Xuất khẩu cá ngừ gặp khó, Thủ tướng có chỉ đạo "nóng"

(Dân trí) - Thủ tướng giao các bộ, cơ quan liên quan đánh giá tình hình xuất khẩu cá ngừ năm nay, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc theo thẩm quyền và quy định.

Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 8640 truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính về việc xử lý thông tin phản ánh liên quan đến xuất khẩu cá ngừ.

Cụ thể, theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu cá ngừ Việt Nam đang chững lại khi kim ngạch tháng 7 giảm 20% so với cùng kỳ, kéo lũy kế 7 tháng xuống còn gần 542 triệu USD, thấp hơn 3% so với năm trước.

Cũng theo VASEP, từ ngày 7/8, Mỹ bắt đầu áp thuế đối ứng mới cho từng quốc gia. Sự chênh lệch về mức thuế áp cho các sản phẩm của Việt Nam với các nước đối thủ như Thái Lan, Indonesia hay Ecuador… đang làm giảm sức cạnh tranh của các sản phẩm Việt Nam.

Bên cạnh đó, những bất ổn về địa chính trị, logistics và biến động nhu cầu tại một số thị trường trọng điểm như Nga, Israel, Chile… cũng đang tác động không nhỏ tới xuất khẩu sang các thị trường này.

Trong khi đó, những nút thắt về quy định trong hoạt động đánh bắt, chế biến và xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam vẫn chưa được tháo gỡ. Doanh nghiệp cá ngừ đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Do đó, Hiệp hội dự báo năm nay cá ngừ Việt Nam khó có thể bứt phá và giữ vững được thị phần.

Về việc này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính giao Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường nghiên cứu thông tin báo nêu; chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan đánh giá tình hình xuất khẩu cá ngừ năm 2025, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc theo thẩm quyền và quy định.

Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cũng vừa có thư gửi Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick đề nghị cơ quan này và Cục Quản lý Đại dương và Khí quyển cân nhắc lại quyết định từ chối công nhận tương đương 12 nghề khai thác hải sản của Việt Nam theo Đạo luật Bảo vệ thú biển (MMPA) của Mỹ.

Theo các doanh nghiệp xuất khẩu, thiệt hại kinh tế trước mắt sau quyết định của phía Mỹ là rất lớn. VASEP ước tính ngành hải sản có thể thất thu khoảng 500 triệu USD mỗi năm từ thị trường Mỹ. Con số này tương đương với tổng giá trị xuất khẩu các mặt hàng bị ảnh hưởng sang Mỹ trong năm 2024 là 511,5 triệu USD.

Cá ngừ, mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất, đứng trước nguy cơ mất trắng thị trường Mỹ vốn chiếm tới 387 triệu USD trong tổng kim ngạch gần 1 tỷ USD xuất khẩu năm 2024. Các sản phẩm quan trọng khác như ghẹ, mực, cá mú, cá thu, cá kiếm cũng sẽ chịu chung số phận.

Không chỉ doanh nghiệp xuất khẩu đối diện nguy cơ khó khăn, quyết định này còn tác động trực tiếp đến sinh kế của hàng trăm nghìn ngư dân và công nhân trong các nhà máy chế biến. Theo VASEP, phán quyết của Mỹ khiến Việt Nam rơi vào thế “bất lợi kép” khi các đối thủ như Thái Lan, Ấn Độ, Nhật Bản được công nhận tương đương và dễ dàng vào thị trường Mỹ, trong khi hải sản Việt nguy cơ mất thị phần.

Ngành phụ thuộc 75-80% nguyên liệu cá ngừ nhập khẩu, nay nguồn cung này cũng bị siết, khiến doanh nghiệp vừa khó bán hàng tự đánh bắt vừa thiếu nguyên liệu hợp lệ để sản xuất. "Cú sốc" này không chỉ đe dọa 500 triệu USD kim ngạch xuất khẩu mà còn tác động sinh kế hàng trăm nghìn ngư dân, công nhân và vị thế hải sản Việt trên thị trường quốc tế, theo VASEP.