỉ 2 ngày cuối tuần, họ sẽ không thể tìm được việc.

Để giải quyết tình trạng này, vào tháng 3, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia đã đề xuất một kế hoạch, nêu rõ người sử dụng lao động không được phép kéo dài giờ làm việc bất hợp pháp và phải thực thi chế độ nghỉ phép năm có lương.

Mới đây vào tháng 7, sau khi chính phủ Trung Quốc đưa ra các biện pháp hạn chế văn hóa làm thêm giờ, nhiều công ty đã hưởng ứng bằng cách cho nhân viên nghỉ ngơi nhiều hơn. Song người lao động vẫn thừa nhận rằng chế độ nghỉ 2 ngày cuối tuần vẫn là điều xa xỉ của họ.

Chang Chih-chung, Trưởng khoa Khoa học Xã hội và Nhân văn tại Đại học Kainan ở Đài Loan (Trung Quốc), cho biết từ Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương năm ngoái, Chính phủ nhiều lần nhấn mạnh sự cần thiết trong việc giải quyết triệt để tình trạng cạnh tranh “tự hủy hoại” này.  

Ông Chang nói thêm rằng ngành công nghiệp Trung Quốc đã bước vào một giai đoạn mới. Đây là giai đoạn đòi hỏi nhiều thời gian giải trí và hoạt động tiêu dùng hơn. Tuy nhiên, liệu văn hóa nghỉ 2 ngày cuối tuần cố định có thể triển khai thành công hay không, vẫn phụ thuộc vào nỗ lực của các bên trong việc bảo vệ và cải thiện quyền của người lao động.

“Các mục tiêu của chính sách đã được đề ra, nhưng chỉ khi có sự thay đổi sâu sắc hơn về cấu trúc trong xã hội, những lợi ích của chế độ cho nghỉ 2 ngày cuối tuần mới có thể phù hợp với nhận thức của công chúng”, ông nhận định.

Sau không ít nỗ lực từ Chính phủ, các công ty như DJI, Midea và Haier cũng đã hưởng ứng lời kêu gọi bằng cách cho phép nhân viên nghỉ làm vào cuối ngày và áp dụng chế độ nghỉ 2 ngày cuối tuần trong năm nay.

Một số công ty chịu ảnh hưởng sau căng thẳng thương mại giữa Mỹ - Trung, đã giảm chi phí bằng cách thu hẹp quy mô sản xuất. Không ít nhà máy ở Quảng Đông cho phép người lao động nghỉ 2 ngày cuối tuần và giảm sản lượng sản xuất.

“Đối với một quốc gia hiện đại, chính sách nghỉ 2 ngày cuối tuần là hướng đi đúng đắn trong tương lai”, ông nói.