Chính sách đặc biệt, thêm 300% lương để hút nhân sự đầu ngành vào nhà nước

(Dân trí) - Hàng loạt đề xuất liên quan đến việc thu hút nhân tài, cơ chế ký hợp đồng với các nhà khoa học, doanh nhân xuất sắc... đang rộng cửa đón người tài vào khu vực công theo nhiều hình thức khác nhau.

Tiếp nhận nhân sự đầu ngành với phụ cấp bằng 300% lương

Dự thảo Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi) cùng với Nghị định 179/2024/NĐ‑CP được cho là sẽ đặt nền móng cho một chính sách đặc biệt nhằm thu hút và trọng dụng người có tài năng vào làm việc trong các cơ quan nhà nước. Nhóm đối tượng được hưởng chính sách này bao gồm chuyên gia, nhà khoa học, luật sư, doanh nhân tiêu biểu, sinh viên xuất sắc và nhà khoa học trẻ. Họ có thể được tiếp nhận vào khu vực công thông qua hình thức xét tuyển, không bắt buộc phải thi tuyển như trước đây.

Khi được tuyển dụng, sinh viên và nhà khoa học trẻ sẽ nhận 100% lương tập sự cùng khoản phụ cấp tương đương 150% lương cơ bản trong 5 năm đầu làm việc. 

Chuyên gia, nhà quản lý, nhà quản trị doanh nghiệp, nhà khoa học đầu ngành có nguyện vọng công tác lâu dài được cấp có thẩm quyền xem xét tiếp nhận vào công chức, viên chức và được hưởng phụ cấp tăng thêm bằng 300% mức lương hiện hưởng.

Để bảo đảm nguồn lực thực hiện, ngân sách nhà nước sẽ dành tối thiểu 10% quỹ lương tại trung ương và 5% tại địa phương cho chính sách này. Chính phủ và Bộ Nội vụ chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện, đảm bảo công khai, minh bạch và đánh giá hiệu quả dựa trên kết quả công tác thực tế.

Ký hợp đồng có thời hạn thay vì biên chế suốt đời

Dự thảo Nghị định về hợp đồng thực hiện nhiệm vụ của công chức cũng cho phép ký hợp đồng với chuyên gia, doanh nhân tiêu biểu, luật sư, luật gia hoặc nhà khoa học đầu ngành để đảm nhận các vị trí lãnh đạo hoặc chuyên môn trong cơ quan nhà nước. 

Theo đó, hợp đồng lao động với công chức lãnh đạo hoặc chuyên môn sẽ được ký tối đa 24 tháng, trong khi hợp đồng dịch vụ cho nhiệm vụ chuyên môn kéo dài không quá 36 tháng. Những người được ký hợp đồng sẽ không tính vào chỉ tiêu biên chế, giúp bộ máy linh hoạt hơn và tránh tình trạng phình to lực lượng cán bộ.

Các cá nhân này phải đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe như lý lịch rõ ràng, đủ sức khỏe, kinh nghiệm thực tiễn, và được tuyển chọn qua quy trình hồ sơ, phỏng vấn và thuyết trình đề án. Đồng thời, hợp đồng thỏa thuận về lương - thù lao phù hợp với kết quả công việc, cơ chế cho phép đơn phương chấm dứt nếu không hoàn thành nhiệm vụ. 

Thách thức với hệ thống cơ quan công lập

Dù nhiều nỗ lực trong việc thay đổi cơ chế tuyển dụng và sử dụng nhân tài khu vực công đã được ghi nhận, một số chuyên gia vẫn bày tỏ lo ngại và nêu ra những vấn đề cần tiếp tục tháo gỡ.

TS Nguyễn Văn Đáng (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) cho rằng cần nghiên cứu sâu hơn về khả năng thích ứng của người tài với các điều kiện đặc thù trong khu vực công, đặc biệt là về động lực làm việc, ý thức kỷ luật và phong cách làm việc.

"Những người thành công ở khu vực tư nhân thường quen với môi trường cạnh tranh khốc liệt, làm việc linh hoạt, chế độ đãi ngộ tương xứng với năng lực và đóng góp, cũng như phong cách làm việc độc lập, ít phải xử lý các mối quan hệ ràng buộc, phức tạp. Khi chuyển sang làm việc trong cơ quan nhà nước - nơi có những nguyên tắc vận hành khác biệt - câu hỏi đặt ra là: các thế mạnh từng làm nên thành công cho họ sẽ được phát huy như thế nào?", ông Đáng nêu vấn đề.

Theo nhiều chuyên gia chính sách công, cách thức vận hành hiện tại của bộ máy nhà nước vẫn là rào cản lớn khiến không ít người tài e ngại khi bước vào khu vực này. Cải cách cơ chế hoạt động, hướng tới môi trường minh bạch, cạnh tranh lành mạnh sẽ là giải pháp căn cơ, tạo điều kiện để người có năng lực yên tâm làm việc và cống hiến lâu dài.

"Thu hút và tuyển dụng những nhân sự với năng lực nổi bật từ khu vực tư nhân để thực hiện những nhiệm vụ của công chức là một chính sách hứa hẹn nhiều tác động tích cực. Tuy nhiên, để có thể bảo đảm khả năng thành công, các cơ quan Nhà nước cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mọi phương diện, từ điều kiện làm việc, chế độ đãi ngộ cho đến những cơ chế và biện pháp hỗ trợ, giám sát và đánh giá sự thể hiện trong công việc để kịp thời phản ứng nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra", TS Nguyễn Văn Đáng nhấn mạnh.