Bỏ rượu, uống thuốc sớm - 2 vũ khí ngăn chặn cao huyết áp

AHA, Trường Cao đẳng Tim mạch (ACC) cùng 11 tổ chức y tế khác vừa công bố hướng dẫn mới về cao huyết áp - bản cập nhật đầu tiên sau 7 năm. Các khuyến cáo được đăng tải ngày 14/8 trên các tạp chí chuyên ngành Circulation, Hypertension và JACC, nhấn mạnh việc hành động sớm để ngăn ngừa tổn thương lâu dài.

Theo Hội Tim mạch châu Âu và Hội Tim mạch Việt Nam, tăng huyết áp khi huyết áp tâm thu ≥140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg, tức là huyết áp bình thường phải thấp hơn 140/90 mmHg.

Tăng huyết áp được xem là "kẻ giết người thầm lặng" bởi không triệu chứng điển hình. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính có khoảng 1,5 tỷ người toàn cầu bị tăng huyết áp. Số bệnh nhân tăng nhanh chóng ở các nước đang phát triển thuộc châu Á, châu Phi.

Tại Việt Nam, hơn 12 triệu người bị tăng huyết áp, trong đó đến 9,7 triệu người không biết mình bệnh hoặc điều trị không hiệu quả, theo điều tra của Viện Tim mạch Việt Nam, năm 2020. Hai năm sau, nghiên cứu dịch tễ học cho biết 25% người trưởng thành mắc bệnh tăng huyết áp, tức cứ 4 người trưởng thành thì một người mắc bệnh, có những nơi tỷ lệ này lên đến 40%.

Các chuyên gia cho rằng cần can thiệp sớm để bảo vệ sức khỏe tim mạch. "Cao huyết áp là yếu tố nguy cơ hàng đầu có thể điều chỉnh để phòng ngừa các bệnh tim mạch", Daniel W. Jones - chủ tịch ủy ban biên soạn và giáo sư danh dự Trường Y Đại học Mississippi, cho biết.

Ngoài ra, kiểm soát huyết áp sớm còn giúp ngăn ngừa sa sút trí tuệ và bảo vệ sức khỏe não bộ. "Hiện có bằng chứng rõ ràng và mạnh mẽ hơn cho thấy việc hạ huyết áp tích cực sẽ giảm nguy cơ suy giảm nhận thức và mất trí nhớ", GS Jones nói.

Những thay đổi quan trọng

Thay vì sử dụng biểu đồ chung, phương pháp mới áp dụng công cụ PREVENT - một hệ thống tính toán nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ trong 10-30 năm tới. Công cụ này không chỉ xem xét huyết áp mà còn đánh giá cholesterol, chức năng thận, vấn đề chuyển hóa...

Hướng dẫn khuyến khích các bác sĩ hành động sớm hơn thông qua việc kê đơn thuốc kịp thời. Theo đó, người bị tăng huyết áp giai đoạn 1 (130-139/80-89 mmHg) nên bắt đầu dùng thuốc nếu thay đổi lối sống sau 3-6 tháng không hiệu quả. Trước đó, các bác sĩ thường kê đơn thuốc cho người trên 140 mmHg.

"Can thiệp sớm giúp làm chậm tiến trình tăng huyết áp theo tuổi tác và giảm rõ rệt nguy cơ bệnh tim mạch về sau", GS Jones nhấn mạnh.

Một thay đổi đáng chú ý là khuyến cáo cắt hoàn toàn rượu thay vì chỉ hạn chế như trước. "Lý tưởng nhất là kiêng hoàn toàn. Với những người vẫn muốn uống, phụ nữ nên dưới một ly/ngày, nam giới dưới hai ly/ngày", Jones giải thích.

"Nhiều người yêu thích rượu bia, nhưng do có bằng chứng về tác hại, chúng tôi muốn mọi người đưa ra quyết định dựa trên thông tin đầy đủ", ông nói thêm. "Mặc dù mỗi cá nhân có phản ứng khác nhau với rượu và huyết áp, chúng tôi vẫn khuyến cáo kiêng hoàn toàn".

Jones cho biết khuyến cáo về rượu và việc giảm lượng natri hàng ngày từ 2.300 mg xuống 1.500mg là hai thay đổi đáng chú ý nhất trong hướng dẫn 2025. Một thìa cà phê muối ăn thông thường chứa khoảng 2.325 mg natri, do đó, 1.500 mg natri tương đương với khoảng 2/3 thìa cà phê muối.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát huyết áp trong thai kỳ để bảo vệ cả mẹ và con.

Các nguyên tắc được duy trì

Một số tiêu chuẩn từ hướng dẫn cũ vẫn được giữ nguyên, bao gồm quản lý căng thẳng thông qua tập luyện và duy trì cân nặng khỏe mạnh với mục tiêu giảm ít nhất 5% trọng lượng cơ thể ở người thừa cân hoặc béo phì.

Chế độ dinh dưỡng lành mạnh vẫn đóng vai trò then chốt. Các khuyến cáo khuyến khích ăn nhiều rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đậu các loại, hạt và sản phẩm sữa ít béo, kết hợp với thịt nạc, gia cầm, cá...

Các chuyên gia cho rằng những thói quen lành mạnh này, kết hợp với can thiệp y tế kịp thời khi cần thiết, có thể làm giảm đáng kể các biến chứng về lâu dài.

Hoàng Dung (Theo Fox News)