Chiến thắng ông Putin giành được từ cuộc gặp thượng đỉnh ở Alaska

Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin đã có cuộc hội đàm trực tiếp dài hơn ba tiếng tại Alaska ngày 15/8. Lãnh đạo hai nước sau đó họp báo chóng vánh để thông báo kết quả thảo luận và để ngỏ khả năng tổ chức một cuộc gặp thượng đỉnh khác trong thời gian tới.

Hội nghị thượng đỉnh Alaska kết thúc mà không có bước đột phá lớn nào được công bố. Ông Trump cho biết hai bên đã đạt được những tiến triển về một số vấn đề chính, song thêm rằng "chưa đạt được thỏa thuận".

Tuy nhiên, giới quan sát đánh giá Tổng thống Putin đã giành được loạt chiến thắng mang tính biểu tượng từ cuộc gặp với người đồng cấp Mỹ.

Đầu tiên là cách lãnh đạo Nga được đón tiếp khi tới Mỹ. Ông Trump đã đợi trên chuyên cơ Không lực Một 30 phút trước khi máy bay của ông Putin hạ cánh, để hai lãnh đạo có thể bước xuống cầu thang gần như đồng thời, thể hiện sự ngang hàng về vị thế.

Ông Trump sau đó chào đón ông chủ Điện Kremlin một cách nồng nhiệt, vỗ tay khi ông Putin bước xuống thảm đỏ và tiến về phía mình. Sau đó hai người cùng lên chiếc Quái thú của Tổng thống Mỹ để tới nơi hội đàm.

Cách ông Trump tiếp đón ông Putin khác biệt rõ rệt so với khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới Nhà Trắng hồi tháng 2, theo các nhà phân tích. Ông Trump khi đó tỏ ý chế nhạo trang phục kiểu quân đội của ông Zelensky, trước khi có cuộc khẩu chiến quyết liệt với Tổng thống Ukraine.

Hội nghị thượng đỉnh ở Alaska cũng giúp Nga phá vỡ thế bị cô lập trong hơn 3 năm qua vì xung đột Ukraine. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Maria Zakharova viết trên mạng xã hội rằng cuộc gặp báo hiệu cho giới truyền thông về sự thay đổi trong quan hệ giữa Moskva và Washington.

"Ba năm qua, họ đưa tin rằng Nga đang bị cô lập và hôm nay họ đã thấy thảm đỏ trải ra để chào đón Tổng thống Nga tại Mỹ", bà viết.

Giới chuyên gia cho rằng một mục tiêu lớn của ông Putin lần này là nâng vị thế của Nga và họ tin điều này đã đạt được ngay từ khi chốt địa điểm gặp ở Alaska, nơi Moskva từng nhượng lại cho Washington năm 1867.

"Cuộc gặp này theo một số cách đã nâng Nga lên ngang hàng với Mỹ, điều mà ông Putin luôn mong muốn", Heather Conley, thành viên cấp cao tại Viện Doanh nghiệp Mỹ và từng là cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ, nhận định.

Dù lãnh đạo hai nước đã điện đàm nhiều lần trong 6 tháng qua, hội nghị thượng đỉnh tại Alaska là lần đầu tiên họ gặp trực tiếp kể từ hội nghị G20 tại Osaka, Nhật Bản năm 2019.

Hội nghị ban đầu được dự kiến bắt đầu với cuộc gặp riêng giữa ông Trump và ông Putin, nhưng sau đó các cố vấn hàng đầu của hai bên đã tham gia hội đàm. Phía Mỹ là Ngoại trưởng Marco Rubio và đặc phái viên Steve Witkoff, người đã gặp ông ở Điện Kremlin đầu tháng này. Trong khi đó, cố vấn chính sách đối ngoại lâu năm Yuri Ushakov và Ngoại trưởng Sergei Lavrov là hai quan chức Nga tham gia cùng ông Putin.

Ông Trump được cho là đến hội nghị Alaska với mục đích tìm kiếm đồng thuận từ ông Putin về một lệnh ngừng bắn tại Ukraine. Tuy nhiên, trong bài phát biểu của mình, ông Putin rõ ràng cho thấy không sẵn sàng chấp thuận yêu cầu đó. Ông chủ Điện Kremlin chỉ nhắc lại Moskva muốn giải quyết gốc rễ xung đột, một cụm từ ám chỉ các mục tiêu Nga đặt ra từ đầu như phi quân sự hóa Ukraine và ngăn cản tham vọng gia nhập NATO của Kiev.

Andrei Gurulyov, tướng về hưu hiện là thành viên quốc hội Nga, nhận xét những phát biểu của ông Putin trong cuộc họp báo cho thấy lập trường kiên định từ Điện Kremlin về chiến sự Ukraine. Ông thêm rằng cuộc gặp thượng đỉnh là thành tựu với Nga vì Tổng thống Putin có thể "mặt đối mặt" với ông Trump để nói rõ về lý do phát động cuộc chiến.

"Cuộc gặp giữa hai Tổng thống Nga và Mỹ là một bước đột phá sau những gì đã xảy ra", ông viết trên mạng xã hội.

Việc Nga dường như không phải chịu bất kỳ sức ép nào sau cuộc gặp cũng tạo cơ hội cho ông Putin tiếp tục theo đuổi cuộc chiến ở Ukraine, đặc biệt khi quân đội Nga đang giành ưu thế ở miền đông, theo giới phân tích. Họ thêm rằng ông Putin và Nga cũng đã có thể tránh được lệnh trừng phạt mới vào ngành năng lượng quan trọng mà ông Trump từng đe dọa sẽ áp đặt.

Sau cuộc gặp, Tổng thống Mỹ đã ám chỉ sẽ hoãn áp thêm các lệnh trừng phạt hoặc "hậu quả nghiêm trọng" khác với Nga, kết luận hội nghị thượng đỉnh với ông Putin diễn ra "rất tốt đẹp".

"Vì những gì diễn ra hôm nay, tôi cho rằng không cần phải nghĩ về điều đó ngay bây giờ", ông nói với Fox News.

Truyền thông Nga tỏ ra lạc quan với kết quả cuộc gặp, khi họ nhấn mạnh sự nồng ấm giữa hai lãnh đạo. "Rõ ràng từ những tuyên bố của cả hai cho thấy một bước tiến lớn đã được thực hiện", một người dẫn chương trình tin tức của kênh truyền hình nhà nước Nga Rossiya 24 nhận xét.

Một bản tin khác trên kênh này lưu ý hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga có thể gây ra những bất bình trong nhóm đồng minh của Mỹ ở châu Âu.

"Bạn có thể hiểu người châu Âu nghĩ thế này. Trải thảm đỏ đón tiếp và bắt tay nồng nhiệt gần như thân thiện là điều khó có thể phù hợp với câu chuyện mà họ nói 3 năm qua về một nước Nga bị quay lưng", bản tin có đoạn.

Matt Dimmick, cựu giám đốc phụ trách vấn đề Nga của văn phòng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, nhận xét việc Nhà Trắng không đề cập nhiều đến đàm phán ngừng bắn cho chiến sự Ukraine là dấu hiệu cho thấy ông Trump và các cố vấn đã không thành công trong nỗ lực thuyết phục ông Putin theo mục tiêu ban đầu. Trong khi đó, Nga lại tích cực định hình câu chuyện về cuộc gặp như một chiến thắng quan trọng cho phía họ, Dimmick nói.

Thùy Lâm (Theo WSJ, CNN, Al Jazeera)