Việt Nam sở hữu ‘kho báu’ dưới lòng sông: Giá lên đến 350.000/kg, thịt thơm ngọt

Cá bông lau từ lâu được xem là “kho báu” dưới lòng sông, nay đang dần được nhân giống, nuôi thương phẩm nhằm giữ gìn và phát huy giá trị.

Theo Trường Đại học Nông Lâm TP Hồ Chí Minh, cá bông lau có tên khoa học Pangasius krempfi, thuộc họ cá da trơn (Pangasiidae). Loài cá này phân bố chủ yếu tại Lào, Campuchia và Việt Nam, thường sinh sống ở các đoạn sông lớn như sông Tiền, sông Hậu hay sông Vàm Nao. Cá có kích thước lớn, thịt thơm ngon, ít xương dăm, được đánh giá cao về giá trị thương phẩm và kinh tế.

Đặc điểm sinh học và giá trị ẩm thực

Ở giai đoạn nhỏ, cá bông lau chủ yếu ăn động vật phù du. Khi trưởng thành, thức ăn đa dạng hơn, gồm cá con và trái cây rụng. Cá có hình dáng khá giống cá tra nhưng thân thon dài hơn, da trơn mịn, thịt trắng và ngọt.

Thịt cá chắc, béo vừa phải và ít xương dăm, thích hợp để chế biến những món ăn quen thuộc của người dân Nam Bộ như canh chua cơm mẻ, kho tộ, nướng than hoa hay chiên muối sả ớt. Giá trị kinh tế của cá bông lau rất cao, hiện dao động từ 250.000 – 350.000 đồng/kg đối với cá đánh bắt tự nhiên, cao gấp nhiều lần so với cá tra hay cá basa.

Dù giá trị lớn, nguồn cung cá bông lau trong tự nhiên đang ngày càng khan hiếm. Nguyên nhân là do khai thác quá mức và môi trường sống thay đổi.

Điều này khiến cá bông lau trở thành đặc sản hiếm, khó tiếp cận với nhiều gia đình và tiềm ẩn nguy cơ suy giảm nguồn gen quý.

Thành công bước đầu trong sinh sản nhân tạo

Tại Trung tâm Quốc gia giống thủy sản nước ngọt Nam Bộ (Viện Nuôi trồng Thủy sản II), các nhà nghiên cứu đã bước đầu thành công trong việc cho cá bông lau sinh sản nhân tạo. Thành công này mở ra triển vọng lớn, bởi ngành thủy sản không còn phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn giống tự nhiên.

Kết quả cho thấy, cá bông lau có thể nuôi trong nhiều điều kiện như lồng bè hoặc ao đất, nếu tuân thủ kỹ thuật chăm sóc. Cá tăng trưởng khá nhanh, từ khi thả giống đến khi đạt trọng lượng 1 – 1,5 kg chỉ mất 10 – 12 tháng.

Tại xã Bình Đại (tỉnh Bến Tre cũ), từ năm 2014, một số nông dân đã mạnh dạn đưa cá bông lau từ khai thác tự nhiên vào ao nuôi thử nghiệm. Sau quá trình ương ép và nhân giống, mô hình nuôi thương phẩm bắt đầu phát triển. Hiện nay, thị trường tiêu thụ cá bông lau thịt và giống đều ổn định.

Cá giống kích thước 3 – 4 cm có giá khoảng 8.000 đồng/con, trong khi cá đã thuần dưỡng 3 – 4 tháng dao động từ 17.000 – 30.000 đồng/con. Người nuôi thường thả từ 12 – 16 tháng, cá đạt trọng lượng 1,5 – 2,5 kg/con có thể thu hoạch. Nếu nuôi lâu hơn, cá đạt 3 – 4 kg/con, giá bán cao hơn.

Chia sẻ trên VOV, ông Lê Hữu Đức, một hộ nuôi lâu năm tại Bình Đại, cho biết: “Ao nuôi 10.000 con với tổng vốn khoảng 1 tỷ đồng, sau khi thu hoạch có thể lãi tương đương, rủi ro hầu như không có. Có năm giá cá lên đến 170.000 đồng/kg, người nuôi thu lãi gấp rưỡi đến gấp đôi vốn bỏ ra”.

Hướng đi tiềm năng

Thực tế cho thấy, cá bông lau rất phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và nguồn nước ở Đồng bằng sông Cửu Long. Mô hình nuôi bán tự nhiên giúp cá phát triển khỏe mạnh, sản phẩm chất lượng cao và dễ tiêu thụ. Đây là hướng đi tiềm năng, vừa góp phần bảo tồn loài thủy sản quý, vừa mở rộng sinh kế bền vững cho nông dân.

Trong bối cảnh nguồn cá bông lau thiên nhiên ngày càng cạn kiệt, việc chủ động nhân giống và phát triển nuôi thương phẩm không chỉ giúp giảm áp lực khai thác mà còn hứa hẹn đưa đặc sản sông nước này trở thành sản phẩm giá trị trên thị trường trong và ngoài nước.