Việt Nam có thêm vắc xin thế hệ mới, công nghệ tiên tiến phòng 4 bệnh

Ngày 18.9, Hệ thống Tiêm chủng VNVC chính thức ra mắt và triển khai tiêm vắc xin thế hệ mới 4 trong 1 (MMRV) phòng bệnh sởi, quai bị, rubella và thủy đậu tại gần 240 trung tâm trên cả nước.

Công nghệ tiên tiến cộng gộp phòng 4 bệnh

Vắc xin do hãng dược phẩm và sinh học hàng đầu thế giới MSD (Mỹ) sản xuất, ứng dụng công nghệ tiên tiến kết hợp nhiều kháng nguyên trong cùng một mũi tiêm. So với các vắc xin 3 trong 1 trước đây chỉ phòng sởi, quai bị và rubella, vắc xin mới được bổ sung thêm thành phần phòng bệnh thủy đậu.

Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy, vắc xin MMRV đạt hiệu quả phòng bệnh lên tới 99% sau 2 liều, tương đương tiêm riêng lẻ từng loại vắc xin sởi, quai bị, rubella và thủy đậu nhưng giảm số lần tiêm và tiết kiệm thời gian, gia tăng cơ hội phòng nhiều bệnh cho trẻ em từ sớm và bảo vệ người lớn tốt hơn.

Đến nay, vắc xin đã được triển khai tiêm chủng rộng rãi tại gần 60 quốc gia với hơn 66 triệu liều an toàn và hiệu quả. Nghiên cứu từ khi đưa vào sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng tại Mỹ cho thấy, vắc xin MMRV giúp giảm hơn 91 triệu ca thủy đậu, 238.000 ca nhập viện, ngăn chặn gần 2.000 ca tử vong và 1,1 triệu ngày nhập viện điều trị.

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết vắc xin MMRV được phát triển trên nền tảng ứng dụng công nghệ cộng gộp tiên tiến giúp ổn định kháng nguyên, tăng cường đáp ứng miễn dịch, đồng thời đảm bảo tính an toàn và khả năng sinh miễn dịch hiệu quả.

Vắc xin MMRV được chỉ định tiêm cho trẻ em từ 12 tháng tuổi (có thể tiêm sớm hơn từ 9 tháng) và người lớn. Đặc biệt, ở phụ nữ mang thai, kháng thể tạo ra từ lần tiêm vắc xin trước đó được truyền qua nhau thai, bảo vệ trẻ ngay từ khi chào đời. Phụ nữ cần hoàn tất lịch tiêm ít nhất một tháng trước khi mang thai.

Đưa con gái 4 tuổi tiêm vắc xin tại VNVC, chị Võ Thiên Trang (36 tuổi, TP HCM), cho biết con gái đang học mẫu giáo, sinh hoạt môi trường đông đúc và thường xuyên dùng chung đồ chơi với bạn nên dễ lây bệnh. Bé đến lịch hẹn tiêm hai mũi vắc xin phòng 4 bệnh sởi, quai bị, rubella và thủy đậu. Sau khi nghe tư vấn vắc xin mới, vợ chồng chị chọn tiêm cho con để giảm bớt số mũi tiêm cho bé, giúp bé thoải mái tâm lý hơn.

‘Mỗi lần con đến lịch tiêm chủng, vợ chồng tôi phải làm tư tưởng cho con và thêm thời gian đi lại và mất nhiều thời gian. Với vắc xin phối hợp mới, mọi thứ dễ dàng hơn nhiều’, chị Trang chia sẻ.

Các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, biến chứng nặng

Sởi, quai bị, rubella và thủy đậu là những bệnh truyền nhiễm lây lan nhanh qua đường hô hấp, có thể gây thành dịch và để lại nhiều di chứng nặng nề. Các nghiên cứu cho thấy, một người mắc sởi có thể lây lan cho 18 người khác. Cứ 3 trường hợp mắc sởi có ít nhất một trường hợp gặp các biến chứng như tiêu chảy cấp, viêm tai giữa, viêm phổi, viêm loét giác mạc.

Ở phụ nữ mang thai, mắc sởi làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non và sinh con nhẹ cân. Virus sởi còn gây suy giảm miễn dịch khiến trẻ dễ bội nhiễm mầm bệnh khác như cúm, bạch hầu, thủy đậu, lao… sau khi khỏi bệnh. Sởi thường bùng phát dịch lớn theo chu kỳ khoảng 4-5 năm, riêng giai đoạn 2024-2025 đã ghi nhận hàng trăm nghìn ca mắc với hàng chục ca tử vong, kể cả ở thai phụ và người trưởng thành.

Khoảng 15% bệnh nhân quai bị gặp biến chứng viêm màng não, 13% nam giới mắc viêm tinh hoàn hoặc mào tinh hoàn, 5% phụ nữ sau dậy thì bị viêm buồng trứng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản. Bệnh cũng gây các biến chứng hiếm gặp hơn như viêm não, viêm tụy cấp, viêm tuyến giáp, viêm cơ tim hay viêm thận mô kẽ.

Nhiễm rubella trong thai kỳ, đặc biệt 3 tháng đầu có thể sảy thai, thai chết lưu, sinh non hoặc trẻ sinh ra gặp hội chứng rubella bẩm sinh với nhiều di chứng như nhẹ cân, đục thủy tinh thể, điếc, chậm phát triển trí tuệ, dị tật tim bẩm sinh, tật đầu nhỏ... Ước tính mỗi năm có khoảng 100.000 trẻ trên thế giới mắc rubella bẩm sinh. Khoảng 20-50% trường hợp nhiễm không có triệu chứng, khiến kiểm soát lây lan khó khăn.

Thủy đậu lây lan quanh năm, thường bùng phát từ tháng 2 đến tháng 6. Bệnh có thể dẫn đến viêm phổi, viêm não, viêm gan, viêm thận hay nhiễm khuẩn huyết. Thai phụ nhiễm thủy đậu tăng nguy cơ dị tật thai nhi, thai lưu hoặc thủy đậu sơ sinh. Mẹ mắc bệnh gần thời điểm sinh con có thể khiến trẻ mắc thủy đậu chu sinh với tỷ lệ tử vong lên đến 30%. Virus thủy đậu tồn tại suốt đời trong và có thể tái hoạt khi miễn dịch suy yếu, gây bệnh zona thần kinh.

Theo sĩ Chính, trong bối cảnh các bệnh truyền nhiễm như sởi, quai bị, rubella và thủy đậu gây hàng chục nghìn ca mắc và tử vong mỗi năm tại Việt Nam, việc tiếp tục tìm kiếm các nguồn vắc xin chất lượng cao, an toàn cho trẻ em và người lớn được sử dụng là vô cùng quan trọng.

Trong năm 2024 và 9 tháng đầu năm 2025, cùng với vắc xin MMRV, VNVC đã liên tiếp giới thiệu gần 10 loại vắc xin phòng các bệnh nguy hiểm như vắc xin sốt xuất huyết, vắc xin zona thần kinh, các loại vắc xin phế cầu 15, 20, 23 chủng phế cầu gây viêm phổi, viêm màng não và ba loại vắc xin phòng viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết… do não mô cầu.