Hiểm họa mới từ băng tan

Tác động của biến đổi khí hậu có thể đánh thức hàng trăm ngọn núi lửa trên toàn thế giới, làm trầm trọng thêm tác động của biến đổi khí hậu.

Núi lửa Mocho-Choshuenco ở dãy Andes, Chile. Ảnh: Wikimedia.

Theo các mô hình gần đây dự đoán về những thay đổi trong đá magma bên dưới các sông băng Patagonia, sự tan chảy của băng có khả năng đánh thức những ngọn núi lửa vốn đã nằm dưới sông băng từ lâu.

Mặc dù thế giới vẫn chưa có nguy cơ bị tấn công bởi núi lửa ngay lập tức, nhưng những phát hiện này cho thấy sự tan chảy nhanh chóng của các sông băng có thể làm tăng nguy cơ cho những đợt phun trào mạnh mẽ trong tương lai.

Cụ thể, nghiên cứu dựa trên lịch sử của Vùng băng Patagonia (Argentina), vốn từng bao phủ mũi phía nam của Nam Mỹ. Hơn 18.000 năm trước, khi tấm băng dày nhất, magma tích tụ và kết tinh khoảng 10-15 km bên dưới bề mặt.

Tuy nhiên, với bối cảnh khí hậu ấm lên và các sông băng tan chảy, áp lực đã giảm bớt. Các nhà khoa học cho rằng vỏ Trái Đất đã bật lên mà không có trọng lượng của băng đè lên nó, và các khí trong magma dưới lòng đất được phép giãn nở. Đây được xem là một yếu tố then chốt cho các vụ phun trào núi lửa.

Để tìm hiểu thêm về lịch sử phun trào, các nhà nghiên cứu đã phân tích các mẫu từ 6 ngọn núi lửa ở Chile. Một trong số đó, núi lửa Mocho-Choshuenco, đang ngừng hoạt động, nhưng theo dữ liệu gần đây, hoạt động phun trào của nó trong quá khứ đã bị ảnh hưởng bởi sự tiến và lùi của Vùng băng Patagonia.

Theo ước tính, sẽ còn khoảng 3.000-5.000 năm trước khi sự "giải phóng tải" từ các tấm băng của khu vực này dẫn đến các vụ phun trào bùng nổ.

Tuy nhiên, các sông băng của Patagonia đang mỏng đi với tốc độ trung bình 1,8 m/năm do biến đổi khí hậu cũng như tác động từ con người. Chỉ 3 trong số đó mở rộng hơn trong những năm gần đây, nhưng số còn lại - chiếm đến 90% - đang thu hẹp lại.

"Các sông băng có xu hướng ngăn chặn khối lượng phun trào từ các núi lửa bên dưới chúng. Nhưng khi sông băng đang dần mất đi do biến đổi khí hậu, những phát hiện của chúng tôi cho thấy các ngọn núi lửa này sẽ phun trào thường xuyên và bùng nổ hơn", nhà nghiên cứu núi lửa Pablo Moreno-Yaeger từ Đại học Wisconsin-Madison trình bày.