Chợ việc vặt hút giới trẻ Trung Quốc

Giữa tháng 4, con vẹt của cô sổng chuồng bay mất. Manh mối duy nhất là đoạn video an ninh ghi cảnh một ông lão cầm nó đi trên phố.

Sau khi đăng bài lên mạng xã hội, hỏi người lạ và thậm chí nhờ thầy bói nhưng không có kết quả, Huang tìm thấy Liu Jiabao trên ứng dụng thuê người làm việc vặt.

Suốt bốn ngày, Liu Jiabao, sinh viên mới tốt nghiệp, mang ảnh chụp từ video đi dò hỏi khắp khu vực và liên hệ cảnh sát địa phương. Tại một cửa hàng máy tính, có người nhận ra ông lão trong ảnh.

Đúng lúc đang trò chuyện, ông lão xuất hiện trước cửa hàng, Liu lập tức giữ lại, trình bày sự việc. Ông xác nhận đã nhặt được con chim và đồng ý trả lại.

Huang rất hài lòng. Cô trả Liu 41 USD, gồm cả tiền tip, và đưa 69 USD cho ông lão nhặt được con chim. "Nếu không tìm lại được, chỉ cần nhìn thấy tòa nhà đó cũng đủ khiến tôi ám ảnh," cô nói.

Xianyu, nền tảng thuê người làm việc vặt theo yêu cầu đang thu hút 600 triệu người dùng Trung Quốc. Danh mục dịch vụ rất đa dạng, từ thuê người viết CV, thuê tài khoản game, đặt chỗ phòng gym đến chăm sóc thú cưng. Một số còn nhận hủy hợp đồng điện thoại thay người khác, bao gồm cả cãi nhau với nhân viên nhà mạng.

Người dùng thường đăng tin, tự đặt giá và thương lượng qua trò chuyện riêng, dựa trên niềm tin. Với nhiều bạn trẻ, đây là cách kiếm thêm, tiết kiệm hoặc thuê dịch vụ giá rẻ trong khuôn khổ pháp lý tối thiểu.

Cao, 28 tuổi, sinh viên ở Bắc Kinh, muốn đọc sách trả phí trên nền tảng WeChat Reading nhưng không muốn mua trọn gói thành viên tháng. Cô lên Xianyu, thuê một người đang tham gia thử thách đọc để chia sẻ tài khoản với giá 1,4 USD, thấp hơn mức giá 2,1 USD.

Người bán hẹn vài ngày mới kích hoạt tài khoản. Ban đầu thắc mắc, Cao sau đó hiểu đây là tài khoản cần đăng nhập liên tục 30 ngày mới được mở khóa nội dung.

Người cô thuê đang đọc Tư trị thông giám, mỗi ngày 6 đến 10 tiếng, hàng trăm trang. Cô cho rằng người này chỉ lãi khoảng 0,6 USD nhưng có thể nhờ đó càng có động lực đọc thêm.

Báo cáo năm 2024 của Xianyu ghi nhận 9,5 triệu người dùng đã tham gia công việc phụ qua nền tảng. Trong số này, hơn 40% sinh sau năm 2000 và 25% sau năm 1995. Thu nhập trung bình đạt 511 USD.

Mao Yufei, giáo sư kinh tế lao động tại Đại học Kinh tế và Kinh doanh Thủ đô ở Bắc Kinh, nhận định xu hướng làm việc tạm thời trên Xianyu không chỉ là thay đổi về tài chính mà còn phản ánh một kiểu văn hóa cộng đồng.

Ông cho rằng nhiều người trẻ không hài lòng với công việc chính nên tìm việc phụ để làm điều mình thích. "Nó tận dụng tối đa nguồn lực nhàn rỗi", ông nói. "Khi có cung và cầu, dịch vụ sẽ tự nhiên phát triển".

Tuy vậy, ông cảnh báo hình thức này tiềm ẩn rủi ro. Các dịch vụ như trông thú cưng rất khó giám sát nếu thiếu cơ chế bảo vệ. Giao dịch ngang hàng thuần túy khó điều chỉnh vì khi có sự cố, gần như không thể truy cứu trách nhiệm.

Ngọc Ngân (Theo Sixth Tone)