Vì sao tuyển Brazil yếu, nhưng các CLB lại mạnh?

Trái ngược với thành tích ngày càng đi xuống của đội tuyển quốc gia, các CLB ở xứ sở Samba lại đang chứng tỏ cho cả thế giới thấy, Brazil vẫn là một thương hiệu đáng nể

Brazil ở cấp CLB khác hẳn cấp đội tuyển

Sự sa sút của tuyển Brazil từ hơn 10 năm qua đã là một chủ đề quen thuộc với làng bóng đá. Kể từ chức vô địch World Cup 2002, Brazil chưa từng trở lại trận chung kết cúp bóng đá thế giới - điều mà lần lượt Ý, Pháp, Tây Ban Nha, Hà Lan, Đức, Argentina và cả Croatia đã làm được.

Cả ở Copa America, Brazil cũng chỉ vô địch 1/6 lần gần nhất tổ chức giải. Và họ thậm chí chật vật ngay từ vòng loại World Cup.

Nhiều lý do được đưa ra, như việc Brazil không còn sản sinh nên những thiên tài tầm cỡ Ronaldinho, Kaka, Ronaldo "béo"..., Hay lối sống vô kỷ luật của nhiều siêu sao, việc thiếu vắng những chiến lược gia tầm cỡ, và nhiều vấn đề hậu trường khác.

Nhưng ngược lại, bóng đá Brazil vẫn cho thấy sự ổn định ở cấp độ CLB. Thậm chí các CLB đang ngày càng vươn lên.

Trước khi tạo loạt địa chấn ở FIFA Club World Cup, những đại diện của Brazil đã hoàn toàn thống trị bóng đá Nam Mỹ. Nó thể hiện qua việc họ 5 lần liên tiếp vô địch Copa Libertadores - tức Champions League của Nam Mỹ. 

Đó lần lượt là Palmeiras (2020, 2021), Flamengo, Fluminense và Botafogo. Qua đó, Brazil trở thành quốc gia duy nhất có đến 4 đội dự FIFA Club World Cup.

Và khi bước đến giải đấu trên đất Mỹ, toàn bộ 4 cái tên kể trên đều đang bất bại. Thậm chí bất bại sau khi so tài những đại gia của châu Âu.

Fluminense cầm hòa Dortmund, Palmeiras suýt thắng Porto, còn Botafogo, Flamengo lần lượt quật ngã cả PSG, Chelsea. Một lần có thể là may mắn, nhưng khi tất cả đều làm được, đó rõ ràng là sức mạnh.

Vậy, vì sao các đội bóng Brazil lại mạnh như thế?

Kinh tế vững chãi

Khác với phần lớn các đội bóng Nam Mỹ vốn phải vật lộn về tài chính, các CLB hàng đầu Brazil những năm gần đây lại trở thành những cỗ máy kinh tế nhờ mô hình doanh nghiệp hóa.

 Từ năm 2021, Brazil ban hành luật cho phép các CLB hoạt động như công ty cổ phần (SAF – Sociedade Anônima do Futebol), tạo điều kiện cho giới đầu tư rót vốn.

Botafogo là ví dụ điển hình. Sau khi được tỷ phú người Mỹ John Textor mua lại, đội bóng lập tức cải tổ về cơ cấu, đầu tư vào cơ sở hạ tầng, nhân sự và học viện. 

Tương tự, Flamengo, Palmeiras, Fluminense đều nhận được dòng tiền khổng lồ từ tài trợ, bản quyền truyền hình và doanh thu thương mại. Theo báo cáo của Deloitte năm 2024, tổng doanh thu của 5 CLB lớn nhất Brazil còn cao hơn nhiều đội ở giải Pháp hay Bồ Đào Nha.

Các CLB Brazil nhận thấy rằng không cần cạnh tranh trực tiếp với châu Âu bằng tiền bạc, mà bằng sự gắn bó cảm xúc và tầm ảnh hưởng nội địa. 

Họ mời gọi các ngôi sao từng thi đấu ở châu Âu trở về – điển hình như Hulk, David Luiz, Felipe Melo, Diego Costa, Alex Telles, Alex Sandro – không chỉ để thi đấu mà còn giúp nâng chất đội hình, kèm cặp cầu thủ trẻ.

Không chỉ vậy, các CLB Brazil còn vơ vét tài năng từ những quốc gia láng giềng. Điển hình như Flamengo sở hữu đến 3 trụ cột người Uruguay là Vina, De la Cruz và Arrascaeta.

Bên cạnh đó, nhiều cầu thủ trẻ chất lượng được giữ lại thêm vài mùa để phát triển trước khi ra đi, thay vì bán sớm như trước. Điều này tạo nên sự cân bằng giữa kinh nghiệm và sức trẻ, mang lại tính ổn định và hiệu quả thi đấu cao hơn tại các giải khu vực.

Tiếp cận bóng đá hiện đại

Từ năm 2020, các CLB hàng đầu Brazil đầu tư mạnh vào phân tích dữ liệu, khoa học thể thao, y học thể thao và các công cụ huấn luyện hiện đại. Họ học hỏi mô hình từ châu Âu để tối ưu hóa thể lực, chiến thuật và cả khả năng thích nghi với các điều kiện thi đấu khác nhau.

Các đội bóng này cũng có xu hướng thuê các HLV có tư duy hiện đại, mở rộng hợp tác quốc tế và nâng cấp học viện đào tạo theo mô hình chuyên nghiệp. 

Ví dụ như Palmeiras, họ hiện đang vận hành một trung tâm huấn luyện trị giá hơn 15 triệu USD, ngang tầm với những học viện lớn tại châu Âu.

Tờ The Guardian cho rằng sự khác biệt nằm ở việc “các CLB có mục tiêu rõ ràng và đo lường được, trong khi đội tuyển lại là câu chuyện của niềm tin và chính trị".

Tờ El País nhận xét sau trận thắng của Fluminense tại FIFA Club World Cup: “Brazil đã tìm lại vinh quang, nhưng không phải qua đội tuyển. Đó là nhờ những CLB biết làm bóng đá như doanh nghiệp – quy củ, chiến lược và quyết đoán".

Chất Samba huyền ảo

Và sau cùng, đó là chất huyền ảo của bóng đá xứ sở Samba. Có nhiều người ví von, trong bất kỳ khu phố ổ chuột nào của Rio de Janeiro, một tuyển trạch viên bóng đá cũng có thể tìm thấy những "Ronaldinho mới", "Neymar mới"...

Nhiều người trong số họ không thể vươn mình thành siêu sao, không phải vì họ không đủ giỏi, mà vì rất nhiều lý do liên quan đến cách chơi bóng, lối sống, văn hóa... Từ một cầu thủ giàu kỹ thuật đến một ngôi sao thi đấu hiệu quả tại châu Âu là 2 chuyện rất khác nhau. 

Nhưng chỉ khi trở về khoác áo các đội bóng Brazil, những cầu thủ này mới thực sự là chính mình.

Đó là Allan - tiền vệ từng chinh chiến 10 năm tại châu Âu, và mới đây đã đánh bại Vitinha, Joao Neves... cùng Botafogo.

Đó là Alex Telles, người chưa bao giờ đủ hay ở Man United, nhưng lại đang rực cháy ở FIFA Club World Cup.

Hay Gerson, người vô duyên trong cả 2 lần sang châu Âu tìm thử thách, và rồi lấy lại chính mình trong màu áo Flamengo.

Bóng đá Brazil ngày nay đâu chỉ có Vinicius, hay Raphinha, Rodrygo... Một khi thăng hoa, bất kỳ vũ công Samba nào cũng đủ sức khiến làng túc cầu điên đảo.