Chủ động ứng phó lũ quét, sạt lở đất sau bão số 5

Bão số 5 gây mưa lớn dị thường trên diện rộng, dù đã suy yếu và tan đi nhưng vẫn có nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất trong 2 - 3 ngày tới.

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia (DBKTTVQG), lúc 19 giờ ngày 25.8, bão số 5 đi vào địa phận 2 tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh với cường độ giảm xuống cấp 10 - 11. Sau đó, bão tiếp tục đi sâu vào đất liền Nghệ An và suy yếu. Đến sáng sớm 26.8, bão số 5 di chuyển sang Lào, suy yếu thành áp thấp nhiệt đới và tiếp tục suy yếu thành vùng áp thấp.

Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm DBKTTVQG, cho rằng bão số 5 gây mưa lớn dị thường. Ở những cơn bão xảy ra cùng thời điểm trước đây, bão chỉ gây mưa lớn ở vùng ven biển, vùng núi sâu trong đất liền ít mưa. Nhưng trong cơn bão số 5, mưa lớn bao trùm khắp các khu vực ven biển, đồng bằng và vùng núi phía tây các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, thậm chí lan rộng ra các tỉnh vùng núi và trung du Bắc bộ gồm Phú Thọ, Lào Cai, Sơn La. "Các địa phương không được chủ quan, cần hết sức cảnh giác, chủ động đề phòng nguy cơ rất cao sẽ xảy ra lũ quét, sạt lở đất do mưa lớn bão số 5 trong khoảng 2 - 3 ngày tới", ông Khiêm nói.

Cũng theo Trung tâm DBKTTVQG, do ảnh hưởng của bão số 5, khu vực trung du và đồng bằng Bắc bộ, Lào Cai, Sơn La và các tỉnh từ Thanh Hóa đến Quảng Trị có mưa to đến rất to kéo dài đến hết ngày 26.8. Dự báo lượng mưa từ 25 - 26.8 phổ biến 70 - 150 mm, có nơi trên 250 mm. Trong đó, các tỉnh Thanh Hóa đến bắc Quảng Trị có mưa 150 - 350 mm, có nơi trên 500 mm và nguy cơ sẽ xuất hiện những trận mưa cực lớn trên 200 mm/3 giờ.

Cảnh báo lũ từ Thanh Hóa đến Quảng Trị

Theo ông Phùng Tiến Dũng, Trưởng phòng Dự báo thủy văn, Trung tâm DBKTTVQG, do ảnh hưởng mưa lớn trong cơn bão số 5, các sông từ Thanh Hóa đến Quảng Trị sẽ xuất hiện một đợt lũ lớn kéo dài đến hết ngày 26.8. Dự báo trong đợt lũ này, đỉnh lũ trên thượng nguồn sông Mã (Thanh Hóa), các sông ở nam Quảng Trị mức báo động (BĐ)1 - BĐ2, riêng các sông Nghệ An, Hà Tĩnh và bắc Quảng Trị, lũ lên mức BĐ2 - BĐ3, một số trạm vượt BĐ3. Do hoàn lưu bão số 5 ảnh hưởng trực tiếp đến phía tây tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh gây mưa rất lớn, những địa phương này cần đặc biệt cảnh giác nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở ở đất.

Đặc biệt, ông Phùng Tiến Dũng lưu ý hoàn lưu bão số 5 gây ra mưa lớn từ ngày 25 - 27.8 ở khu vực trung và thượng Lào, lượng mưa từ 100 - 250 mm, có nơi trên 500 mm. Trong khi khu vực này là thượng nguồn của nhiều sông chảy vào Thanh Hóa, Nghệ An sẽ tác động khiến lũ trên các sông ở Thanh Hóa, Nghệ An dâng cao.

Trước dự báo mưa lớn sau bão số 5, chiều 25.8, Bộ NN-MT đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố trung du và đồng bằng Bắc bộ, Sơn La, Lào Cai chủ động ứng phó với mưa lớn, nguy cơ xảy ra lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất. Bộ NN-MT yêu cầu các địa phương theo dõi chặt chẽ bản tin dự báo, cảnh báo về mưa lớn, nguy cơ lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất để thông tin kịp thời, đầy đủ cho các cấp chính quyền cơ sở, người dân để chủ động phòng tránh.

Các địa phương triển khai lực lượng xung kích kiểm tra, rà soát khu dân cư ven sông, suối, khu vực thấp trũng, có nguy cơ xảy ra lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất; sẵn sàng lực lượng, vật tư, phương tiện cứu hộ, cứu nạn khi có tình huống xảy ra.

Gió bão quần thảo nhiều giờ tại Nghệ An, Hà Tĩnh

Theo ghi nhận của PV Thanh Niên, từ sáng sớm 25.8, chính quyền và các lực lượng chức năng của các tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa đã tập trung cao độ về lực lượng, phương tiện để ứng phó với bão số 5.

Bão số 5 khi di chuyển vào gần bờ thuộc các tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An đã bất ngờ di chuyển chậm, quần thảo nhiều giờ trên địa bàn 2 tỉnh này. Suốt chiều tối và đêm 25.8, bão đã quần thảo nhiều giờ trên địa bàn các tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An.

Tại Sở Chỉ huy tiền phương đặt tại Nghệ An, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì giao ban với các điểm cầu để chỉ đạo công tác ứng phó cơn bão số 5. Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Nguyễn Duy Lâm cho biết Hà Tĩnh đã sơ tán 17.300 người dân đến nơi an toàn và tiếp tục theo dõi tiếp các điểm xung yếu. Chủ tịch UBND tỉnh Lê Hồng Vinh cho hay Nghệ An đã ra văn bản cấm đường tạm thời từ 11 giờ ngày 25.8; đã tổ chức di dời 4.245 hộ đến nơi tránh trú bão an toàn. Các lực lượng trực 24/24 giờ tại các điểm xung yếu, nguy cơ ngập lụt, sạt lở để ứng phó khi có tình huống xảy ra. Tỉnh Thanh Hóa cũng di dời 1.905 hộ tại 17 xã đến nhà cao tầng, kiên cố để tránh trú bão. Lãnh đạo tỉnh tổ chức 8 đoàn đi kiểm tra, chỉ đạo ứng phó với bão; các đồn biên phòng ven biển, biên giới đã chuẩn bị lương thực, nhu yếu phẩm; các lực lượng khác đã sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ.

Tại cuộc họp, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh đây là cơn bão rất nguy hiểm, vì thế phải thực hiện nghiêm quan điểm là không chủ quan, lơ là, phải chủ động phòng ngừa. Phân tích tình hình phức tạp trong và sau bão, Phó thủ tướng đề nghị Thanh Hóa và Nghệ An cử các tổ công tác của lãnh đạo tỉnh lên chỉ đạo công tác ứng phó bão số 5 và hoàn lưu bão tại các địa bàn miền núi. Đặc biệt, tập trung giao cho lực lượng quân đội, biên phòng triển khai nhanh các biện pháp ứng phó bão với phương châm "4 tại chỗ"; cùng đó, hỗ trợ thông tin cho lực lượng bộ đội trong quá trình thực hiện ứng phó với bão.

Trong trường hợp cần thiết, chủ tịch UBND tỉnh phải trưng dụng các vật tư, phương tiện, thiết bị của các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân để kịp thời ứng phó, khắc phục thiệt hại do bão. Các hồ đập tiềm ẩn nhiều nguy cơ, các đơn vị quản lý phải đo mức độ nước và báo cáo địa phương và cơ quan quản lý nhà nước về đê điều. Cấp ủy, chính quyền các cấp, các lực lượng tiếp tục đề cao tinh thần cảnh giác, không để người dân có tâm lý lơ là, chủ quan mà ra tàu thuyền, bè nuôi trồng thủy sản... Công an, quân đội bố trí lực lượng bảo vệ tài sản cho những gia đình phải sơ tán. Khi có tình huống phát sinh thì báo cáo kịp thời để chỉ đạo xử lý.

NHIỀU NHÀ DÂN, TRƯỜNG HỌC, BỆNH VIỆN BỊ TỐC MÁI

Theo ghi nhận của PV Thanh Niên, từ khoảng 15 giờ 28.5, bão số 5 với sức gió cấp cuồng phong, giật mạnh và mưa lớn đã đổ bộ vào đất liền một số xã, phường trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh, gây ra nhiều thiệt hại đáng kể về cơ sở hạ tầng, sản xuất nông nghiệp. Đặc biệt, nhiều nhà dân, trường học bị tốc mái, cây xanh đổ gãy la liệt. Mưa lớn do ảnh hưởng của bão số 5 cũng khiến nhiều khu dân cư, đường giao thông bị ngập cục bộ.

Lúc 19 giờ tối 25.8, tại các xã ở khu vực phía bắc tỉnh Hà Tĩnh, gió bão giật rất mạnh kèm theo mưa lớn. Theo thống kê ban đầu đến 19 giờ ngày 25.8, tại Hà Tĩnh đã có 1 người chết, 4 người bị thương; 144 ngôi nhà bị ngập nước; 621 nhà bị tốc mái; nhiều diện tích lúa, hoa màu bị ngập úng…

Theo Công ty Điện lực tỉnh Hà Tĩnh, bão số 5 khiến nhiều cột điện bị đổ, gãy; hệ thống dây điện trung áp, hạ áp bị đứt, gây ra sự cố mất điện trên diện rộng. Tính đến 18 giờ 30 ngày 25.8, toàn tỉnh có gần 400.000 khách hàng bị mất điện. Công ty Điện lực Hà Tĩnh đang nỗ lực để cấp điện trở lại cho người dân.

Do mưa lớn, nên đến chiều 25.8, mực nước tại hồ chứa của Nhà máy thủy điện Hố Hô ở cao trình 62,12/70 m. Lưu lượng nước về hồ là 80 m³/giây. Để đảm bảo an toàn cho công trình và hạ du, vào lúc 20 giờ 25.8, Nhà máy thủy điện Hố Hô đã điều tiết qua tràn với lưu lượng dự kiến khoảng từ 20 m³/giây đến 500 m³/giây tùy theo lưu lượng nước về hồ.

Bão số 5 quần thảo trên đất liền nhiều giờ đã gây ra nhiều thiệt hại cho tỉnh Nghệ An. Bước đầu đã ghi nhận nhiều cây đổ, nhà bị tốc mái do sức gió mạnh, Bệnh viện Ung bướu Nghệ An giai đoạn 2 bị gió quật gây hư hỏng nặng nhiều tài sản.

ỨNG CỨU NGƯỜI DÂN Ở KHU VỰC NGUY HIỂM

Trước diễn biến cực kỳ nguy hiểm của bão số 5, tối 25.8, Thường trực Tỉnh ủy Nghệ An đã ban hành công văn hỏa tốc yêu cầu các cấp, các ngành tập trung vào các biện pháp ứng phó khẩn cấp, nhanh chóng rà soát và triển khai khẩn cấp công tác sơ tán dân tại những nơi có nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất, và các vùng có nguy cơ ngập lụt sâu, nước chảy xiết.

Chiều 25.8, UBND xã Lam Thành (Nghệ An) đã giải cứu thành công 5 người dân mắc kẹt giữa dòng sông Lam. Theo đó, vào chiều cùng ngày UBND xã Lam Thành tiếp nhận thông tin khẩn cấp về việc 5 ngư dân bị mắc kẹt giữa sông Lam do nước lũ dâng cao. Ban Chỉ đạo PCTT-TKCN xã Lam Thành cùng Ban chỉ huy quân sự xã đã nhanh chóng có mặt tại hiện trường để triển khai phương án cứu hộ. Tổ công tác đã trưng dụng một sà lan cỡ lớn trên địa bàn để đưa lực lượng tiếp cận khu vực bị cô lập kịp thời cứu hộ thành công 5 người dân và đưa toàn bộ vào bờ an toàn.

Nước từ thượng nguồn đổ về nhanh đe dọa đến sự an toàn của một số hộ dân ở bản vùng sâu thôn Phá Mựt (xã Nhôn Mai, Nghệ An). Nhằm đảm bảo an toàn cho người dân, nhóm lực lượng gồm cán bộ xã, lực lượng quân sự, công an xã đã kêu gọi người dân ở bản ra để di dời khẩn cấp, rồi kết thành từng nhóm lội qua suối đưa từng người đến nơi an toàn. Tổng cộng có 27 hộ dân với 120 nhân khẩu của bản Phá Mựt đã được di dời xuống ở bản Tân Mai tránh trú an toàn.

NƯỚC BIỂN DÂNG CAO TRÀN QUA ĐÊ

Tại tỉnh Thanh Hóa, bão số 5 gây mưa ở tất cả các khu vực, đặc biệt khu vực phía nam tỉnh Thanh Hóa có mưa rất lớn, gió giật cấp 9, cấp 10. Ông Cao Lương Ngọc, Chủ tịch UBND P.Nghi Sơn (Thanh Hóa), cho biết ảnh hưởng của bão khiến nước biển dâng gây sạt lở 300 m đê biển Nam Hải. Chính quyền địa phương đã huy động nhiều máy xúc và nhân lực để đắp đất đá ngăn chặn sạt lở ngay trong chiều 25.8.

Thời điểm bão đổ bộ vào đất liền cũng là thời điểm thủy triều lên nên khu vực ven biển các xã Hoằng Tiến, Hoằng Thanh, P.Sầm Sơn, P.Nghi Sơn (Thanh Hóa) có sóng biển cao khoảng 3 m, nhiều điểm nước biển tràn qua đê gây ngập đường giao thông. Tại P.Sầm Sơn, nước biển tràn vào buộc chính quyền địa phương phải căng dây, đặt biển cảnh báo trên nhiều đoạn thuộc đường Hồ Xuân Hương (tuyến đường ven biển) để người dân không qua lại.

Mưa lớn kèm theo gió khiến nhiều cây xanh trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đổ gãy. Tại P.Hạc Thành, nhiều cây cổ thụ đổ gãy đè trúng ô tô gây hư hỏng. Ở khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa, sạt lở đất đá cũng xảy ra nhiều nơi trên địa bàn các xã Mường Chanh, Mường Lý, Tam Thanh, Trung Sơn..., chính quyền địa phương phải sơ tán hàng ngàn người dân đến nơi an toàn. Tính đến 16 giờ ngày 25.8, toàn tỉnh Thanh Hóa đã sơ tán 11.431 người sinh sống ở khu vực nguy hiểm gần bờ biển, khu vực trũng thấp, khu vực có nguy cơ lũ quét, sạt lở đất đá.