Ông Trump dự hội nghị thượng đỉnh NATO, vị thế cao hơn

Hội nghị thượng đỉnh NATO 2025 chính thức khai mạc vào ngày 25-6 tại The Hague (Hà Lan), quy tụ 32 nguyên thủ quốc gia và chính phủ, trong đó có Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Điểm nhấn của hội nghị lần này là kế hoạch chi tiêu quốc phòng đầy tham vọng - được kỳ vọng sẽ là "chiếc chìa khóa" để trấn an ông Trump về cam kết của các đồng minh đối với liên minh quân sự lâu đời này.

Cam kết chi tiêu quốc phòng chiếm 5% GDP

Trọng tâm của hội nghị năm nay là mục tiêu mới về chi tiêu quốc phòng - ở mức 5% GDP, gấp hơn hai lần mức cam kết hiện tại là 2%.

Đây được xem là phản hồi trực tiếp của châu Âu trước yêu cầu của ông Trump, cũng như là tín hiệu cho thấy phương Tây ngày càng coi Nga là mối đe dọa an ninh nghiêm trọng kể từ khi Matxcơva phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào năm 2022.

Mục tiêu 5% này sẽ được triển khai trong 10 năm tới và phân bổ thành hai hạng mục: 3,5% dành cho các hoạt động quân sự cốt lõi như quân đội và vũ khí, còn 1,5% dành cho các lĩnh vực hỗ trợ như an ninh mạng, hạ tầng hậu cần, bảo vệ năng lượng.

Việc nâng mức chi tiêu này có thể đồng nghĩa với hàng trăm tỉ USD chi tiêu bổ sung mỗi năm.

Tất cả các nước thành viên NATO đã đồng ý với tuyên bố chung về mục tiêu này, tuy nhiên Tây Ban Nha đã công khai cho rằng họ có thể thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với NATO mà không cần chi tiêu đến mức đó.

Quan điểm này đã bị Tổng thư ký NATO Mark Rutte phản đối, dù ông đã đồng ý "dàn xếp ngoại giao" với Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez để hội nghị diễn ra suôn sẻ.

Tổng thống Trump, vốn nhiều lần đe dọa không bảo vệ các thành viên NATO nếu không đạt mức chi tiêu cam kết, vẫn chưa chính thức ủng hộ điều khoản phòng thủ tập thể (Điều 5 của Hiến chương NATO quy định rằng bất kỳ cuộc tấn công nào vào một thành viên trong khối đều được xem là tấn công vào toàn bộ liên minh).

Trên chuyên cơ Air Force One đến Hà Lan, ông nói với báo chí rằng Điều 5 có "nhiều định nghĩa khác nhau" và ông sẽ làm rõ "khi tới nơi".

Một ngày trước hội nghị, ông Trump cũng công bố tin nhắn riêng từ ông Rutte, trong đó tổng thư ký NATO ca ngợi hành động "quyết đoán ở Iran" của ông Trump và nói rằng: "Ông sẽ đạt được điều mà chưa tổng thống Mỹ nào trong nhiều thập kỷ có thể làm được. Châu Âu sẽ phải trả số tiền lớn, đúng như họ nên làm - và đó sẽ là chiến thắng của ông".

Theo Hãng tin AFP, việc văn kiện hội nghị được viết ngắn gọn, tập trung vào mục tiêu chi tiêu quốc phòng và hạn chế đề cập đến Ukraine hay Nga, được cho là một nỗ lực của ông Rutte nhằm "điều chỉnh nội dung theo khẩu vị của Tổng thống Trump".

Hà Lan siết an ninh kỷ lục

Hội nghị năm nay được tổ chức tại World Forum, thành phố The Hague - nơi từng đăng cai Hội nghị An ninh hạt nhân năm 2014.

Tuy nhiên, theo đánh giá của truyền thông Hà Lan, chưa có hội nghị quốc tế nào trước đây yêu cầu mức độ an ninh cao như năm nay. Khoảng 27.000 cảnh sát - tương đương gần một nửa tổng lực lượng cảnh sát Hà Lan - được triển khai, cùng với 10.000 binh sĩ và các hệ thống phòng không, chiến đấu cơ và tàu hải quân túc trực.

Bên lề hội nghị, Ukraine vẫn giữ một vị trí nhất định. Tổng thống Volodymyr Zelensky được mời dự tiệc hoàng gia và phát biểu trước Quốc hội Hà Lan, nhưng không có ghế chính thức trong phiên họp ngày 25-6.

Hai nhà lãnh đạo Mỹ và Ukraine dự kiến sẽ có cuộc gặp riêng tại The Hague. Cuộc gặp song phương giữa ông Zelensky và Tổng thống Trump - vốn dự kiến diễn ra tuần trước tại Canada - đã bị hủy khi ông Trump rời hội nghị G7 sớm để tập trung vào khủng hoảng Trung Đông.

Ukraine được cho là vẫn đang hy vọng được Mỹ hỗ trợ thêm vũ khí như hệ thống Patriot và gia tăng sức ép trừng phạt Nga.

Trong khi đó, Điện Kremlin cáo buộc NATO đang "quân sự hóa tràn lan" và bôi nhọ Nga để biện minh cho việc tăng chi tiêu quốc phòng.