Có thật chưa từng có tổng thống Mỹ nào giải quyết được một cuộc chiến tranh?

Trong cuộc gặp mới đây với Tổng thống Ukraine, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết chưa có tổng thống Mỹ nào trước ông từng giải quyết được dù chỉ là một cuộc chiến tranh. Sự thật có phải như vậy?

Ngày 17-10, trong chuyến thăm Nhà Trắng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, ông Trump tiếp tục khẳng định việc sẽ chấm dứt nhiều cuộc chiến tranh. Thậm chí, ông Trump nói rằng không có tổng thống nào trước ông từng giải quyết được dù chỉ một cuộc chiến tranh.

Ông Trump cho biết nhiều người đã nói với ông rằng: "Thưa ngài, nếu ngài giải quyết thêm một cuộc chiến tranh nữa, ngài sẽ được xem như là người gìn giữ hòa bình".

Tổng thống Trump nói thêm rằng: "Theo như tôi biết thì chưa từng có tổng thống nào giải quyết được một cuộc chiến tranh, dù chỉ là một. Ông (George W.) Bush khơi mào một cuộc chiến (tại Iraq). Nhiều trong số họ khơi mào chiến tranh song họ không giải quyết được chúng. Họ không dàn xếp được chúng, nhất là khi những cuộc chiến đó chẳng liên quan đến chúng ta".

Đóng góp của một số tổng thống Mỹ

Theo trang Politifact, ông Trump đã bỏ qua ít nhất hai trường hợp tổng thống Mỹ đích thân giám sát các cuộc đàm phán để chấm dứt chiến tranh giữa các nước khác.

"Tuyên bố này phóng đại quá mức những gì ông ấy (Trump) đã làm trong khi bỏ qua mọi thông tin lịch sử về những gì các tổng thống khác đã làm", ông David Silbey, sử gia quân đội tại Đại học Cornell (Mỹ), nhận định.

Trong phân tích của mình, Politifact không tính đến các cuộc chiến tranh có sự tham gia của Mỹ và giành chiến thắng, chẳng hạn Thế chiến II. Ông Trump cũng có nói rằng ông đang tập trung vào các cuộc chiến "không liên quan gì đến chúng ta (Mỹ)".

Theo đó, Tổng thống Mỹ lúc bấy giờ Theodore Roosevelt đã nhận giải Nobel Hòa bình vào năm 1906 nhờ vai trò trung gian hòa giải giúp chấm dứt chiến tranh Nga - Nhật Bản.

Hoặc vào thời điểm Tổng thống Mỹ Jimmy Carter đưa Tổng thống Ai Cập Anwar Sadat và Thủ tướng Israel lúc bấy giờ Menachem Begin đến Nhà Trắng để ký Hiệp định Trại David vào ngày 17-9-1978, Ai Cập và Israel đã chìm trong chiến tranh suốt 30 năm.

Nhờ vai trò trung gian của ông Carter, một thỏa thuận hòa bình đã được ký kết sau đó giữa Ai Cập và Israel. Đồng thời, ông Sadat và ông Begin cũng giành giải Nobel Hòa bình năm 1978.

Ngoài ra cũng có các trường hợp mà các nhà ngoại giao được tổng thống chỉ định đã đạt thỏa thuận hòa bình sau các cuộc đàm phán.

Chẳng hạn, ngày 21-11-1995, các tổng thống của Bosnia, Croatia và Serbia đã đạt được thỏa thuận hòa bình tại bang Ohio, Mỹ để chấm dứt chiến tranh Bosnia. Các quan chức cấp cao của Mỹ đã tham gia vào cuộc đàm phán là nhà ngoại giao kỳ cựu Richard Holbrooke và Ngoại trưởng lúc bấy giờ Warren Christopher, cùng với các lãnh đạo từ châu Âu và Nga. Tổng thống lúc bấy giờ của Mỹ là ông Bill Clinton.

Đóng góp của ông Trump

Tổng thống Trump thường nhắc đến việc ông đã giúp kết thúc sáu, bảy hoặc tám cuộc chiến.

Ông đã góp phần vào các lệnh ngừng bắn gần đây, giúp xoa dịu xung đột giữa Israel và Iran, Ấn Độ và Pakistan, Armenia và Azerbaijan. Tuy nhiên theo Politifact, dường như chưa có thỏa thuận nào trong số này thực sự có khả năng mang lại hòa bình lâu dài.

Mỹ cũng tham gia vào thỏa thuận hòa bình tạm thời giữa Cộng hòa Dân chủ Congo và Rwanda, song bạo lực trong khu vực vẫn tiếp diễn với hàng trăm thường dân thiệt mạng kể từ khi thỏa thuận được ký kết vào tháng 6.

Sau khi ông Trump giúp làm trung gian cho một thỏa thuận giữa Campuchia và Thái Lan, hai nước này vẫn cáo buộc nhau vi phạm lệnh ngừng bắn.

Gần đây nhất, ông Trump đã đạt được tiến triển đáng kể khi đạt được thỏa thuận chấm dứt chiến tranh Israel - Hamas. Thỏa thuận này gồm nhiều giai đoạn, vì vậy cần thời gian để xem liệu hòa bình có được duy trì hay không.