Yêu cầu thực tập sinh nộp 3 triệu đồng, công ty TP.HCM bị chỉ trích

Tin tuyển dụng thực tập sinh đóng phí của một doanh nghiệp gây tranh cãi. Ảnh minh hoạ: Phương Lâm.

Đầu tháng 6, thông báo chiêu mộ thực tập sinh của một doanh nghiệp công nghệ mang tên EyeQ Tech thu hút sự chú ý trên mạng xã hội.

Cụ thể, công ty trên đăng tải thông tin về chương trình Reverse Internship - AI Intern (tạm dịch: Chương trình thực tập ngược dành cho vị trí thực tập sinh AI). Khi ứng tuyển vào vị trí này, nhân sự không nhận được lương, thậm chí phải đóng thêm 3 triệu đồng/tháng để nhận cơ hội thực tập.

Thông tin trên nhanh chóng tạo ra làn sóng phản đối. Nhiều ý kiến cho rằng đây là hành vi tuyển dụng thực tập sinh không lương trá hình, thu tiền vô lý từ ứng viên.

Tri Thức - Znews đã liên hệ, song không nhận được phản hồi từ ông Lê Mai Tùng - nhà sáng lập EyeQ Tech. Còn trong bản mô tả công việc đính kèm bài đăng, công ty này giải thích lý do "áp dụng mức phí như trên" là bởi "có chi phí vận hành (máy chủ, cơ sở vật chất, điện nước...)".

Sự việc trên dấy lên vấn đề về tuyển dụng nhân sự cho các vị trí thực tập sinh hay cộng tác viên với chi phí thấp, không trả lương hoặc yêu cầu đóng phí. Sự xung đột lợi ích giữa doanh nghiệp và người lao động trở thành vấn đề gây tranh cãi.

Chuyện gì đang xảy ra?

Bài đăng tuyển dụng Reverse Internship - AI Intern xuất hiện trên tài khoản chính thức của doanh nghiệp từ ngày 7/6, hiện nhận về gần 1.000 lượt tương tác. Trong đó, phần lớn người dùng mạng xã hội thể hiện thái độ phẫn nộ.

Chương trình Reverse Internship - AI của EyeQ Tech tạo ra cuộc tranh cãi lớn trên mạng xã hội.

Theo thông tin trong bài viết, chỉ ứng viên xuất sắc mới được miễn chi phí thực tập. Còn lại, tất cả đều phải nộp 3 triệu đồng/tháng.

Đổi lại, thực tập sinh nhận được một số “quyền lợi”, bao gồm “code thật, robot thật, server thật”, “không bưng trà nước” và “kỹ năng thật để ghi trên CV, được background-check”.

Nhìn chung, doanh nghiệp này đưa thực tập sinh vào quy trình làm việc thực tế, giúp nhân sự xây dựng kinh nghiệm, đồng thời cung cấp thông tin, đánh giá về ứng viên khi họ chuyển sang công ty khác.

Điều khiến công chúng bức xúc là những yếu tố trên đều là điều hiển nhiên, không phải quyền lợi đối với nhân sự. Tuy nhiên, cách diễn đạt của công ty trên lại gây hiểu lầm rằng đây là lợi ích dành cho người lao động.

Nhiều luồng ý kiến nhanh chóng xuất hiện trên mạng xã hội. Phần lớn cho rằng doanh nghiệp công nghệ này đối xử bất công với thực tập sinh, lợi dụng tâm lý tự ti, mong muốn học hỏi của ứng viên thiếu kinh nghiệm để thu lợi.

“Không chỉ thực tập không lương, giờ còn có thực tập trả phí”, một người dùng để lại bình luận trên mạng xã hội.

Người khác nói: “Công ty này ‘lùa gà’ à?”.

Bên cạnh làn sóng phản đối dữ dội, một số cũng lên tiếng bênh vực doanh nghiệp. Họ cho rằng công ty tốn nguồn lực lớn, bao gồm thời gian, nhân lực và tài chính, để đào tạo, hướng dẫn thực tập sinh. Như vậy, doanh nghiệp được xem như một đơn vị đào tạo, xứng đáng nhận về khoản phí phù hợp.

Tình trạng thực tập sinh, cộng tác viên không lương

Tình trạng tuyển dụng nhân sự không lương trá hình với chức danh “tình nguyện viên”, “cộng tác viên” và “thực tập sinh” không còn mới.

Chẳng hạn, bài đăng “Tuyển tình nguyện viên sống lành cùng Nala Boutique Retreat” gây tranh cãi trên mạng xã hội vào giữa năm 2024. Tớ là Lộc, một nhà sáng tạo nội dung, kêu gọi tuyển tình nguyện viên làm các việc như phục vụ ăn uống, buồng phòng, chăm sóc cảnh quan, bể bơi… Đổi lại, họ được bao ăn ở và cấp giấy chứng nhận sau ít nhất một tháng làm việc.

Nhiều người cho rằng đây là hình thức tuyển lao động không lương trá hình, trong khi một số khác bênh vực, cho rằng mô hình tình nguyện viên bao ăn ở vốn phổ biến tại homestay và khu nghỉ dưỡng. Tuy vậy, điều gây tranh luận là so với các nơi khác chỉ yêu cầu hỗ trợ làm vườn và chia sẻ thành phẩm, Nala Boutique Retreat (Hòa Bình) lại đặt ra yêu cầu cao về sức khỏe và khối lượng công việc.

Từng chia sẻ với Tri Thức - Znews, Quỳnh Anh (32 tuổi, TP Thủ Đức, TP.HCM), trưởng bộ phận hành chính - nhân sự của một doanh nghiệp tài chính, cho biết sự trao đổi rõ ràng giữa người lao động và công ty tuyển dụng là điều cần thiết. Điều này đặc biệt đúng với các vị trí như thực tập sinh, cộng tác viên hay nhân viên thử việc.

Theo Bộ luật Lao động 2019, hợp đồng thử việc có thời hạn tối đa là 60 ngày đối với công việc có chức danh nghề nghiệp cần trình độ chuyên môn, kỹ thuật từ cao đẳng trở lên. Trong thời gian đó, người lao động được hưởng thu nhập bằng ít nhất 85% mức lương của công việc đó.

Đối với vị trí thực tập sinh, doanh nghiệp không có nghĩa vụ trả lương, mà chỉ thực hiện trách nhiệm tiếp nhận và tạo điều kiện học tập nhằm nâng cao trình độ chuyên môn. Do đó, thực tập sinh và công ty cần trao đổi rõ ràng về trách nhiệm, quyền lợi của đôi bên, tránh dẫn đến tình trạng bức xúc do bị bóc lột lao động.

“Tôi mong các bạn dám đặt câu hỏi thẳng thắn về nhiệm vụ được giao, điều kiện làm việc, chương trình đào tạo. ‘Mất lòng trước được lòng sau’ là lời khuyên tôi dành cho các thực tập sinh”, Quỳnh Anh nói.

Cũng theo trưởng bộ phận hành chính - nhân sự này, dấu hiệu để nhận biết một doanh nghiệp tuyển dụng nhân sự không lương trá hình bao gồm hành vi giao phó khối lượng công việc tương đương nhân viên chính thức, yêu cầu thực hiện các nhiệm vụ ngoài chương trình thực tập, từ chối đào tạo và hỗ trợ thực tập sinh hoàn thành công việc.

Về phía nhân sự, nhiều người từng lao động nặng nhọc không lương do nhẹ dạ cả tin. Trong khi đó, một số may mắn tỉnh táo trước những chiêu thức tuyển dụng trên.