Giải mã sự trùng hợp kỳ thú của những đám mây ngũ sắc ở Việt Nam

Bạn có để ý nhiều năm nay, những đám mây ngũ sắc liên tục xuất hiện trên bầu trời Việt Nam bắt đầu từ tháng 5. Điều này có phải sự trùng hợp ngẫu nhiên?

Mới đây, trong lúc đông đảo phật tử đang chiêm bái xá lợi Phật ở chùa Thanh Tâm (TP.HCM) và làm công tác tình nguyện chuẩn bị cho khai mạc đại lễ Vesak Liên Hiệp Quốc 2025 đã vô cùng ngạc nhiên khi thấy mây ngũ sắc xuất hiện sau tôn tượng Phật.

Và ngay hôm nay 8.5, núi Bà Đen (Tây Ninh) đã xuất hiện mây ngũ sắc tôi sau khi xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni được cung rước từ chùa Thanh Tâm lên đây để tôn trí cho người dân chiêm bái từ nay đến ngày 13.5 

Đám mây xuất hiện đúng vào tiết Lập hạ ngày 5.5.2025 này đã nhanh chóng được chia sẻ ào ạt trên mạng xã hội. Nếu để ý, những năm trước đây, hình ảnh những đám mây ngũ sắc cũng từng gây sốt mạng khi xuất hiện vào thời điểm tháng 5, tháng 6.

Cùng thời điểm này năm 2023, hình ảnh của những đám mây rực rỡ sắc màu có hình dáng rộng như vỏ con trai khổng lồ bỗng thu hút sự quan tâm của cư dân mạng. Nhiều người nhanh chóng chụp lại bức ảnh về những đám mây này chia sẻ lên mạng, khẳng định nó xuất hiện trên bầu trời TP.HCM, Tây Ninh, Thanh Hóa… Chuyên gia khẳng định nó là những đám mây ngũ sắc.

Gần hơn, đầu tháng 5.2024, người dân TP.HCM thích thú rủ nhau nhìn lên bầu trời phía tây nơi mặt trời lặn xem một đám mây khổng lồ, phía rìa đám mây tỏa ra các màu sắc rực rỡ như bảy sắc cầu vồng.

Thời điểm đó, ông Nguyễn Anh Tuấn, Cựu chủ nhiệm CLB Thiên văn nghiệp dư TP.HCM (HAAC) nhận định đây là mây ngũ sắc. “Mây ngũ sắc không phải là một hiện tượng quá hiếm gặp. Tuy nhiên đám mây ngũ sắc rực rỡ sắc và đẹp như vậy ở TP.HCM là hiếm", ông Tuấn nhận xét.

Sau thời điểm này, những đám mây ngũ sắc liên tục xuất hiện ở Hà Nội, TP.HCM và các tỉnh thành trên cả nước cùng vào tháng 5 và 6.2024. Từ đây, nhiều người thắc mắc rằng vì sao những đám mây ngũ sắc lại xuất hiện vào thời điểm này liên tục trong nhiều năm.

Có phải trùng hợp ngẫu nhiên?

Nói về hiện tượng mây ngũ sắc dưới góc độ khoa học, anh Nguyễn Anh Tuấn, Cựu chủ nhiệm CLB Thiên văn nghiệp dư TP.HCM (HAAC) mô tả đây là sự xuất hiện của màu sắc trong một đám mây tương tự như những gì chúng ta được nhìn thấy trên các váng dầu trong một vũng nước. Hiện tượng thường xảy ra khi những đám mây nằm trong vùng gần vị trí biểu kiến của mặt trời hoặc mặt trăng.

Sự phát ngũ sắc của mây do các giọt nước rất đồng đều nhiễu xạ ánh sáng (trong phạm vi 10 độ từ mặt trời) và do các hiệu ứng giao thoa bậc nhất (ngoài phạm vi 10 độ từ mặt trời). Nó có thể mở rộng tới 40 độ từ mặt trời.

Nếu các phần của mây chứa các giọt nước nhỏ hoặc các tinh thể băng có kích thước tương tự, thì hiệu ứng tích lũy của chúng được nhìn thấy như là các màu. Mây phải mỏng về mặt quang học để hầu hết các tia sáng chỉ gặp một giọt duy nhất.

Do đó, ngũ sắc chủ yếu được nhìn thấy ở rìa đám mây hoặc trong những đám mây gần trong suốt, trong khi những đám mây mới hình thành tạo ra ngũ sắc sáng nhất và nhiều màu sắc nhất. Khi các hạt nước hay băng trong một đám mây mỏng có tỷ lệ lớn kích thước giống nhau thì ngũ sắc có dạng cấu trúc của quầng sáng, một đĩa tròn sáng xung quanh mặt trời hoặc mặt trăng, với một hoặc nhiều vòng màu bao quanh.

Nói về việc các đám mây ngũ sắc liên tục xuất hiện ở Việt Nam vào tháng 5, 6 những năm gần đây, chuyên gia cho biết nó không phụ thuộc nhiều vào mùa, nhưng có xu hướng xuất hiện thường xuyên hơn trong một số điều kiện thời tiết nhất định, mà những điều kiện này có thể phổ biến hơn vào một số thời điểm trong năm, tùy theo khu vực địa lý.

Từ cơ chế hình thành mây ngũ sắc, chúng ta có thể thấy vào các thời điểm giao mùa hoặc khi có mây cao và mỏng thường xuyên (ví dụ mùa hè có mưa giông phát triển mây tầng cao), khả năng xuất hiện mây ngũ sắc sẽ cao hơn. Ở vùng nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới, hiện tượng này có thể xảy ra thường xuyên hơn do đối lưu mạnh và nhiều mây tầng cao.