Website 'biết tất' thông tin thiết bị bạn dùng, có đáng lo?

Chỉ cần truy cập, web đã biết bạn đang dùng thiết bị gì: máy tính hay điện thoại. Bằng cách nào mà nó biết điều đó?

Ngồi trước màn hình máy tính, hay cầm điện thoại truy cập một trang web, có bao giờ bạn tự hỏi vì sao trang web biết bạn đang dùng thiết bị gì để tự động điều chỉnh giao diện: phóng to, thu gọn, hiển thị nút bấm lớn hơn khi bạn dùng điện thoại cảm ứng, hoặc gợi ý "mở bằng ứng dụng iOS" nếu bạn dùng iPhone.

Đó không phải là sự "ngẫu nhiên thông minh", mà là một kỹ thuật có thật và được triển khai phổ biến gọi là device detection (nhận diện thiết bị).

Tại sao website lấy được thông tin thiết bị?

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ Online, khi bạn truy cập một website, trình duyệt sẽ tự động gửi đến máy chủ web một chuỗi thông tin kỹ thuật, gọi là User-Agent. Chuỗi này cho biết bạn đang dùng thiết bị gì, hệ điều hành nào, phiên bản trình duyệt bao nhiêu... Từ đó, trang web phân tích và đưa ra quyết định hiển thị phù hợp.

Ví dụ: nếu User-Agent chứa từ khóa "iPhone" hoặc "Android", trang web sẽ hiểu bạn đang truy cập từ thiết bị di động và tự động chuyển sang giao diện mobile.

Ngoài User-Agent, các đoạn mã JavaScript cũng có thể thu thập thông tin như độ phân giải màn hình, tỉ lệ hiển thị, khả năng cảm ứng giúp việc nhận diện thiết bị chính xác hơn.

Một số công cụ phân tích nâng cao còn kết hợp dữ liệu từ trình duyệt, IP, cookie để lập hồ sơ người dùng.

Mục đích website thu thập thông tin thiết bị

Việc nhận diện thiết bị truy cập đã trở thành một phần không thể thiếu trong thiết kế website hiện đại. Công nghệ này giúp trang web tự động điều chỉnh giao diện sao cho phù hợp nhất với loại thiết bị mà người dùng đang sử dụng.

Giao diện trên máy tính bàn, điện thoại hay máy tính bảng đều có yêu cầu khác nhau về kích thước, bố cục và cách người dùng tương tác. Nhờ nhận diện chính xác thiết bị, website có thể tối ưu trải nghiệm hiển thị mà không cần người dùng can thiệp.

Bên cạnh đó, yếu tố hiệu suất cũng là lý do quan trọng: với những thiết bị cấu hình yếu, việc tải một phiên bản nhẹ hơn sẽ giúp trang hoạt động mượt mà hơn và giảm thiểu thời gian chờ.

Không chỉ dừng lại ở tiện ích, dữ liệu về thiết bị còn được các doanh nghiệp tận dụng để phân tích hành vi người dùng.

Từ loại thiết bị, hệ điều hành cho đến độ phân giải màn hình, các hệ thống phân tích có thể suy đoán thói quen, sở thích và thậm chí là mức độ chi tiêu tiềm năng của người dùng, từ đó cá nhân hóa nội dung và nhắm quảng cáo một cách chính xác hơn.

Cá nhân hóa hay kiểm soát người dùng?

Dù kỹ thuật này được xem là "chuẩn mực" trong phát triển web, nhưng nó cũng đặt ra một câu hỏi lớn về bảo mật và quyền riêng tư.

Việc website biết bạn đang dùng iPhone hay máy tính có thể không gây lo ngại ngay lập tức, nhưng khi kết hợp với cookie, lịch sử tìm kiếm, vị trí và tài khoản đăng nhập, nó có thể thu thập dữ liệu của bạn, từ thói quen sinh hoạt đến xu hướng tiêu dùng.

Vì vậy, quyền kiểm soát thông tin cá nhân không nên chỉ thuộc về phía website. Người dùng cần được quyền biết và quyền lựa chọn biết rõ mình đang chia sẻ những gì và có lựa chọn để giới hạn hoặc từ chối nếu không cần thiết.

Việc này có thể bắt đầu từ những thói quen đơn giản như tắt định vị khi không cần thiết, xóa cookie và lịch sử trình duyệt định kỳ, chủ động chọn "từ chối" khi được hỏi về quyền thu thập dữ liệu không thiết yếu, hoặc sử dụng các trình duyệt có chế độ riêng tư và công cụ chặn theo dõi...