Việt Nam phát triển mô hình tổ hợp báo chí truyền thông hiện đại

Tới đây, các tổ hợp báo chí được phép có nhiều cơ quan trực thuộc, hoạt động theo cơ chế tài chính, lao động, tiền lương như doanh nghiệp, được thành lập hoặc góp vốn tại doanh nghiệp.

Thông tin trên được ông Lưu Đình Phúc, Cục trưởng Cục Báo chí chia sẻ tại Hội thảo "Hoàn thiện pháp luật để báo chí phát triển trong kỷ nguyên số" do Bộ VH-TT-DL và Hội Truyền thông số Việt Nam chỉ đạo, giao cho Cục Báo chí và Tạp chí điện tử VietTimes tổ chức ngày 16.5.

Theo ông Phan Xuân Thủy, Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận T.Ư, việc sửa đổi, bổ sung luật Báo chí là hết sức cần thiết nhằm hoàn thiện quy định pháp luật để thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng về báo chí; khắc phục những hạn chế, bất cập trong quy định pháp luật về báo chí hiện hành.

Cạnh đó, việc sửa đổi, bổ sung luật Báo chí nhằm điều chỉnh, quản lý hoạt động báo chí phù hợp trong bối cảnh sự phát triển mạnh mẽ, nhanh chóng của khoa học, công nghệ, truyền thông hiện đại, tạo hành lang pháp lý cho hoạt động báo chí phát triển trong kỷ nguyên số.

Làm rõ mô hình tổ hợp báo chí truyền thông

Ông Lưu Đình Phúc, Cục trưởng Cục Báo chí (Bộ VH-TT-DL) cho biết, dự thảo luật lần này bổ sung nhiều quy định quan trọng, trong đó điểm nhấn là nguyên tắc quản lý báo chí chặt chẽ, minh bạch và phân định rõ thẩm quyền giữa T.Ư và địa phương.

Một trong những điểm mới đáng chú ý là việc bổ sung mô hình tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện, tổ hợp báo chí địa phương. Các tổ hợp báo chí được phép có nhiều cơ quan trực thuộc, hoạt động theo cơ chế tài chính như doanh nghiệp, được thành lập hoặc góp vốn tại doanh nghiệp.

Chia sẻ kinh nghiệm từ Trung Quốc, ông Lê Hải, Tạp chí Cộng sản cho hay, Trung Quốc coi báo chí là đơn vị sự nghiệp, nhưng hoạt động và quản lý theo mô hình doanh nghiệp. Đây là quan điểm mới mang tính đột phá về doanh nghiệp báo chí, có tính đặc thù của Trung Quốc

Ông Lê Hải cho rằng việc hình thành các tổ hợp truyền thông hoạt động tương tự như các tập đoàn truyền thông của nước ngoài, là nhu cầu phát triển khách quan nội tại của báo chí Việt Nam. 

"Tổ hợp truyền thông ra đời là nhân tố góp phần hoàn thiện những vấn đề đang còn khuyết thiếu và yếu của nền truyền thông nước ta, như về thể chế, điều kiện, môi trường báo chí, mô hình tổ chức cơ quan báo chí, chiến lược quy hoạch...", ông Hải nêu ý kiến.

Góp ý vào dự thảo, ông Lê Quốc Vinh, Chủ tịch Le Group cho rằng, dự thảo đưa ra điều kiện cho các cơ quan báo chí phát triển mô hình tổ hợp truyền thông, thì nên cho họ quyền phát triển hệ sinh thái theo nhu cầu của mình. Cần có quy định, cơ sở để các cơ quan báo chí sau này phát triển tự do kinh doanh, tự do liên kết.

Từ cơ sở lý luận và tham khảo từ mô hình các nước, ông Nguyễn Kim Khiêm, Tổng giám đốc Đài phát thanh và truyền hình Hà Nội đề nghị cần làm rõ mô hình tổ hợp báo chí hay tổ hợp truyền thông. 

"Tổ hợp truyền thông chỉ là tên gọi của một đơn vị tổ chức mà chưa phải là đơn vị có tính chất pháp nhân như một doanh nghiệp hay đơn vị sự nghiệp. Liên quan đến yếu tố cơ chế, điều kiện vận hành, vai trò như thế nào? Nếu tổ hợp báo chí truyền thông là một doanh nghiệp hoặc một đơn vị sự nghiệp, vậy thì những cơ quan báo chí trực thuộc nếu có tư cách pháp nhân thì có phải một đơn vị sự nghiệp trong đơn vị sự nghiệp không, hạch toán thế nào, báo cáo tài chính sẽ theo mô hình nào…", ông Kiêm đặt câu hỏi.

Trước những vấn đề còn băn khoăn, ông Kiêm đề nghị, các bộ ngành liên quan cần tổ chức một hội thảo riêng về mô hình tổ hợp truyền thông để mổ xẻ các yếu tố khác, và có góc nhìn về tư pháp, tài chính của một mô hình mới. Khi đó, chúng ta luật hóa được ở mức có thể thực hiện ngay.

Mở đường cho báo chí Việt Nam phát triển

Góp ý vào dự thảo, Tổng biên tập Báo Tiền phong Phùng Công Sưởng mong muốn luật Báo chí được thông qua tới đây sẽ là hành lang pháp lý cho báo chí phát triển trong tương lai. Vì vậy, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu lại mô hình cơ quan chủ quản báo chí sao cho phù hợp. Trong luật nên có quy định cơ quan chủ quản là ai, trách nhiệm đến đâu… để báo chí phát triển độc lập và chuyên nghiệp hơn.

Về phát triển kinh tế báo chí, theo nhà báo Phùng Công Sưởng, báo chí hiện nay là cơ quan sự nghiệp có thu, nhưng đang hoạt động theo mô hình doanh nghiệp. Nếu không giải quyết được bài toán kinh tế báo chí, báo chí không thể phát triển. 

"Luật Báo chí (sửa đổi) lần này cần tháo gỡ các "điểm nghẽn", đặc biệt là ở kinh tế báo chí, mô hình tổ chức, cơ chế hoạt động và quyền tự chủ của cơ quan báo chí, để thực sự mở đường cho báo chí Việt Nam phát triển chuyên nghiệp, hiện đại và hội nhập", ông Sưởng nói.

Nêu lên ý kiến về việc giảm thuế cho các cơ quan báo chí, theo Tổng Biên tập Vietnamnet Nguyễn Bá, cách đây vài ngày, Quốc hội thảo luận luật doanh nghiệp, trong đó, nhiều đại biểu Quốc hội kiến nghị nên bỏ khoản thu thuế thu nhập doanh nghiệp với các đơn vị y tế và giáo dục. Tổng Biên tập Vietnamnet cho rằng, dù thực hiện nhiệm vụ với nhiều điểm tương đồng với 2 ngành đặc thù trên, nhưng báo chí lại không được đề xuất hưởng cơ chế này. Hiện, tùy từng nội dung hoạt động mà các cơ quan báo chí đang bị đề xuất chịu mức thuế 10 - 20%.

Để tăng nguồn thu cho báo chí, ông Nguyễn Tiến Bình, Tổng biên tập Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đề nghị, trong dự thảo luật Báo chí quy định, những đơn vị nào kinh doanh sản phẩm về báo chí, nhất là các nhà mạng phải thỏa thuận, làm việc với cơ quan báo chí. Như vậy các tòa soạn báo chí mới thu được tiền từ sản phẩm, chứ không đọc miễn phí như hiện nay.

Thứ trưởng thường trực Bộ VH-TT-DL Lê Hải Bình cho biết, tới đây Bộ VH-TT-DL sẽ tiếp tục tổ chức hội thảo ở khu vực phía Nam về kinh tế báo chí và mô hình tổ hợp báo chí truyền thông để lấy ý kiến rộng rãi, đa dạng.