Đề xuất chỉ định nhân sự trong trường hợp đặc biệt ở tỉnh, thành mới

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết sẽ báo cáo Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp đề xuất có thể chỉ định trưởng ban, phó ban của HĐND cấp tỉnh, cấp xã và kể cả chỉ định trong trường hợp nhân sự không phải đại biểu HĐND.

Quốc hội chiều nay thảo luận về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Theo dự thảo nghị quyết, khi kiện toàn tổ chức bộ máy của các cơ quan sau thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trong năm 2025 thì không tiến hành bầu các chức danh tại tỉnh, thành hình thành sau sắp xếp.

Căn cứ thông báo của cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các ban của HĐND, trưởng đoàn, phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hình thành sau sắp xếp.

Thủ tướng sẽ chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch UBND ở các tỉnh, thành trực thuộc Trung ương hình thành sau sắp xếp.

Thường trực HĐND tỉnh, thành chỉ định ủy viên UBND cùng cấp và chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các ban của HĐND; chủ tịch, phó chủ tịch UBND của đơn vị hành chính cấp dưới hình thành sau sắp xếp.

Thường trực HĐND ở đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố sắp xếp chỉ định ủy viên UBND cùng cấp.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) bày tỏ sự băn khoăn về quyền chỉ định. Ông đề nghị việc chỉ định chủ tịch và phó chủ tịch UBND cấp xã nên giao cho chủ tịch UBND cấp tỉnh thay vì giao cho Thường trực HĐND cấp tỉnh.

Bởi theo ông, không hợp lý khi Thường trực HĐND tỉnh mà chỉ định chủ tịch UBND là một cơ quan hành pháp.

"Tại sao không để chủ tịch UBND tỉnh chỉ định mà lại để chủ tịch HĐND tỉnh chỉ định" - ông Hòa đề nghị làm rõ.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) cũng đề nghị cân nhắc kỹ việc chuyển sang chế độ chủ tịch UBND tỉnh do Thủ tướng phê chuẩn như hiện hành, và trao thêm thẩm quyền cho Thường trực HĐND trong chỉ định nhân sự ở cấp xã. Ông Đồng lưu ý việc này cần bảo đảm tính dân chủ và tránh rút gọn quyền dân cử.

Đặc biệt, với trường hợp đặc biệt “chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND ở đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp”, ông Đồng đề nghị cần giới hạn rõ ràng, chỉ áp dụng một lần duy nhất, và có cơ chế giám sát, không để chung chung.

Đề xuất về các trường hợp đặc biệt

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Tuấn Thịnh (TP Hà Nội) đồng tình với quy định trên. Theo ông, việc cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND cấp tỉnh, cấp xã hình thành sau sắp xếp góp phần thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn từ nay đến hết nhiệm kỳ 2021-2026.

Ông Thịnh cho rằng khi ngày bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND đã được xác định là 15/3/2026, các nhân sự được chỉ định thực hiện nhiệm vụ cũng chưa đến 9 tháng cho đến khi bầu ra HĐND khóa mới. Tuy nhiên, ông đề nghị cần quy định cụ thể hơn về các chức danh lãnh đạo HĐND. 

"Trường hợp đặc biệt thì cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng ban, phó trưởng ban HĐND các cấp hình thành sau sắp xếp" - đại biểu Thịnh đề xuất.

Theo đó, tại thời điểm sắp xếp sẽ không bầu các chức danh chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các ban HĐND, chủ tịch, phó chủ tịch, ủy viên UBND tại các đơn vị hành chính sau sắp xếp. Việc chỉ định này chỉ thực hiện tại thời điểm thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy và chỉ thực hiện một lần, sau đó thực hiện theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Giải trình nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng (ủy viên thường trực Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều Hiến pháp 2013) nêu rõ sự cần thiết phải thực hiện quy trình, cơ chế chỉ định trong bối cảnh thực hiện cuộc cách mạng về sắp xếp tổ chức bộ máy rất lớn.

Theo ông Tùng, một số ý kiến đề xuất có thể chỉ định trưởng ban, phó ban của HĐND cấp tỉnh, cấp xã và kể cả chỉ định trong trường hợp đặc biệt, tức là chỉ định nhân sự không phải đại biểu HĐND để giữ chức danh này.

Ông Tùng cho biết sẽ ghi nhận ý kiến của đại biểu Quốc hội để báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét và báo cáo Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp.

Sau khi đã chỉ định được chủ tịch, phó chủ tịch và trưởng các ban của HĐND, tức là đã hình thành được Thường trực HĐND.

Ông Tùng cho biết theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương sắp tới được thông qua, Thường trực HĐND sẽ có thẩm quyền phê chuẩn luôn đối với phó trưởng ban của HĐND nên không đặt ra vấn đề phải chỉ định, mà chỉ có riêng vấn đề chỉ định trong trường hợp đặc biệt như các đại biểu Quốc hội đề xuất.