Anh thu được gì từ chuyến thăm của ông Trump?

Chuyến thăm cấp nhà nước lần thứ hai tới Anh của Tổng thống Mỹ Donald Trump diễn ra vào thời điểm tương đối tệ với Thủ tướng Keir Starmer. Vài ngày trước khi ông Trump đến London, ông Peter Mandelson, đại sứ Anh tại Washington, bị sa thải liên quan đến mối quan hệ với tỷ phú ấu dâm Jeffrey Epstein.

Thủ tướng Anh sau đó phải tìm cách đảm bảo quyết định này khơi gợi chú ý của dư luận tới mối quan hệ trong quá khứ giữa ông Trump và Epstein. Ông Trump cho biết đã chấm dứt tình bạn với tỷ phú tai tiếng từ giữa những năm 2000 và không nói chuyện với Epstein suốt nhiều năm trước khi ông này chết trong tù năm 2019.

Chính phủ Anh đã lo sợ một sai lầm nhỏ trong chuyến thăm của ông Trump có thể thổi bay mối quan hệ giữa hai nước và cả ghế Thủ tướng của ông Starmer. Họ không cho phép bất cứ điều gì có nguy cơ phá hoại chuyến thăm quan trọng này.

Khi một nhóm các nhà hoạt động chính trị chiếu hình ông Trump và Epstein lên lâu đài Windsor vào đêm trước khi ông tới, họ đã lập tức bị bắt. Tổng thống Mỹ cũng luôn được giữ ở khoảng cách an toàn với công chúng Anh, nhằm tránh nguy cơ ông thấy người biểu tình phản đối chuyến thăm hay các chính sách của Mỹ.

Không chỉ vậy, Hoàng gia Anh cũng đón ông Trump cùng phu nhân Melania bằng loạt nghi thức được truyền thông mô tả là "chưa từng có tiền lệ". Sau khi trực thăng Marine One đáp xuống lâu đài Windsor, ông Trump cùng phu nhân nhận được lễ đón tiếp trọng thị từ Vua Charles và Hoàng hậu Camilla, cũng như Thái tử William và Vương phi Catherine.

Lễ đón còn có sự tham gia của 1.300 quân nhân và màn trình diễn bay ấn tượng của Đội bay Biểu diễn Không quân Hoàng gia Red Arrows. Ông Trump tỏ ra rất hài lòng và ca ngợi mối quan hệ "không thể phá vỡ" giữa Mỹ và Anh khi phát biểu trong quốc yến tại lâu đài Windsor ngày 17/9.

Nhưng khi chuyến thăm kết thúc, câu hỏi đặt ra liệu Anh nhận lại được gì từ lễ đón tiếp nồng nhiệt và trọng thị dành cho Tổng thống Mỹ.

Thành công lớn nhất của ông Starmer là khoản đầu tư trị giá 203 tỷ USD từ các công ty Mỹ, được mô tả là "Thỏa thuận Thịnh vượng Công nghệ", được ký sau cuộc hội đàm với ông Trump.

Gần 42 tỷ USD trong đó đến từ các gã khổng lồ công nghệ Mỹ, nhằm củng cố cơ sở hạ tầng AI và công nghệ của Anh. Hơn 121 tỷ USD đầu tư thuộc về Blackstone, công ty vốn tư nhân, trong thập kỷ tới. Chính phủ Anh tuyên bố các khoản đầu tư này sẽ tạo ra khoảng 7.600 việc làm.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho hay hầu hết các khoản đầu tư này đã được hai bên công bố trước đó và giờ được gộp lại thành một thỏa thuận chung để thông báo trong chuyến thăm của ông Trump.

"Có những câu hỏi lớn về một số chi tiết của thỏa thuận, trong đó có việc Anh đã phải đưa ra những nhượng bộ gì để đảm bảo duy trì mối quan hệ công nghệ này", Olivia O'Sullivan, giám đốc chương trình UK in the World tại viện Chatham House, nói.

Nick Clegg, cựu phó thủ tướng Anh và từng là giám đốc chính sách hàng đầu của Meta, cảnh báo thỏa thuận công nghệ này chỉ là "những mẩu vụn còn sót lại từ Thung lũng Silicon".

"Về mặt công nghệ, chúng ta giống như một quốc gia đi theo Mỹ. Theo một cách nào đó, thỏa thuận công nghệ này chỉ là một minh chứng khác cho thấy Vương quốc Anh đang bám vạt áo của chú Sam", ông Clegg nói ngày 17/9, đề cập tới hình ảnh biểu tượng cho nước Mỹ.

Việc xây dựng hạ tầng AI như CEO Nvidia Jensen Huang, người tham dự yến tiệc cùng ông Trump, mô tả sẽ đòi hỏi Anh phải tăng cường nguồn cung năng lượng. Ông Trump từ lâu chỉ trích Anh về kế hoạch ngừng khai thác dầu khí trong nước, vốn có thể giúp cung cấp năng lượng cho các trung tâm dữ liệu AI trong tương lai.

Mỹ và Anh tuần này cũng ký thỏa thuận nhằm tạo điều kiện xây dựng các nhà máy điện hạt nhân ở cả hai nước. Dù vậy, lợi ích kinh tế tiềm năng từ các thỏa thuận như vậy sẽ cần thêm nhiều thời gian để trở nên rõ ràng.

"Người dân ở đây muốn chứng kiến lợi ích kinh tế từ các thỏa thuận song phương, nhưng điều đó sẽ không sớm diễn ra", O'Sullivan nói.

Giới phân tích dự đoán trong ngắn hạn, nền kinh tế Anh sẽ vẫn ở tình trạng tương tự hiện nay. Mức thuế 10% mà ông Trump áp với Anh thấp hơn Liên minh châu Âu (EU) và Anh cũng có thể khoe là quốc gia đầu tiên đạt thỏa thuận thương mại hậu thuế quan với Mỹ. Tuy nhiên, mức thuế này vẫn cao hơn nhiều so với thời điểm ông Trump nhậm chức và thỏa thuận thương mại đó vẫn còn nhiều điểm mơ hồ.

Trước khi ông Trump đến, Anh đã hy vọng Mỹ sẽ xóa bỏ mức thuế 25% áp với thép xuất khẩu sang Mỹ. Tuy nhiên, điều đó đã không xảy ra, đẩy ngành thép của Anh đến sát bờ vực hơn. Tháng trước, chính phủ đã kiểm soát nhà máy thép lớn thứ ba nước này.

Về chính sách đối ngoại, ông Starmer đã tránh được các vấn đề lớn mà hai bên còn bất đồng. Tuy nhiên, Tổng thống Trump không đồng tình với kế hoạch công nhận Nhà nước Palestine mà Anh định tiến hành cuối tháng này.

Thủ tướng Anh cũng không thể nhận được thêm cam kết mới nào về chính sách đối ngoại của Mỹ. Dù ông Trump nói Tổng thống Nga Vladimir Putin đã "khiến tôi thực sự thất vọng" vì chưa giải quyết được cuộc chiến ở Ukraine, Tổng thống Mỹ không cam kết tăng áp lực với Nga để thúc đẩy thỏa thuận hòa bình. Ông cho biết sẽ chỉ làm thế nếu các nước NATO ngừng hoàn toàn mua dầu khí từ Nga, điều khó khả thi với nhiều quốc gia châu Âu hiện nay.

"Một điều mà Anh nhận được từ Mỹ có lẽ là nền chính trị ngày càng mang phong cách Trump", Christian Edwards, nhà phân tích của CNN, nói.

Nigel Farage, lãnh đạo của đảng Cải cách Anh mới nổi, đang dẫn trước Công đảng của ông Starmer rất xa trong các cuộc thăm dò, với lời hứa "Đưa nước Anh vĩ đại trở lại" và thực hiện các đợt cắt giảm kiểu Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE) của Mỹ từng làm.

Farage cũng không ngừng công kích Công đảng về những khó khăn trong kiểm soát nhập cư bất hợp pháp, chủ đề khiến ông Starmer vốn không thấy thoải mái. Khi hỏi về những nỗ lực ngăn chặn nhập cư bất hợp pháp của Mỹ, ông Trump đã nói với Thủ tướng Anh rằng nên "huy động quân đội" để giải quyết vấn đề. Lời khuyên này có thể sẽ càng tiếp động lực cho phe đối lập của Anh, theo giới quan sát.

"Nếu mục tiêu của ông Starmer là tránh mọi viên đạn nhắm tới ông hoặc Tổng thống Trump, chuyến thăm được xem là thành công. Nhưng nếu mục tiêu là biến tình yêu nước Anh của Tổng thống Mỹ thành những cam kết có ý nghĩa về thương mại và chính sách đối ngoại, Anh có lẽ cảm thấy họ đã bị hớ", Christian Edwards nhận xét.

Thanh Tâm (Theo CNN, Reuters, AP)