Bộ não ‘siêu quyền lực’ đứng sau ông Trump

Cuộc họp của ủy ban Hạ viện để thông qua dự luật thu hồi 9 tỷ USD cho viện trợ nước ngoài và phát thanh công cộng. Mùa hè qua, Russell Vought buộc Quốc hội chấp nhận hủy 9 tỷ USD viện trợ nước ngoài và kinh phí cho truyền thông công cộng, đồng nghĩa với việc khai tử Tập đoàn Phát thanh Công cộng. Ông cũng là người đứng sau thỏa thuận với phe Cộng hòa, mở đường cho Tổng thống Trump siết chặt Medicaid và tem phiếu lương thực.Không dừng lại, Vought phát động chiến dịch cắt bỏ hàng loạt quy định về môi trường, y tế, vận tải và an toàn lao động. Chỉ trong một năm, ông đã thúc đẩy 245 sáng kiến “giảm quy định”, thậm chí buộc cả Cục Dự trữ Liên bang phải trình kế hoạch qua văn phòng của mình.Khi tạm điều hành Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng, ông gần như đóng băng toàn bộ hoạt động và tìm cách cắt 90% nhân sự.Trọng tâm chiến lược của Vought là khơi mào cuộc chiến pháp lý để thách thức quyền chi tiêu của Quốc hội, trao cho tổng thống quyền chặn bất kỳ khoản ngân sách nào. Nhà Trắng đang tính dùng “pocket rescission” - thủ thuật pháp lý chưa từng được kiểm chứng - để cắt thêm 4,9 tỷ USD viện trợ nước ngoài mà không cần Quốc hội thông qua. Nếu đến 30/9 không bị phủ quyết, khoản chi sẽ biến mất.“Ông ấy xếp bi-da từng quả một, chuẩn bị sẵn mọi đường đi nước bước”, nhà hoạt động chống thuế Grover Norquist ví von.Với phong trào MAGA, Vought là “kiến trúc sư kỷ luật”, biến ý tưởng thành bản kế hoạch hành động. Nhà hoạt động quá cố Charlie Kirk từng ca ngợi ông là “ngôi sao nhạc rock thực thụ” của phong trào.Nhưng với nhiều học giả luật, đây là mối đe dọa nghiêm trọng. “Quyền chi ngân sách là công cụ then chốt để Quốc hội kiểm soát nhánh hành pháp. Nếu mất đi, sẽ chẳng còn gì kiềm chế tổng thống”, Eloise Pasachoff, giáo sư luật tại Đại học Georgetown cảnh báo. Vought lại nhìn khác. Trong bài phát biểu gần đây, ông tuyên bố mục tiêu là “thuần phục bộ máy quan liêu phi bầu cử - một ‘tập đoàn ngầm’ vận hành sau cánh cửa đóng kín”.Theo Vought, chỉ khi “bóp nghẹt ngân sách”, bộ máy quan liêu mới thực sự teo tóp và không thể tự tái sinh dưới các chính quyền tương lai. Ông Vought trình bày cách giám đốc ngân sách Nhà Trắng có thể sử dụng đòn bẩy chi tiêuThực tế, Russell Vought đã bắt đầu hình dung về một bản thiết kế nhằm cắt giảm quy mô chính phủ liên bang từ rất lâu trước khi ông Trump trở thành một ứng viên Cộng hòa.Sau khi tốt nghiệp Wheaton College, một trường Tin Lành ở Illinois, Vought tới Washington làm việc cho Thượng nghị sĩ Phil Gramm, người nổi tiếng bảo thủ về ngân sách. Ông Gramm nhớ lại: “Russ làm việc cho tôi từ khi còn rất trẻ. Ban ngày làm việc ở văn phòng, ban đêm học luật. Cậu ấy lúc nào cũng tràn đầy năng lượng và quyết tâm thu nhỏ chính phủ”.Trong nhiệm kỳ đầu của Trump, Vought nhiều lần đưa ra lập luận rằng Tổng thống có quyền chặn chi tiêu dù đã được Quốc hội phê chuẩn.Trở lại Nhà TrắngSau khi ông Trump giành nhiệm kỳ thứ hai, Russell Vought dành toàn bộ tâm sức chuẩn bị cho một “phiên bản làm lại” lớn hơn, táo bạo hơn và quan trọng nhất là bền vững hơn.Nhắm đến vai trò mới, Vought khẳng định giám đốc Ngân sách Nhà Trắng sẽ là nhân tố then chốt trong việc tái cấu trúc bộ máy liên bang. Tuy nhiên, sóng gió nổi lên ngay khi Elon Musk bất ngờ “đổ bộ” Washington với sứ mệnh đảo lộn bộ máy liên bang. Vought nổi giận khi DOGE gây hỗn loạn bằng việc gửi email yêu cầu công chức báo cáo năm thành tích mỗi tuần, nếu không sẽ mất việc. Ông ủng hộ thanh lọc bộ máy, nhưng cho rằng cách làm này đã bỏ qua quy trình pháp lý, tạo ra rủi ro không cần thiết. Trong những tháng kể từ khi Elon Musk rời Washington, Vought đã bắt đầu hiện thực hóa tầm nhìn mà ông đã tỉ mỉ vạch ra.“DOGE lẽ ra đã hiệu quả hơn nhiều nếu ngay từ đầu chịu hỏi Russ và đội ngũ của ông ấy cách thực hiện mục tiêu”, Joe Grogan, bạn của Vought và từng đứng đầu Hội đồng Chính sách Nội địa Nhà Trắng, nhận xét.Giờ đây, trong “thời kỳ hậu Musk”, Vought dường như đang tận hưởng cơ hội của mình. Ông làm việc không kể ngày đêm trong văn phòng tại Tòa nhà Hành chính Eisenhower cạnh Nhà Trắng, chỉ huy đội ngũ hơn 500 người. Trên tường treo ảnh Calvin Coolidge, vị tổng thống mà ông ngưỡng mộ nhất - biểu tượng của triết lý chính phủ nhỏ và thắt chặt ngân sách.Dù không thuộc “vòng tròn thân tín” của Trump, Vought vẫn được đánh giá là nhân vật được tổng thống trọng dụng. Ông thường xuyên trích dẫn Kinh Thánh, tuyệt đối không văng tục - đối lập với phong cách của ông Trump. Ông Russell Vought tại Phòng Bầu dục với Tổng thống Trump, Bộ trưởng Nội vụ Doug Burgum và Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem.Nhưng theo những người am hiểu, chính sự trung thành và khả năng sử dụng ngân sách liên bang để biến ý tưởng của Trump thành hiện thực đã khiến ông trở thành quân bài chiến lược.“Russ biết chính xác cách tháo dỡ ‘Nhà nước Ngầm’ và chấm dứt một chính phủ bị vũ khí hóa”, ông Trump viết khi đề cử Vought.Hiện, Vought đang thúc đẩy mục tiêu lớn: trao cho tổng thống quyền chặn chi tiêu đã được Quốc hội thông qua nếu không “ưa thích” chương trình đó. Để làm được, ông chuẩn bị một cuộc chiến pháp lý nhằm lật đổ Đạo luật Kiểm soát Giữ lại Ngân sách năm 1974, vốn được Quốc hội ban hành sau khi Tổng thống Nixon chặn chi tiêu của các cơ quan. Ông gọi đạo luật này là “vi hiến” và muốn thấy nó bị xóa bỏ.Tự tin vào kết quả đó, Vought tuyên bố trên chương trình của Glenn Beck mùa xuân năm nay: “Chúng ta sẽ có một bộ máy quan liêu nhỏ gọn hơn rất nhiều”.Đọc để hiểu rõ hơn lịch sử nước MỹMục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Lẽ thường" - cuốn sách của tác giả Thomas Paine được xuất bản lần đầu vào năm 1776 và đã có vai trò quan trọng trong thời kỳ lập quốc của Mỹ. Cho đến hôm nay, cuốn sách vẫn còn nguyên giá trị lịch sử đối với những ai quan tâm đến lịch sử nước Mỹ.