Gia Lai tổ chức hội thảo khoa học về bảo tồn di tích Trường Lũy

Sáng 25/8 tại thành phố Pleiku, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai phối hợp Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ tổ chức hội thảo khoa học chủ đề "Nghiên cứu giá trị và định hướng bảo tồn, phát huy di tích Trường Lũy", đồng thời công bố sơ bộ kết quả khai quật khảo cổ tại khu vực này.

Phát biểu khai mạc, bà Đỗ Thị Diệu Hạnh, Giám đốc Sở Văn hóa Thông tin Du lịch Gia Lai cho biết, mục tiêu hội thảo là đánh giá toàn diện giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc của Trường Lũy trên địa bàn tỉnh, làm cơ sở khoa học để định hướng bảo tồn, phát huy giá trị di tích bền vững, tiến tới lập hồ sơ đề nghị xếp hạng di tích cấp quốc gia.

Theo báo cáo tại hội thảo, Trường Lũy là một công trình phòng thủ lịch sử trải dài từ Quảng Ngãi đến Gia Lai với chiều dài khoảng 127,4 km, được xây dựng bằng đất và đá từ thời chúa Nguyễn, hoàn thiện dưới triều Gia Long.

Riêng đoạn đi qua tỉnh Gia Lai dài khoảng 14,4 km, nằm ở độ cao 400 - 800 m so với mực nước biển, đi qua các địa bàn phường Hoài Nhơn Bắc, xã An Lão và An Hòa. Công trình gồm lũy, đường cổ, hào và hệ thống đồn trấn thủ, phản ánh rõ nét kỹ thuật xây dựng lũy kết hợp địa hình miền núi trung du.

Tháng 6, Sở Văn hóa Thông tin Du lịch Gia Lai phối hợp với Viện Khoa học Xã hội vùng Nam Bộ triển khai đợt khai quật khảo cổ tại xã An Lão. Kết quả từ các điểm khai quật như Đồn H4, Đồn Dông Hầm, Đồn An Quang cho thấy kỹ thuật xây dựng linh hoạt, kết hợp vật liệu bản địa và thiết kế quân sự truyền thống.

Đáng chú ý, các vọng gác có kiến trúc hình tròn, nền đá phẳng, bố trí tại giao điểm các tường lũy tương đồng với cấu trúc của các đồn lớn trong hệ thống Trường Lũy, phản ánh sự nhất quán về tổ chức không gian phòng thủ, bao gồm hành lang quân sự, hào bảo vệ và tường bao kiên cố.

Tại hội thảo, các nhà nghiên cứu đã trình bày các tham luận xoay quanh giá trị lịch sử, văn hóa của Trường Lũy Gia Lai trong bối cảnh tổng thể; kinh nghiệm bảo tồn Trường Lũy Quảng Ngãi; định hướng bảo tồn gắn với phát triển du lịch và giáo dục truyền thống.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Thanh Lịch đánh giá: "Trường Lũy là minh chứng sinh động và thuyết phục cho quá trình mở mang bờ cõi của cha ông. Việc thế hệ trẻ được tiếp cận và tìm hiểu di tích sẽ góp phần nuôi dưỡng tinh thần yêu nước, gìn giữ giá trị lịch sử dân tộc."

Bà Lịch cũng đề nghị các ngành chức năng tiếp tục nghiên cứu, khoanh vùng bảo vệ, cắm mốc các điểm di tích, đảm bảo tính nguyên vẹn phục vụ nghiên cứu và phát triển du lịch. Đồng thời nhấn mạnh việc mở rộng khảo sát đến các địa phương khác có khả năng còn dấu tích tương tự Trường Lũy.

Kết luận hội thảo, TS. Nguyễn Khánh Trung Kiên, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Xã hội vùng Nam Bộ khẳng định: "Trường Lũy Gia Lai không chỉ là một phần của di sản lịch sử mà còn là nguồn lực văn hóa quý báu cho hiện tại và tương lai. Việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống, từ giới khoa học, chính quyền đến cộng đồng dân cư".

Thế Đan