Vì sao ăn kiêng keto không giảm cân lâu dài? - Báo VnExpress

Trả lời

Chế độ ăn keto (ketogen hay ketogenic) là phương pháp ăn kiêng ít carbohydrate (tinh bột), nhiều chất béo. Lượng carbs được giới hạn mỗi ngày dưới 50 g, ưu tiên các loại rau không chứa tinh bột, ít carbs như rau lá xanh. Bổ sung nhiều chất béo lành mạnh từ quả bơ, cá, trứng, dầu ô liu, các loại đậu và hạt (hạnh nhân, óc chó). Các loại tinh bột như bột mì và các loại ngũ cốc, khoai tây, ngô, đậu, sữa, món ăn chứa đường tinh chế cần hạn chế.

Thông thường cơ thể sử dụng glucose (đường) được chuyển đổi từ carbs để duy trì hoạt động. Nếu hạn chế tiêu thụ carbs, cơ thể buộc phải sử dụng chất béo từ thực phẩm hoặc nguồn dự trữ trong cơ thể làm năng lượng thay thế. Quá trình này được gọi là ketosis. Lúc này, cơ thể bắt đầu sản sinh ketones và các hợp chất tự nhiên khác để sử dụng thay cho lượng carbs thiếu hụt. Ngoài ra, cơ thể sẽ đốt cháy chất béo để có thêm năng lượng cung cấp cho hoạt động của cơ thể.

Quá trình đốt mỡ này có lợi cho người giảm cân. Tuy nhiên, kiêng hoàn toàn tinh bột có thể dẫn tới các triệu chứng được gọi là "cúm keto" bao gồm đau đầu, buồn nôn, táo bón, mệt mỏi và khó ngủ. Khi quay lại chế độ ăn bình thường, ăn tinh bột trở lại, người giảm cân có xu hướng tăng cân nhanh hơn bình thường, gọi là chu kỳ ăn kiêng yo-yo.

Khi không có tinh bột, việc chuyển hóa năng lượng từ chất béo, protein cho não khó khăn hơn, cơ thể phải lấy glycogen từ trong gan, trong cơ ra nuôi não. Quá trình này khiến gan phải tiết mật mới chuyển hóa được chất béo nên phải hoạt động nhiều hơn dẫn đến quá tải. Khi ăn theo chế độ keto, cơ thể thường bị thiếu hụt kali nghiêm trọng, làm tăng nguy cơ mất cân bằng điện giải và kiểm soát huyết áp.

Chế độ ăn keto chỉ nên sử dụng cho một số tình huống trị liệu nhất định và không được khuyến nghị để người béo phì giảm cân lâu dài. Để giảm cân và duy trì ổn định cân nặng lâu dài, bạn nên áp dụng chế độ ăn thông thường được khuyến nghị với tỷ lệ 20-25% chất béo, 50-55% tinh bột, ưu tiên chất xơ, chia nhỏ bữa ăn. Kết hợp tập thể dục đều đặn, giảm lượng calo tiêu thụ, kiểm soát căng thẳng, duy trì thói quen sống khoa học cũng hỗ trợ giảm cân bền vững.

Chuyên viên dinh dưỡng Trịnh Hà Nhật Quyên
Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM