'Báu vật' hơn 900 năm tuổi ở Ninh Bình, hình dáng giống bàn tay 5 ngón xòe rộng

Cây bồ đề tại làng Dịch Diệp (xã Ninh Giang, tỉnh Ninh Bình) hơn 900 năm tuổi vẫn sừng sững vươn mình, tỏa bóng mát như chiếc ô khổng lồ, được người dân coi như “báu vật”.

Dịch Diệp là ngôi làng cổ, được hình thành vào khoảng đầu thế kỷ 11 dưới thời nhà Lý, với tên gọi thuở sơ khai là Dịch Diệp Trang.

Qua bao biến đổi thăng trầm, nơi đây vẫn giữ được “hồn quê” xưa với cây đa, cây đề, giếng nước, sân đình… Đặc biệt, trong làng hiện còn cây bồ đề đại thụ hơn 900 tuổi. 

Ông Trần Duy Hội, trưởng thôn Dịch Diệp cho biết, cây bồ đề hơn 900 năm tuổi được người dân trong làng gọi với cái tên trìu mến là “bồ đề đại lão” và được trân quý như “báu vật”.

Năm 2021, cây bồ đề tại làng Dịch Diệp được Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam công nhận là cây Di sản Việt Nam.

Cây có chu vi gốc khoảng 9m, 5 người trưởng thành nắm tay nhau mới ôm xuể. Cành cây vươn cao hơn 20m, tán xòe rộng tỏa bóng mát trên một khoảng rộng lớn.

Dấu vết thời gian in hằn trên gốc và cành cây.

Theo các bậc cao niên trong làng, năm 1962, một cơn bão lớn quét qua đã quật gãy cành chính cao nhất của cây bồ đề. May mắn, thân cây chỉ bị nghiêng về phía hồ nước chứ không đổ.

Từ chỗ cành gãy, cây tiếp tục vươn lên, phát triển thêm 5 cành lớn, tạo nên hình dáng giống bàn tay 5 ngón xòe rộng độc đáo như ngày nay. Không chỉ vậy, phần cành cây nghiêng, có nhiều chiếc rễ to chừng 40cm đâm sâu, bám chắc xuống lòng đất như những trụ chống kiên cố. 

Dù đã hơn 900 năm tuổi, “bồ đề đại lão” vẫn phát triển xanh tốt. Dưới gốc cây ấy, bao thế hệ người làng Dịch Diệp từng ngồi nghỉ chân sau buổi đồng áng, trẻ nhỏ tụm năm tụm bảy chơi đùa, người già chuyện trò hàn huyên. Cứ thế, cây đã trở thành một phần ký ức không thể phai nhòa trong mỗi người dân nơi đây.

Ông Trần Văn Hưng (51 tuổi, hiện sống ở Đức) cho biết, ông bôn ba nơi đất khách gần 30 năm, khi trở về quê hương, ông đã đi 1 vòng quanh làng và đứng lặng rất lâu dưới bóng cây bồ đề nhớ lại kỷ niệm thời thơ ấu.

“Ngày còn nhỏ, mỗi trưa hè, lũ trẻ chúng tôi hay trèo lên cành cây nô đùa, hóng mát. Sau bao nhiêu năm bôn ba, giờ tóc đã bạc, khi trở về quê hương, nhìn cây bồ đề vẫn hiên ngang, tôi thấy bao ký ức lại ùa về”, ông Hưng chia sẻ.

Không chỉ có cây bồ đề đại lão, Ninh Bình còn sở hữu nhiều cây di sản quý giá khác, trong đó có cây đa tía hơn 300 năm tuổi tại phường Liêm Tuyền.

Cây cao khoảng 30m, tỏa bóng mát cả một khuôn viên rộng lớn. Bộ rễ của cây đặc biệt ấn tượng với gần 20 rễ phụ cắm sâu xuống đất, to và chắc chắn như gốc cây lớn nên rất khó phân biệt được đâu là thân chính.

Nhiều rễ cây cần 2 vòng tay người lớn mới ôm xuể. Theo người dân chia sẻ, hằng ngày, người trong làng vẫn thay nhau quét dọn lá rụng, chăm sóc từng gốc rễ để kịp thời phát hiện và xử lý những phần bị sâu bệnh, giúp cây luôn xanh tốt.

Năm 2015, cây đa tía tại phường Liêm Tuyền được Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam công nhận là cây Di sản Việt Nam.