Xây dựng trung tâm tài chính ở Việt Nam: Chưa thành 'hổ' vẫn tạo được đột phá

Một trung tâm tài chính quốc tế đủ sức hấp dẫn phải được hậu thuẫn bởi thị trường tiêu dùng lớn và nền kinh tế năng động.

"Đại bàng không đến những nơi quá rủi ro", GS.TS Lê Hồng Hạnh - chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam - nhấn mạnh tại hội thảo quốc tế "Khung pháp lý trung tâm tài chính quốc tế: Kinh nghiệm nước ngoài và tham khảo cho TP.HCM" được tổ chức ở TP.H CM ngày 20-9.

Phải minh bạch và thống nhất hành lang pháp lý

Dẫn kinh nghiệm từ Dubai, Astana hay Thượng Hải, GS.TS Lê Hồng Hạnh cho rằng điểm chung tạo nên thành công của các trung tâm tài chính quốc tế (IFC) chính là khung pháp lý minh bạch, vận hành hiệu quả.

Theo ông, nếu Việt Nam muốn phát triển bền vững thì phải định vị rõ ràng vai trò của IFC trong tổng thể hệ thống tài chính - tư pháp quốc gia, tránh tình trạng chồng chéo giữa các luật về chứng khoán, đất đai, thuế…

Sự ổn định và minh bạch mới là chìa khóa để tạo dựng niềm tin. "Nếu không, dù có dọn sẵn tổ, đại bàng cũng chẳng đến", ông khuyến cáo.

Ông Richard D. McClellan - phó chủ tịch Hội đồng tư vấn IFC Việt Nam (Đà Nẵng) - cho biết Việt Nam đang áp dụng cơ chế ba bên: IFC, tòa án quốc tế và cơ quan trong nước. Mô hình này vừa bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, vừa đảm bảo tính minh bạch.

Ngoài ưu đãi thuế, điều quan trọng là phải có cơ chế hồi hương lợi nhuận, quyền thoái vốn, chính sách nhập cư linh hoạt, cơ chế giải quyết tranh chấp công bằng cho nhà đầu tư, chuyên gia quốc tế.

Theo ông, kinh nghiệm từ Dubai, Singapore và Hong Kong đều cho thấy môi trường pháp lý minh bạch, đi kèm các quy định chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố là nền tảng để IFC duy trì sức hút lâu dài.

Muốn làm được điều đó, Việt Nam, cụ thể hơn là TP.HCM và Đà Nẵng, cần chuẩn bị kỹ lưỡng về nhân lực, tài chính, truyền thông, bắt đầu bằng các sáng kiến khả thi để nhanh chóng "hái quả cành thấp", song song với cải cách dài hạn.

"Chưa thành hổ" thì cũng "thành mèo"

Ông Olivier Vigna - phó tổng giám đốc Paris Europlace - nhận định với dân số đông và tốc độ tăng trưởng GDP ấn tượng, Việt Nam có nhiều lợi thế để phát triển IFC, tương đồng với Paris - trung tâm tài chính hàng đầu châu Âu.

Tuy nhiên, để hút và giữ chân dòng vốn, Việt Nam cần đẩy mạnh ngành bảo hiểm, quản lý tài sản và gia tăng thanh khoản cho thị trường chứng khoán.

Cần sớm thiết lập cơ chế thuế cạnh tranh, đồng thời nghiên cứu và áp dụng các công nghệ tài chính hiện đại như token hóa (mã hóa tài sản thành dạng số để giao dịch, chuyển nhượng dễ dàng), blockchain (công nghệ chuỗi khối).

Không chỉ dừng ở kinh tế, môi trường sống, giáo dục và y tế quanh IFC cũng phải đủ sức hấp dẫn để giữ chân nhân tài quốc tế.

"Chuyên gia không đến một mình, họ mang theo cả gia đình", ông nhấn mạnh.

Thực tế, không phải khát vọng xây dựng IFC nào cũng thành công toàn diện.

Ông Michael Chin - thành viên hội đồng quản trị Line Man Wongnai - dẫn ngạn ngữ: "Định vẽ hổ nhưng lại thành mèo", để chỉ thực tế khi Seoul triển khai IFC, dù còn nhiều hoài nghi, nhưng kết quả vẫn góp phần củng cố thị trường tài chính trong nước.

Ông cho rằng ngay cả khi IFC tại Việt Nam "chưa thành hổ" thì "thành mèo" cũng đủ tạo giá trị, giúp nâng cao năng lực tài chính và tri thức kinh tế cho người dân, đồng thời mở bàn đạp để doanh nghiệp Việt vươn ra quốc tế.

Thay vì cạnh tranh trực diện với Singapore hay Hong Kong, Việt Nam nên chọn hợp tác, bổ trợ lẫn nhau để khai thác lợi thế.