Cả thế giới chống lạm phát, Trung Quốc lại sợ giá giảm: Câu chuyện bi hài về suất ăn 4 USD của một khách sạn 5 sao

Cuộc đua "dìm giá xuống đáy" của các doanh nghiệp Trung Quốc đang tạo nên nỗi lo giảm phát.

Tại Bắc Kinh, khách sạn 5 sao Beiyuan Grand — vốn chuyên tổ chức tiệc sang trọng — giờ dựng quầy ngoài phố bán món chim bồ câu chiên với giá thấp hơn 30% so với trước. Đầu bếp Wang của khách sạn từng phục vụ cho khách hạng sang thì nay phải bán đồ ăn ngoài vỉa hè.

"Chúng tôi từng bán được 60-70 suất mỗi ngày trong khách sạn, giờ đây thì có thể bán đến 200 suất", đầu bếp Wang chia sẻ.

Lợi nhuận bị bào mòn, nhưng họ vẫn phải chấp nhận vì nhu cầu tiêu dùng suy yếu. Người dân như anh Wan Qiang sẵn sàng xếp hàng mua suất ăn đầy đủ chỉ với hơn 4 USD, thay vì vào nhà hàng.

"Tình hình kinh tế đang không được ổn lắm", anh Wan cho biết.

Câu chuyện của Beiyuan Grand chỉ là một trong số vô vàn những hình ảnh nhỏ khác của bức tranh kinh tế Trung Quốc, khi cả thế giới dè chừng với lạm phát thì quốc gia này lại sợ giá giảm.

Cuộc đua xuống đáy

Tại Mỹ, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vẫn giữ lãi suất ở mức cao để kìm hãm lạm phát. Châu Âu cũng đang gồng mình chống đà tăng giá tiêu dùng, đặc biệt trong bối cảnh giá năng lượng và thực phẩm còn nhiều biến động. Các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới đang cực kỳ cẩn trọng với việc giá cả tăng cao.

Ở phần lớn nền kinh tế phát triển, câu chuyện chính là làm sao kiềm chế lạm phát để bảo vệ sức mua của người dân và sự ổn định của thị trường tài chính. Thế nhưng ở phía bên kia của bức tranh, Trung Quốc lại đối diện một nỗi lo ngược lại: giá cả đang giảm.

Tháng 8/2025, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Trung Quốc giảm 0,4% so với cùng kỳ — mức giảm mạnh nhất trong nửa năm qua. Chỉ số giá sản xuất (PPI) giảm 2,9%, nối dài chuỗi nhiều tháng âm. Trái với hình ảnh các siêu thị, nhà hàng ở Mỹ tăng giá từng tuần, nhiều cửa hàng và doanh nghiệp Trung Quốc đang buộc phải giảm giá để giữ khách.

Một trong những nguyên nhân khiến giá giảm là tình trạng dư thừa công suất. Từ xe điện, tấm pin mặt trời cho tới dịch vụ giao đồ ăn, các doanh nghiệp cạnh tranh bằng cách cắt giá liên tục để giành thị phần.

Thị trường giao đồ ăn, vốn do Meituan dẫn đầu, nay chứng kiến sự "đốt tiền" của Alibaba và JD.com bằng hàng loạt voucher khuyến mãi. Hệ quả là giá dịch vụ, hàng hóa càng xuống thấp hơn.

Hiện tượng này tại Trung Quốc được gọi là "involution" – cuộc đua nội bộ khốc liệt dìm giá xuống đáy mà không tạo ra giá trị gia tăng, khiến toàn ngành cùng suy yếu. Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng yếu, việc giảm giá để hút khách lại càng khoét sâu nguy cơ giảm phát.

Mất niềm tin

Chính quyền Bắc Kinh không muốn giảm phát kéo dài, bởi giảm phát tạo ra một vòng luẩn quẩn nguy hiểm. Khi giá cả giảm, người tiêu dùng và doanh nghiệp có tâm lý trì hoãn việc mua sắm và đầu tư, vì họ kỳ vọng giá sẽ còn thấp hơn nữa trong tương lai.

Điều này làm giảm doanh thu của các công ty, buộc họ phải cắt giảm sản lượng, giảm lương hoặc sa thải nhân viên. Lương giảm và thất nghiệp gia tăng lại càng làm giảm sức mua, khiến vòng xoáy giảm phát trở nên khó phá vỡ.

Vì thế, chính phủ đã triển khai nhiều biện pháp kích cầu, từ trợ cấp lãi suất cho các khoản vay tiêu dùng, khuyến khích mua sắm tới hỗ trợ du lịch, ăn uống. Đồng thời, các cơ quan quản lý cũng cảnh báo ngành xe điện, bất động sản, và bán lẻ không được "đua" giảm giá quá mức.

Thế nhưng hiệu quả không cao bởi giảm phát không chỉ là câu chuyện số liệu, mà còn phản ánh tâm lý xã hội. Niềm tin của người tiêu dùng Trung Quốc đã suy giảm đáng kể. Sau nhiều năm phong tỏa nghiêm ngặt do đại dịch, người dân có xu hướng tiết kiệm hơn là chi tiêu. Họ lo ngại về sự bất ổn của thị trường việc làm và khủng hoảng kéo dài của ngành bất động sản.

Người tiêu dùng Trung Quốc, kể cả giới khá giả, ngày càng ưu tiên tiết kiệm. Cửa hàng đồ hiệu cũ mọc lên, nhiều người sẵn sàng mua đồ second-hand thay vì tìm đến các boutique sang trọng. Điều từng bị coi là "mất mặt" giờ trở thành lựa chọn hợp lý.

Bài toán của Trung Quốc khó ở chỗ họ cần vực dậy tiêu dùng và đầu tư, trong khi vẫn phải giải quyết những vấn đề sâu xa như dư thừa công suất, bất động sản trì trệ, và niềm tin thị trường thấp. Nếu không có cải cách đồng bộ, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới có nguy cơ rơi vào trạng thái "Japanification" — tăng trưởng ì ạch và lạm phát thấp kéo dài như Nhật Bản từng trải qua.

Trong lúc Mỹ và châu Âu tìm mọi cách hạ nhiệt lạm phát, Trung Quốc lại phải tìm cách "thổi" cho giá cả ấm lên. Hai bài toán trái ngược, nhưng đều cho thấy sức khỏe mong manh của kinh tế toàn cầu trong kỷ nguyên hậu đại dịch.

*Nguồn: CNBC, Fortune, BI