Đề xuất bổ sung dự án Luật Chuyển đổi số vào chương trình lập pháp năm 2025

Chính phủ đã thống nhất trình Ủy ban thường vụ Quốc hội việc bổ sung dự án Luật Chuyển đổi số vào chương trình lập pháp của Quốc hội năm 2025.

Nghị quyết 217 về việc bổ sung dự án Luật Chuyển đổi số vào chương trình lập pháp của Quốc hội năm 2025 được Chính phủ ban hành ngày 25/7, trên cơ sở kết quả biểu quyết của các thành viên Chính phủ.

Tại Nghị quyết này, Chính phủ đã thống nhất trình Ủy ban thường vụ Quốc hội việc bổ sung dự án Luật Chuyển đổi số vào chương trình lập pháp của Quốc hội năm 2025 và cho phép áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn trong xây dựng, ban hành Luật Chuyển đổi số như đề nghị của Bộ KH&CN.

Bộ KH&CN chịu trách nhiệm nội dung, báo cáo đề xuất dự án Luật Chuyển đổi số, bảo đảm đúng quy định của pháp luật.

Chính phủ cũng giao Bộ trưởng Bộ KH&CN thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ, ký tờ trình gửi Ủy ban thường vụ Quốc hội theo quy định, bảo đảm nội dung tờ trình của Chính phủ đầy đủ căn cứ pháp lý, sự cần thiết, mục đích ban hành, phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, các vấn đề cụ thể.

Trong tờ trình Chính phủ về đề xuất xây dựng Luật Chuyển đổi số, Bộ KH&CN nhận định: Việc ban hành Luật Chuyển đổi số là một yêu cầu cấp thiết, không chỉ nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật mà còn để tạo lập hành lang pháp lý vững chắc, đồng bộ, thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi số quốc gia. Sự cần thiết này được thể hiện rõ qua các cơ sở chính trị, pháp lý cũng như thực tiễn trong nước và kinh nghiệm quốc tế.

Trong đó, về cơ sở chính trị, pháp lý, Bộ KH&CN cho biết, chủ trương của Đảng và Nhà nước về chuyển đổi số đã được xác lập nhất quán và thể hiện rõ trong các văn kiện chỉ đạo ở cấp độ cao nhất.

Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã xác định các định hướng chiến lược phát triển đất nước giai đoạn 2021 - 2030, trong đó nhấn mạnh “Tiếp tục đổi  mới mạnh mẽ tư duy, xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển bền vững về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, môi trường..., tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc; khơi dậy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững đất nước”, đồng thời đặt ra yêu cầu “…đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số trên nền tảng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo”.

Nghị quyết ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã nêu rõ quan điểm chỉ đạo: "Thể chế, nhân lực, hạ tầng, dữ liệu và công nghệ chiến lược là những nội dung trọng tâm, cốt lõi, trong đó thể chế là điều kiện tiên quyết, cần hoàn thiện và đi trước một bước".

Nghị quyết 57 cũng xác định nhiệm vụ, giải pháp là "Khẩn trương, quyết liệt hoàn thiện thể chế; xóa bỏ mọi tư tưởng, quan niệm, rào cản đang cản trở sự phát triển; đưa thể chế thành một lợi thế cạnh tranh trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số".

Về cơ sở thực tiễn, sau gần 20 năm thi hành, Luật CNTT ban hành năm 2006, đã bộc lộ nhiều hạn chế và bất cập, không còn theo kịp tốc độ phát triển rất nhanh của công nghệ số và yêu cầu của quá trình chuyển đổi số toàn diện.

Bên cạnh đó, từ năm 2006 đến nay, một số luật chung như Luật Doanh nghiệp năm 2025, Luật Đầu tư năm 2020, Luật Cạnh tranh năm 2018… đã được ban hành và sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tế.

Các luật chuyên ngành mới được ban hành gần đây như Luật Giao dịch điện tử năm 2023, Luật Viễn thông năm 2023, Luật Dữ liệu năm 2025, Luật An ninh mạng năm 2018, Luật Công nghiệp Công nghệ số năm 2025… cũng được điều chỉnh để thiết lập hành lang pháp lý đầy đủ hơn cho chuyển đổi số và đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế số, xã hội số.

Do đó, Luật CNTT cần được xem xét sửa đổi, thay thế để đồng bộ, thống nhất với quy định của các luật chung cũng như giải quyết những vấn đề mâu thuẫn, chồng chéo giữa Luật CNTT với các luật hiện hành.

Ngoài ra, còn một số vấn đề thực tiễn khác như sự thiếu rõ ràng trong phân định trách nhiệm giữa các bộ, ngành, địa phương trong triển khai các nhiệm vụ chuyển đổi số; thiếu sự đồng bộ trong chuyển đổi số giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị, giữa các bộ, ngành, lĩnh vực; đặc biệt là thiếu cơ chế phối hợp hiệu quả trong xây dựng và chia sẻ dùng chung hạ tầng số, nền tảng số; chưa có các chính sách cụ thể để khuyến khích, thúc đẩy phát huy các nguồn lực tham gia chuyển đổi số…

Điều này cản trở sự liên thông, đồng bộ trong triển khai các dự án chuyển đổi số quy mô quốc gia; gây khó khăn, hạn chế quá trình thực hiện nhanh, bền vững chuyển đổi số quốc gia như mục tiêu Đảng và Nhà nước ta đã đặt ra. 

Vì vậy, việc xây dựng Luật Chuyển đổi số sẽ tạo một khuôn khổ pháp lý toàn diện, hoàn chỉnh, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số hiện nay và trong giai đoạn sắp tới; đồng thời, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng khung pháp lý cho Chính phủ số, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến chất lượng, hiện đại hóa quản trị nhà nước, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động nghiệp vụ của công chức, viên chức dựa trên công nghệ số, dữ liệu số. 

Xem xét kinh nghiệm quốc tế và xu thế phát triển, Bộ KH&CN cho rằng, việc xây dựng Luật Chuyển đổi số tại Việt Nam cũng phù hợp với xu thế lập pháp của nhiều quốc gia và khu vực tiên tiến trên thế giới. Nhiều quốc gia đã và đang rất chủ động, tích cực trong việc xây dựng, hoàn thiện hành lang pháp lý cho chuyển đổi số, cho thấy đây là xu hướng tất yếu, không thể đảo ngược. 

“Việc Việt Nam học tập có chọn lọc kinh nghiệm của các quốc gia đi đầu để xây dựng hành lang pháp lý nhằm thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia sẽ đảm bảo phù hợp với bối cảnh và mục tiêu phát triển của mình. Điều này không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam trong môi trường số toàn cầu mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút đầu tư nước ngoài, thúc đẩy thương mại kỹ thuật số xuyên biên giới và củng cố vị thế của Việt Nam”, tờ trình của Bộ KH&CN nêu rõ.