Giá đất cao và luôn ‘nhảy múa’ khiến doanh nghiệp nhỏ gặp khó

Giá đất bị đẩy lên cao chót vót, lại không ổn định giữa các địa phương, trong khi đó mặt bằng trong các khu công nghiệp lại quá lớn khiến các doanh nghiệp vừa và nhỏ không tiếp cận được đất sản xuất kinh doanh.

Tại Diễn đàn Kinh tế tư nhân, phiên chuyên đề được tổ chức chiều 15-8 tại Hà Nội, một số đại biểu nêu tình trạng giá đất quá cao, doanh nghiệp vừa và nhỏ không tiếp cận được đất sản xuất kinh doanh.

Giá đất cao và không thống nhất giữa các địa phương

Ông Đỗ Mạnh Cường, chủ tịch Câu lạc bộ Doanh nhân trẻ Thái Bình, nêu ý kiến: đất đai là yếu tố hết sức quan trọng của doanh nghiệp. Thế nhưng các doanh nghiệp nhỏ sinh hoạt trong Câu lạc bộ ở Thái Bình lại rất khó tiếp cận với nguồn đất đai ở các khu công nghiệp và cụng công nghiệp.

Ông cho rằng yếu tố nhạy cảm nhất về đất đai hiện nay là giá đất và bảng giá đất. Mỗi địa phương một giá, mỗi tỉnh một cách tính rất phức tạp. Bên cạnh đó là giá đất thay đổi liên tục. "Hôm nay giá đất thế này, năm năm nữa đã tăng lên gấp 10 lần rồi, rất khó cho doanh nghiệp". Ông Cường đề xuất nên có biện pháp xác định giá đất, một nguyên tắc xác định giá đất chung cho các tỉnh thành.

Theo ông Cường, giá đất vừa cao lại "nhảy múa" khiến vấn đề tiếp cận đất đai của doanh nghiệp vừa và nhỏ rất nan giải. Trong khi đó ở Việt Nam có gần 97% là doanh nghiệp nhỏ (SMEs). Ông Cường đề xuất xây dựng chính sách để các địa phương dành ra một phần quỹ đất cho doanh nghiệp nhỏ sản xuất kinh doanh.

Bà Bùi Thu Thủy - phó cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể, Bộ Tài chính - giải đáp rằng thẩm quyền quản lý nhà nước về đất đai thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tài chính phối hợp trong các nguyên tắc và định giá đất.

Bà Thủy nhìn nhận giá đất tăng không kiểm soát được khiến các doanh nghiệp không thể chịu nổi. Bà cũng ghi nhận những đóng góp của đại biểu để đưa ra tại các cuộc họp ban chỉ đạo để các ngành chức năng xem xét.

Mô hình sandbox có thể mất tiền nhưng có được mô hình, cơ chế mới

Trả lời câu hỏi của đại diện doanh nghiệp về mô hình sandbox (cơ chế thí điểm) cho các mô hình kinh doanh mới, ông Nguyễn Hữu Xuyên - phó viện trưởng Viện Chính sách khoa học công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ - chỉ ra rằng một số cơ chế thử nghiệm đã có từ năm 2015.

Ông Xuyên lý giải rằng có rất nhiều thứ phải "chạy" sandbox. Có những điều chưa có trong quy định pháp luật hiện hành. Ông lấy ví dụ về tiền số, Ngân hàng Nhà nước cũng xây dựng cơ chế để "chạy" sandbox. Tuy nhiên, việc này chưa hoàn thành.

Theo ông Xuyên, nguyên nhân chưa "chạy" được sandbox từ trước đến nay là do nhiều rào cản về chính sách. Ông lấy ví dụ Nghị quyết 57 về phát triển kinh tế tư nhân có giải giáp về thúc đẩy mô hình sandbox. Đây là tiền đề để Việt Nam nhanh chóng thực hiện các mô hình thử nghiệm này.

"Chúng ta phải chạy trong hành lang pháp lý không cho phép. Thứ hai là khi thử nghiệm rồi thì quy mô của ngành và lĩnh vực đó phải đủ lớn để nhân rộng, để thay đổi về pháp lý. 

Ông Xuyên nhấn mạnh vấn đề đặt ra không phải là có "chạy" sandbox hay không mà chọn ngành nào, lĩnh vực nào có độ phủ đủ lớn để làm nghiên cứu điển hình. Vấn đề thứ 2 là tác động đến xã hội của mô hình được chọn làm sandbox và lợi ích kinh tế từ hoạt động này.

"Sandbox tóm lại là không giống ai. Tôi chơi một kiểu rất mới, có thể chết, có thể sống, có thể tồn tại di chứng. Bây giờ mình mạnh dạn đi! Mất tiền cũng được thì mới ra được! Đấy chính là tinh thần 57 (Nghị quyết 57) là chấp nhận rủi ro, mạo hiểm đấy. Đấy chính là cái mà không hướng dẫn hình sự hóa, thì chính là câu chuyện để chúng ta chạy sandbox" - ông Xuyên nhấn mạnh.