Vì sao vụ tai nạn của Air India vẫn chưa có lời giải hợp lý?

Gần 2 tuần sau thảm họa hàng không của Air India khiến ít nhất 279 người thiệt mạng, thế giới vẫn đang dõi theo các điều tra viên để tìm một lời giải hợp lý cho nguyên nhân vụ tai nạn.

Chưa đầy 40 giây là khoảng thời gian ngắn ngủi sau khi cất cánh mà chuyến bay mang số hiệu AI-171 của hãng hàng không Air India lao xuống một khu dân cư đông đúc tại Ahmedabad, khiến 279 người thiệt mạng. Đây được xem là một trong những thảm họa hàng không bí ẩn nhất lịch sử hàng không Ấn Độ.

Chiếc Boeing 787-8 Dreamliner, do Cơ trưởng Sumeet Sabharwal và Cơ phó Clive Kundar điều khiển, cất cánh lúc 13h39 (giờ địa phương) ngày 12/6, mang theo gần 100 tấn nhiên liệu. Nhưng chỉ trong tích tắc sau khi cất cánh, một tín hiệu cấp cứu vang lên từ buồng lái, và đó là liên lạc cuối cùng. Ngay sau đó, máy bay mất độ cao, đâm vào tòa nhà và phát nổ trong biển lửa.

Theo BBC, giờ đây, các điều tra viên đang đối mặt với nhiệm vụ đầy thách thức, đó là rà soát hiện trường, thu thập các mảnh vỡ và giải mã hộp đen, gồm máy ghi dữ liệu chuyến bay (FDR) và máy ghi âm buồng lái (CVR).

Những giả thuyết ban đầu

Điều gì có thể khiến một chiếc máy bay hiện đại rơi trong vòng chưa đầy một phút? Các chuyên gia đưa ra hàng loạt giả thuyết: động cơ hỏng do va chạm với chim; nhiên liệu bị nhiễm bẩn; lỗi kỹ thuật trong hệ thống điều khiển cánh tà; hay hành động vô tình từ phi hành đoàn.

Theo ông Kishore Chinta, cựu điều tra viên của Cục Điều tra Tai nạn Hàng không Ấn Độ (AAIB), vụ việc này là "cực kỳ hiếm". “Chưa từng có chuyến bay nào kiểm soát được địa hình mà lại gặp nạn trong vòng 30 giây sau khi cất cánh”, ông nhấn mạnh.

Cuộc điều tra sẽ dựa trên phương pháp loại trừ và đối chiếu bằng chứng vật lý với dữ liệu kỹ thuật số. Các mảnh vỡ của động cơ sẽ được kiểm tra đầu tiên, đặc biệt là tua-bin. Nếu chúng bị gãy theo kiểu quay ở tốc độ cao, điều đó cho thấy động cơ vẫn hoạt động lúc va chạm.

Nếu động cơ dừng hoạt động, trọng tâm điều tra sẽ chuyển về buồng lái và hệ thống điều khiển. Boeing 787 được trang bị hệ thống ghi dữ liệu chuyến bay nâng cao (EAFR), theo dõi hàng nghìn thông số mỗi giây: vị trí cần gạt, lưu lượng nhiên liệu, hệ thống cánh tà và cả kích hoạt hệ thống chữa cháy.

Nếu lỗi đến từ hệ thống điều khiển bay, một tổ hợp tự động hóa cao trên 787, cuộc điều tra sẽ không chỉ là vấn đề của riêng Air India hay Ấn Độ. Với hơn 1.100 chiếc Boeing 787 đang hoạt động trên toàn cầu, một lỗi hệ thống có thể dẫn đến những thay đổi quy định khẩn cấp trên toàn thế giới.

Hiện tại, chưa có dấu hiệu nào cho thấy lỗi thuộc về phi hành đoàn hoặc hãng. Bộ Hàng không Dân dụng Ấn Độ cho biết 24/33 chiếc Boeing 787 đã được kiểm tra mà không phát hiện vấn đề nghiêm trọng nào.

Cuộc điều tra đa quốc gia

Quá trình phân tích hộp đen sẽ do các chuyên gia AAIB tại Delhi chủ trì, với sự tham gia của các kỹ sư từ Boeing, nhà sản xuất động cơ GE, Air India và các cơ quan giám sát quốc tế từ Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Hoa Kỳ (NTSB) và cả Vương quốc Anh.

Ngoài hộp đen, các điều tra viên sẽ rà soát hồ sơ bảo trì và lịch sử lỗi từ hãng hàng không cũng như từ hệ thống liên lạc tự động giữa máy bay và trung tâm điều hành mặt đất ACARS của Boeing – hệ thống này truyền dữ liệu qua sóng vô tuyến hoặc vệ tinh tới cả Boeing và Air India.

Họ sẽ rà soát tất cả các chuyến bay mà chiếc máy bay này và tổ lái đã thực hiện trong vài tháng gần đây, cùng với nhật ký kỹ thuật ghi nhận các lỗi do phi công báo cáo và các biện pháp khắc phục được thực hiện trước khi máy bay được phép quay lại hoạt động. Mỗi con ốc, dây dẫn hay vết cháy đều có thể là chìa khóa. 

Theo ông Peter Goelz, cựu giám đốc NTSB, sự tiến bộ công nghệ đã thay đổi hoàn toàn quy trình điều tra. “Một trong những vụ tai nạn đầu tiên tôi điều tra vào năm 1994 chỉ có hộp đen ghi lại bốn thông số. Ngày nay, các thiết bị ghi dữ liệu thu thập hàng trăm, nếu không muốn nói là hàng nghìn thông số mỗi giây. Tuy nhiên, những cuộc điều tra này vô cùng phức tạp và cần phải có thời gian, nhưng sẽ sớm có các dấu hiệu ban đầu cho thấy điều gì có thể đã xảy ra," ông Goelz nhận định.

Cho đến khi các báo cáo chính thức được công bố, mọi giả thuyết vẫn đang được cân nhắc. Nhưng với các công cụ hiện đại và đội ngũ chuyên gia dày dạn kinh nghiệm, giới chức hàng không quốc tế hy vọng sẽ sớm làm sáng tỏ bí ẩn đằng sau thảm họa hàng không kỳ lạ này.

Ngọc Minh